Với quá trình thử nghiệm lâm sàng Giai đoạn ba bắt đầu từ tháng này, Cuba được cho là đang "đánh cược" tất cả vào việc sản xuất các loại vaccine Covid-19 do chính họ phát triển, cũng là một cách thể hiện niềm tự hào dân tộc, trong lúc các quốc gia đang phát triển khác phải tranh giành vaccine với những nước giàu hơn do nguồn cung hạn chế.
Hai loại vaccine Covid-19 tiềm năng bước sang giai đoạn thử nghiệm cuối bao gồm Soberana-02, có nghĩa là "chủ quyền" trong tiếng Tây Ban Nha , và Abdala, tên một bài thơ của biểu tượng cách mạng Cuba Jose Marti. Một loại vaccine Covid-19 tiềm năng khác của nước này có tên Mambisa, đề cập tới những người lính tham chiến với Tây Ban Nha để giành tự do cho Cuba.
Trong phần lớn thời gian của năm ngoái, Cuba đã kiểm soát được sự lây lan của nCoV. Tuy nhiên, lệnh tái mở cửa cho du khách nước ngoài được tiến hành một cách lộn xộn hồi tháng 12/2020 đã dẫn đến tình trạng số ca nhiễm nCoV gia tăng. Theo thống kê của chính phủ Cuba, tháng 2 là tháng chết chóc nhất tính đến nay tại nước này, với 108 trường hợp tử vong và 7.642 ca nhiễm mới.
Giới khoa học Cuba cho biết họ hy vọng vaccine Covid-19 sẽ giúp "lật ngược thế cờ", không những kiềm chế các con số đang tăng vọt, mà còn ngăn chặn được tác động tiêu cực của đại dịch lên nền kinh tế.
Một lọ vaccine tại Nhà máy Vô trùng Vaccine và Đóng gói, thuộc Viện Vacine Finlay ở Havana, Cuba, hôm 20/1. Ảnh: AFP.
"Mục tiêu chính của thử nghiệm lần này là đánh giá hiệu quả lâm sàng của loại vaccine tiềm năng. Sau đó, chúng tôi có thể đủ điều kiện để bắt đầu tiêm chủng đại trà ở Cuba, cũng như một số quốc gia khác trên thế giới", Dagmar Garcia Rivera, nhà nghiên cứu tại Viện Vaccine Finlay do chính phủ Cuba điều hành, cho hay.
Các bác sĩ Cuba cho biết bắt đầu từ tháng 3, họ sẽ tiêm vaccine Soberana-02 cho 44.000 người tham gia thử nghiệm tại nước này. Hơn 300.000 liều đã được sản xuất và hoạt động này sẽ được đẩy mạnh, dựa trên dự đoán rằng thử nghiệm sẽ chứng minh Soberana-02 an toàn và hiệu quả.
Iran cũng đã bắt đầu đưa Soberana-02 vào thử nghiệm trên diện rộng, trong khi Mexico đang đàm phán với Cuba để có thể sớm tiến hành quá trình này. Suriname và Ghana được cho là quan tâm mua vaccine của Cuba khi chúng được xác định là đảm bảo.
Rafael Hernandez, một trong những người tham gia thử nghiệm vaccine Soberana-02 Giai đoạn hai, cho biết các tác dụng phụ khá nhẹ nhàng. "Trước khi tiêm liều đầu tiên, bác sĩ nói với tôi rằng trong số hàng trăm người đã được tiêm, họ chưa ghi nhận dù chỉ một phản ứng ngược, ngoài việc bị đau nhẹ, nhiệt độ tăng, cứng tay, sốt hoặc hơi khó chịu", cụ ông 73 tuổi kể lại.
Soberana-02, vaccine tiềm năng được Cuba thử nghiệm nhiều nhất, là một loại vaccine liên hợp mang một phần protein gai từ virus, được liên kết với tế bào của người. Các nhà khoa học sẽ không biết vaccine này hiệu quả như thế nào cho tới khi hoàn thành thử nghiệm Giai đoạn ba. Họ còn đang nghiên cứu xem liệu có cần tới ba mũi vaccine Soberana-02 để phòng virus hay không.
"Chúng tôi cần rất nhiều vaccine để tiêm chủng cho 11 triệu dân Cuba. Nếu ước tính mỗi người cần một, hai hoặc ba liều, thì Cuba sẽ cần tới 30 triệu liều", Tiến sĩ Tania Crombet Ramos, giám đốc Trung tâm Miễn dịch học Phân tử ở Havana, cho biết, nhưng nói thêm rằng bà tin Cuba sẽ có hơn một loại vaccine được phê duyệt, giúp quốc đảo chống đại dịch một cách linh hoạt hơn.
Ngoài việc hoàn thành các thử nghiệm vaccine, Cuba cũng cần chứng minh rằng họ có khả năng tăng cường sản xuất trên quy mô lớn, yếu tố cần thiết để có thể sản xuất hàng chục triệu liều.
Đây là thách thức không hề nhỏ đối với bất cứ quốc gia nào, nhưng còn đặc biệt khó khăn hơn nữa với một nền kinh tế bị đại dịch tàn phá và chịu ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt gia tăng do cựu tổng thống Mỹ Donald Trump áp đặt. Hiện nay, nhiều người Cuba đang chật vật tìm các loại thuốc giảm đau cơ bản và kháng sinh, thay vì một loại vaccine tiên tiến.
Mặc dù vậy, giới chức y tế Cuba vẫn bày tỏ hy vọng đạt mục tiêu tiêm phòng Covid-19 cho toàn bộ cư dân trên quốc đảo vào cuối năm nay, thậm chí có thể bán hoặc quyên góp cho nước ngoài, hay quảng bá "du lịch vaccine" để vực dậy ngành công nghiệp bị đại dịch tàn phá nặng nề.
"Chúng tôi đủ khả năng sản xuất hàng triệu liều vaccine, có lẽ nhiều hơn cả số lượng mà Cuba cần. Đến một lúc nào đó, chúng tôi sẽ có một số lượng liều nhất định cho các nước khác trên thế giới", nhà nghiên cứu Garcia cho hay.
Tiến sĩ Jose Moya, chuyên gia y tế Peru làm việc cho Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tại Havana, đánh giá giới nghiên cứu vaccine Cuba đang tuân thủ các quy trình quốc tế và cung cấp thông tin cập nhật về tiến trình của họ.
"Chúng tôi đang theo dõi cẩn thận các kết quả, bởi người dân Cuba sẽ được hưởng lợi trực tiếp từ những vaccine Covid-19 tiềm năng. Đến một lúc nào đó, nó có thể giúp kiểm soát được tình trạng lây nhiễm trong nước", Moya cho hay.
"Sự thật rằng Cuba có tới 4 loại vaccine Covid-19 tiềm năng là tin vô cùng tốt lành không chỉ với nước này, mà còn cho cả khu vực Mỹ Latinh và Caribe", ông nói thêm.
Ánh Ngọc (Theo CNN)