Tại hội thảo về ứng dụng và phát huy hiệu quả Cổng Sáng kiến Khoa học và Công nghệ, tổ chức sáng 24/12, các nhà quản lý, chuyên gia và nhà khoa học cùng chia sẻ một nhận định: Việt Nam không thiếu ý tưởng, điều còn thiếu là một hệ sinh thái hỗ trợ những ý tưởng đó đi vào thực tế.
Theo đó Cổng Sáng kiến Khoa học và Công nghệ, tại địa chỉ sangkien.gov.vn được Bộ Khoa học và Công nghệ ra mắt hồi tháng 8, được kỳ vọng trở thành nền tảng số "nuôi dưỡng" ý tưởng của người Việt, từ lúc hình thành đến khi được đánh giá, hỗ trợ và đưa vào ứng dụng.
Ông Đào Ngọc Chiến chia sẻ tại hội thảo về ứng dụng và phát huy hiệu quả Cổng Sáng kiến, do Bộ Khoa học và Công nghệ tổ chức sáng 24/12. Ảnh: Thùy Linh
PGS.TS Đào Ngọc Chiến, Giám đốc Quỹ Phát triển khoa học công nghệ quốc gia (NAFOSTED) cho rằng, ở Việt Nam có nhiều sáng kiến hay, nhưng phân tán ở các lĩnh vực, địa phương khác nhau, thiếu đầu mối tiếp nhận tập trung. "Chúng ta cũng thiếu cơ chế hiệu quả để chuyển các sáng kiến đó thành giải pháp ứng dụng, sản phẩm thương mại", ông nói.
Theo đó, Cổng Sáng kiến được Bộ thiết kế để tiếp nhận sáng kiến từ mọi đối tượng, đánh giá khách quan, và kết nối chung với nhu cầu thực tiễn của doanh nghiệp, địa phương và cơ quan quản lý.
Cổng Sáng kiến Khoa học và Công nghệ là nền tảng số do Bộ Khoa học và Công nghệ xây dựng, Quỹ NAFOSTED là đơn vị vận hành. Thông qua cổng này, các tổ chức, cá nhân, nhà khoa học, doanh nghiệp có ý tưởng hay sản phẩm nghiên cứu, các đề xuất có thể gửi về với nhiều mục đích: đóng góp ý tưởng, xin tài trợ kinh phí nghiên cứu hay đề xuất công nhận sáng kiến...
Ông Vũ Văn Phán, Phó phụ trách phòng Chuyển đổi số của NAFOSTED cho biết, các sáng kiến gửi lên hệ thống sẽ được phân loại, tổng hợp và chuyển tới các đơn vị chuyên môn để đánh giá hoàn toàn trên môi trường số.
Cổng tiếp nhận nhiều nhóm nội dung, như những sáng kiến đột phá, đề xuất về các sản phẩm công nghệ chiến lược, các ý tưởng sáng tạo, đề xuất hỗ trợ kinh phí nghiên cứu khoa học, yêu cầu bảo hộ sở hữu trí tuệ... Cổng còn xây dựng mạng lưới Chuyên gia AI Việt toàn cầu để cá nhân, tổ chức, viện, trường xin ý kiến cố vấn, hợp tác nghiên cứu, giảng dạy từ xa.
Không dừng ở vai trò "tiếp nhận", Cổng Sáng kiến còn kết nối với các sàn giao dịch khoa học và công nghệ, quỹ đầu tư, hay hỗ trợ tìm kiếm thiết bị, giải pháp công nghệ. Người dùng chỉ cần đăng nhập bằng tài khoản VNeID để theo dõi toàn bộ quá trình xử lý. Ông Phán cho hay, hiện hệ thống tiếp nhận 907 hồ sơ, trong đó 309 đề xuất đã được hỗ trợ tài chính.
Để Cổng Sáng kiến thực sự trở thành nơi "nuôi dưỡng" ý tưởng, theo các chuyên gia, yếu tố then chốt không chỉ nằm ở nền tảng công nghệ hay quy trình số hóa, mà còn ở chất lượng nguồn lực tham gia đánh giá, dẫn dắt và đồng hành cùng các sáng kiến.
GS.TS Trần Thế Truyền, Đại học Deakin (Australia) cho rằng thách thức lớn nhất khi kết nối mạng lưới chuyên gia Việt Nam ở nước ngoài không nằm ở số lượng, mà ở cách tổ chức và tạo động lực tham gia. Việc kết nối chỉ hiệu quả khi trả lời được câu hỏi: chuyên gia sẽ đóng góp vào đâu và giá trị tạo ra là gì?.
GS.TS Trần Thế Truyền, Đại học Deakin, Australia phát biểu tại hội thảo sáng 24/12. Ảnh: Thùy Linh
Từ trải nghiệm cá nhân, ông Truyền cho rằng tiền bạc hay các hình thức tôn vinh chỉ mang tính bổ trợ. Điều các chuyên gia tìm kiếm nhiều hơn là cơ hội đóng góp thực chất, thông qua những bài toán cụ thể, có thể đo lường và tạo tác động dài hạn. Theo ông, mô hình hiệu quả là để chuyên gia đóng góp từ xa. Khi đó, các nền tảng như Cổng Sáng kiến có thể phát huy vai trò trung gian, chuyển hóa nguồn lực tri thức bên ngoài thành năng lực nội tại.
TS Nguyễn Đình Dũng, Học viện Kỹ thuật Quân sự đánh giá, Cổng Sáng kiến có thể đóng vai trò như một nền tảng số "một cửa", giúp giảm độ ma sát trong quá trình đưa ý tưởng từ nghiên cứu đến ứng dụng, đặc biệt với giảng viên trẻ, nhà khoa học trẻ và sinh viên.
Theo ông, nhiều sáng kiến dừng ở mức ý tưởng hoặc nguyên mẫu do thiếu cơ chế ghi nhận, thiếu nguồn lực thử nghiệm và khó tiếp cận dữ liệu thực tế. "Cổng Sáng kiến có thể trở thành đầu mối kết nối các nhóm nghiên cứu trẻ với địa phương, doanh nghiệp", ông kỳ vọng.
Trọng Đạt
- 'Áp dụng tư duy làm ngược để đổi mới, tạo ra kết quả thực chất'
- Luật Sở hữu trí tuệ thúc đẩy biến kết quả nghiên cứu thành tài sản giao dịch
- Thủ tướng: Cả xã hội đổi mới sáng tạo, đất nước sẽ chuyển mình mạnh mẽ