Côn trùng, rau rừng bày bán khắp chợ Tây Bắc

Tháng 4, trên đường Quốc lộ 6 đi dọc các tỉnh miền núi phía Tây Bắc, du khách dễ dàng bắt gặp các loại côn trùng và rau rừng được bày bán làm thực phẩm.

Trong ảnh là khu chợ ở huyện Mai Sơn, Sơn La. Chợ bán hàng từ sáng, nhưng chiều muộn mới là thời điểm đầy ắp sản vật khắp nơi hội tụ, khi người dân đi thu hoạch mang về.

Chị Lò Thị Vân, dân tộc Thái, cho biết hằng ngày bán các loại côn trùng thu gom từ người đi bắt, đào, bẫy từ khắp nơi xa gần. Trong ảnh, gian hàng của chị bày bán hơn chục cân bọ xít.

Bọ xít thường xuất hiện vào mùa cây nhãn, vải ra hoa, người dân dùng sào dài bắt, sau đó ngâm nước vôi để khử mùi hôi, vặt cánh rồi mang ra chợ bán. Mỗi cân thường có giá từ 350.000 đồng.

Những rổ trứng kiến bống (kiến vàng) đã được làm sạch.

Loại kiến này thường làm tổ khoảng thời gian đầu hè trên cây tre, quế, xoài. Trứng có từ kiến đen, kiến vàng được thu hoạch làm món ăn, giá 250.000 đến 300.000 đồng/kg, tuỳ loại to nhỏ.

Ấu trùng chuồn chuồn đang vào thời điểm chính vụ, người dân đi bắt từ sáng sớm tại các con suối.

Món này chủ yếu được rang, bọc lá chuối nướng cùng thịt lợn băm, rau thơm và các loại gia vị Tây Bắc, được nhiều người ưa thích. Giá từ 200.000 đồng/kg.

Đuông cọ là loại côn trùng béo mũm, vàng ươm, to bằng đầu ngón tay, sống trong thân cây cọ đang trở thành món ăn độc đáo được nhiều người săn lùng nhiều nơi, nhưng dễ dàng gặp ở vùng đất Sơn La.

Côn trùng này giống đuông dừa. Tuy nhiên, nơi cư trú của chúng là thân cây cọ đã mục rỗng, ẩm ướt. Người bán ngâm nước để sâu nhả ra các chất trong cơ thể. Đuông cọ dùng để xào măng, rang lá canh. Giá bán 300.000 đồng/kg.

Sâu tre là loài luôn được săn đón, chúng thường có nhiều vào thời điểm cuối năm. Người đi rừng thấy thân cây tre có lỗ nhỏ, hoặc cụt ngọn là biết trong thân đang có sâu sinh sống.

Loài này được ưa thích bởi thân hình trắng như con tằm, nhỏ nhưng béo ngậy. Sâu tre được hấp cách thuỷ hoặc rang vàng rồi rắc thêm chút lá chanh. Giá theo mùa giao động từ 350.000 đến 500.000 đồng/kg.

Ấu trùng ve sầu non (sùng) là loài chỉ có ở các tỉnh miền núi, trung du. Khi thời tiết bắt đầu vào hè, người dân dùng cuốc xẻng vào rừng đào hoặc chờ lúc ve từ đất lên cây lột xác vào khoảng 18h.

Thông thường khi lên khỏi mặt đất, ấu trùng ve lột xác thành ve sầu, những con đực phát ra tiếng kêu. Đây là lúc thân vỏ sùng còn non không bị xác, khi rang lên béo ngậy.

Ve sầu trưởng thành cũng được bày bán làm món ăn. Để bắt, ban ngày người theo tiếng ve kêu rồi đến nơi, dùng nhựa cây dính từng con. Tuy nhiên, ve già có phần vỏ cứng, ít được ưa chuộng.

Cà cuống tự nhiên hiếm gặp. Người dân thường mua về nuôi để nhân giống hoặc rán dầm mắm lấy hương vị.

Ấu trùng sâu gỗ, sâu đục thân, xén tóc là loài khó bắt. Khi chưa mọc cánh, thân chúng mềm và nhanh phân huỷ sau khi ra khỏi thân cây. Người bán thường ngâm nước lạnh để hạn chế quá trình phân huỷ, loại này thường được bán hết ngay khi vừa tới chợ. Giá thành từ 300.000 đồng/kg.

Rêu đá là loại rau gắn với đồng bào dân tộc Thái vùng Tây Bắc. Rêu khai thác khá công phu, khi chế biến có thể nướng, hấp, chần qua nước sôi rồi làm nộm. Giá chỉ 10.000 đồng/kg.

Các loại rau mọc ở ruộng, cánh đồng như cỏ bợ, cỏ mần trầu, cỏ mật, sam, rau má được bày bán. Giá từ 50.000 đồng/kg.

Rau thối (tiếng Thái gọi là cây pắc nam) là loại ra theo mùa từ tháng 3 đến tháng 6, là món ăn của vùng rừng núi Tây Bắc. Rau thối có vị chua chua ngọt ngọt, rau càng héo càng đỡ mùi, có thể chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như canh rau thối trừng, nộm măng, nhồi cá nướng. Giá 60.000-80.000 đồng/kg.

Mâm cơm đặc sản Tây Bắc mua này với nộm rau mần trầu, trứng kiến đúc trứng rán, lạp xườn, nộm da trâu, ấu trùng chuồn chuồn rang lá chanh, măng đắng và xôi nếp cẩm.