Với sự khẩn trương đáng kể giữa tình trạng bạo lực bất ổn gia tăng, các công tố viên hạt Hennepin, bang Minnesota, Mỹ ngày 29/5 thông báo quyết định truy tố Derek Chauvin, nhân viên cảnh sát thành phố Minneapolis, với cáo buộc ngộ sát và giết người cấp độ ba.
Chauvin chính là viên cảnh sát đã ghì gáy người đàn ông da màu George Floyd gần 9 phút, khiến anh này tử vong hôm 25/5. Hành động của Chauvin và cái chết của Floyd đã kích động một làn sóng biểu tình lớn lan khắp nước Mỹ, lúc đầu đòi công lý cho Floyd, sau đó trở thành phong trào đòi quyền bình đẳng sắc tộc, nhiều nơi biểu tình biến thành bạo loạn.
Cảnh sát đối diện người biểu tình ở Minneapolis hôm 2/6. Ảnh: AP.
Tổng chưởng lý bang Minnesota Keith Ellison, người tiếp quản vụ án hồi đầu tuần, hôm qua quyết định thay đổi tội danh với Chauvin, truy tố cựu cảnh sát này tội giết người cấp độ hai. Ông cũng truy tố ba cảnh sát hỗ trợ Chauvin trong vụ ghì chết Floyd tội tiếp tay và đồng phạm giết người cấp độ hai.
"Mọi mắt xích trong chuỗi truy tố này đều phải thật chắc chắn", Ellison nói. "Việc kết án sẽ rất khó khăn". Ông lưu ý rằng sẽ phải mất nhiều tháng để các công tố viên sẵn sàng đưa vụ án ra xét xử.
Để thuyết phục được quan tòa rằng Chauvin phạm tội giết người cấp độ hai, các công tố viên Minnesota không cần chứng minh rằng đây là một vụ giết người đã có suy tính từ trước hoặc cố tình gây án, nhưng họ phải chứng tỏ được rằng Chauvin gây ra cái chết của Floyd khi thực hiện một vụ tấn công tội ác, theo luật của bang Minnesota.
Còn với cáo buộc giết người cấp độ ba, các công tố viên chỉ cần chứng minh rằng Chauvin gây ra cái chết cho nạn nhân khi hành động "với động cơ thấp hèn, không màng đến tính mạng con người". Trong khi đó, đối với các cáo buộc chống lại ba cựu cảnh sát khác, công tố viên cần chứng minh rằng họ có chủ ý giúp Chauvin sát hại Floyd.
Đoạn video ghi lại hành động của Chauvin có thể là bằng chứng nhưng không đủ sức nặng để bảo vệ bản án, Richard Frase, giáo sư về luật hình sự tại Trường Luật Đại học Minnesota ở Minneapolis, nhận xét.
Chauvin bị bắt chưa đầy một tuần sau sự việc và trước khi cơ quan giám định pháp y địa phương hoàn tất khám nghiệm tử thi và xác định nguyên nhân cái chết.
Trong khi đó, các công tố viên phải mất 8 tháng mới có thể đưa ra cáo buộc giết người cấp độ ba nhằm vào một sĩ quan cảnh sát Minneapolis khác, người đã bắn chết một phụ nữ Australia không vũ trang hồi năm 2017. Viên cảnh sát này năm ngoái mới bị kết án 12,5 năm tù.
4 cảnh sát bị truy tố. Ảnh: CBS.
Các điều tra viên sẽ cần tổng hợp thêm bằng chứng ngoài đoạn video mà hầu hết công chúng đã xem, bao gồm cả lời khai từ nhân chứng, Joe Van Thomme, công tố viên Minneapolis kiêm cựu chủ tịch ủy ban luật hình sự thuộc hiệp hội luật sư địa phương, cho hay.
Cơ quan Giám định Pháp y hạt Hennepin ngày 1/6 cho biết họ đã xác định cái chết của Floyd là một vụ giết người. Kết quả khám nghiệm tử thi chỉ ra rằng nạn nhân mắc bệnh tim, lạm dụng thuốc giảm đau fentanyl và gần đây có sử dụng methamphetamine (ma túy đá). Tuy nhiên, bên giám định không cho rằng chúng là nguyên nhân khiến Floyd tử vong.
Các cơ quan giám định y tế tư nhân do gia đình Floyd xác nhận đây là một vụ giết người nhưng cho biết nguyên nhân dẫn đến tử vong là do ngạt cơ học, kết quả của việc các sĩ quan cảnh sát đã ghì vào gáy và lưng nạn nhân.
Bên cạnh cuộc điều tra của địa phương, Cục Dân quyền thuộc Bộ Tư pháp Mỹ cũng đang xem xét, đánh giá về cái chết của Floyd.
Đạo luật hình sự liên bang thường được sử dụng để truy tố các hành vi sai trái của cảnh sát đòi hỏi phải có bằng chứng cho thấy một cảnh sát khi làm nhiệm vụ không chỉ sử dụng vũ lực quá mức mà còn cố tình vi phạm các quyền hiến định của người khác. Một nhận thức sai lầm hoặc đánh giá không đúng đắn của cảnh sát chưa đủ để kết tội.
George Floyd bị cảnh sát khống chế trên đường phố Minneapolis hôm 25/5. Ảnh: CBS.
Các công tố viên liên bang đã truy tố hàng trăm nhân viên thực thi pháp luật với cáo buộc vi phạm nhân quyền trong một thập kỷ qua. Những cuộc điều tra liên bang như vậy thường mất nhiều tháng, thậm chí nhiều năm mới hoàn tất. Một số trường hợp cảnh sát sử dụng vũ lực gây tranh cãi nhất còn chưa bị truy tố hay kết tội.
Năm 2015, các công tố viên Maryland truy tố 6 sĩ quan cảnh sát Baltimore vì đóng vai trò trong cái chết của Freddie Gray trên một chiếc xe cảnh sát. Ba sĩ quan đã được tha bổng và công tố viên sau đó hủy cáo buộc với ba người còn lại. Bộ Tư pháp từ chối các cáo buộc vi phạm quyền dân sự.
Không bản án nào được đưa ra sau cái chết của Eric Garner ở khu Staten Island, New York, hồi năm 2014. Video tại hiện trường cho thấy một sĩ quan cảnh sát đã siết cổ Garner trong quá trình bắt nạn nhân. 5 năm sau sự việc, các công tố viên liên bang thông báo họ kết luận rằng hành động siết cổ là không cố ý.
Vũ Hoàng (Theo Wall Street Journal)