Phát ngôn viên quân đội Cộng hòa Dân chủ Congo, tướng Sylvain Ekenge, ngày 19/5 cho biết phe đảo chính nổ súng lúc sáng sớm gần Cung điện Quốc gia, nơi ở và làm việc của Tổng thống Felix Tshisekedi ở thủ đô Kinshasa.
Một số nguồn tin cho biết nghe thấy tiếng súng rộ lên bên ngoài nhà riêng của Bộ trưởng Kinh tế Vital Kamerhe gần Cung điện Quốc gia vào khoảng 4h sáng. Nguồn tin thân cận với Bộ trưởng Kamerhe cho biết ông và gia đình không bị thương, hai cảnh vệ và một kẻ tấn công thiệt mạng.
Lực lượng an ninh Cộng hòa Dân chủ Congo được triển khai trên đường phố ở thủ đô Kinshasa ngày 19/5, sau khi ngăn chặn âm mưu đảo chính. Ảnh: AP
Nhóm đảo chính dường như lên kế hoạch tấn công nhà tân Thủ tướng Judith Suminwa và nơi ở của Bộ trưởng Quốc phòng Jean-Pierre Bemba. Tuy nhiên, họ không tìm được tư gia của Thủ tướng Suminwa và cũng không phát hiện Bemba tại nơi ở của ông, nên đã nổ súng vào nhà của Bộ trưởng Kamerhe.
Nhóm này sau đó tiến đến Cung điện Quốc gia, vẫy cờ Zaire, tên cũ của CHDC Congo dưới thời lãnh đạo Mobutu Sese Seko, người bị lật đổ năm 1997.
"Thời cơ đã đến, Zaire muôn năm, những đứa con của Mobutu muôn năm", người đàn ông dường như là thủ lĩnh nhóm đảo chính, hô lớn. "Felix đã bị loại bỏ, chúng ta đã chiến thắng".
Tuy nhiên, phát ngôn viên quân đội Ekenge tuyên bố trên truyền hình rằng lực lượng phòng vệ và an ninh đã ngăn chặn âm mưu đảo chính.
Tướng Ekenge sau đó cho biết một số công dân Mỹ và Anh là thành viên nhóm liên quan âm mưu đảo chính. "Cuộc đảo chính do Christian Malanga, một người Mỹ nhập tịch, cầm đầu. Người này đã bị lực lượng an ninh bắn hạ", tướng Ekenge nói.
Theo ông, nhóm đảo chính có khoảng 50 thành viên, gồm nhiều quốc tịch, trong đó có ba công dân Mỹ, đã bị bắt và đang bị thẩm vấn. 4 người bị hạ, trong đó có Malanga.
"Chúng tôi cũng đã hạ một công dân Anh nhập tịch đóng vai trò lãnh đạo số 2 trong nhóm. Con trai của Malanga, Marcel Malanga, cũng tham gia vụ đảo chính", người phát ngôn quân đội CHDC Congo nói thêm.
Theo chính phủ CHDC Congo, một quả đạn pháo được bắn từ thủ đô Kinshasa đã trúng thành phố Brazzaville ở nước láng giềng Cộng hòa Congo, làm nhiều người bị thương và một người phải nhập viện.
Lucy Tamlyn, đại sứ Mỹ tại CHDC Congo, đăng trên X rằng bà bị sốc và rất lo lắng trước thông tin công dân Mỹ được cho là có liên quan tới âm mưu đảo chính. "Chúng tôi đang hợp tác với chính quyền Congo ở phạm vi đầy đủ nhất có thể, khi họ tiến hành cuộc điều tra hành vi tội phạm này và buộc bất kỳ công dân Mỹ nào liên quan phải chịu trách nhiệm", đại sứ cho hay.
Sau vụ đảo chính hụt, các tuyến phố gần Cung điện Quốc gia vẫn bị đóng cửa, nhưng tình hình ở thủ đô Kinshasa đã trở lại yên tĩnh.
Vị trí Cộng hòa Dân chủ Congo và thủ đô Kinshasa. Đồ họa: BBC
Tổng thống Tshisekedi tái đắc cử cuối tháng 12/2023 với hơn 70% phiếu bầu. Các đảng ủng hộ ông giành được khoảng 90% số ghế trong cuộc bầu cử quốc hội được tổ chức cùng ngày.
Tuy nhiên, khoảng 5 tháng sau cuộc bầu cử, ông vẫn chưa thành lập được chính phủ. Bộ trưởng Kamerhe tháng trước được đề cử làm chủ tịch quốc hội, nhưng cuộc bỏ phiếu bầu ông vào vị trí này đã bị Tổng thống Tshisekedi trì hoãn.
Huyền Lê (Theo AFP, Guardian)