Công cụ bằng ngà voi ma mút với 4 lỗ nhỏ được khắc rãnh xoắn ốc. Ảnh: Guardian.
Nhóm nghiên cứu của Nicholas Conard, giám đốc viện khảo cổ thuộc Đại học Tübingen, bắt đầu khám phá hang Hohle Fels, dãy núi Swabian Jura, Đức, từ năm 2008. Trong quá trình nghiên cứu, họ phát hiện một công cụ bằng ngà voi ma mút 40.000 năm tuổi, dài 20 cm, có 4 lỗ thủng với những vết khắc xoắn ốc tinh xảo.
Mục đích sử dụng của công cụ này là một bí ẩn cho đến khi Veerle Rots, chuyên gia về vật liệu thời Đồ Đá cũ tại Đại học Liege, bắt tay vào thí nghiệm, Guardian hôm 1/8 đưa tin. Trước đó, một số ý kiến cho rằng đây là bộ phận của một nhạc cụ hoặc vật dụng mang ý nghĩa tôn giáo.
Rots chế tạo bản mô phỏng bằng đồng của công cụ ngà voi, sau đó luồn sợi thực vật qua những chiếc lỗ. Kết quả, ông thu được 4 sợi dây xoắn có thể dùng để bện thành dây thừng. "Công cụ này giúp hé lộ cách chế tạo dây thừng trong thời đại Đồ Đá cũ, vấn đề mà các nhà khoa học băn khoăn suốt nhiều thập kỷ", Rots cho biết.
Thời Đồ Đá, người xưa luồn sợi thực vật qua 4 chiếc lỗ nhỏ rồi bện lại để tạo thành dây thừng chắc chắn. Những đường khắc xung quanh lỗ giúp giữ sợi thực vật vào đúng vị trí. Dây thừng sau đó có thể dùng để làm lưới đánh cá, bẫy, cung tên, quần áo và đồ đựng thức ăn. Dây thừng cũng giúp người xưa kéo những vật nặng như xe trượt hoặc buộc mũi giáo nhọn vào cán.
"Nhiều người dành sự quan tâm lớn đến khả năng chế tạo các công cụ đá chuyên dụng và sử dụng lửa, coi đây là những thành công then chốt của người Homo sapiens thời tiền sử. Nhưng ở nhiều khía cạnh, khả năng làm dây thừng từ mô động vật và sợi thực vật cũng là bước đột phá vào thời kỳ đó. Điều này mở ra những con đường mới để khai thác thế giới tự nhiên, từ việc đan giỏ cho đến chế tạo cung tên", giáo sư Chris Stringer tại Bảo tàng Lịch sử Tự nhiên London cho biết.
Các nhà khoa học Anh cũng tìm thấy một số công cụ tương tự ở hang Gough, Somerset, làm bằng sừng tuần lộc. Những công cụ này khoảng 15.000 năm tuổi, nghĩa là ra đời muộn hơn công cụ bằng ngà voi ma mút trong hang Hohle Fels. Sự hiện diện của chúng ở hang Gough, một trong những nơi xa nhất về phía tây bắc của châu Âu mà người Homo sapiens sống vào thời Đồ Đá cũ, cho thấy việc chế tạo dây thừng đã phát triển và trở thành một phần thiết yếu trong đời sống của con người.
Thu Thảo (Theo Guardian)