Trước việc gia tăng hiện tượng sử dụng công nghệ tin học vào các hoạt động phạm tội, VKSND tối cao vừa cung cấp nội dung các vụ án đã xét xử để cơ quan tố tụng địa phương tham khảo khi giải quyết các vụ tương tự.
Đầu tiên là vụ Nguyễn Anh Tuấn cùng đồng phạm xâm nhập vào website bán hàng trực tuyến ở nước ngoài lấy thông tin thẻ tín dụng của khách ngoại rồi in vào thẻ ATM giả. Dùng thẻ giả, Tuấn cùng đồng phạm đã rút được tổng cộng hơn 1,6 tỷ đồng từ các máy ATM của Vietcombank.
Vướng mắc của vụ này là lần theo thông tin trên các thẻ ATM giả, cơ quan điều tra không xác định được cá nhân, tập thể nào là nạn nhân của vụ án. Vietcombank cũng cho rằng “việc các bị cáo rút tiền tại các máy trên không ảnh hưởng tới quyền và nghĩa vụ của ngân hàng trong việc làm đại lý quản lý máy”.
Như vậy, hành vi của các bị can có dấu hiệu trộm cắp tài sản nhưng nếu không xác định được người bị hại thì liệu đã thỏa mãn cấu thành tội phạm? Liên ngành tố tụng trung ương đã trao đổi và TAND tối cao có văn bản nhận định: “Việc chưa xác định được nạn nhân không làm ảnh hưởng đến việc xác định bản chất vụ án nên truy tố các bị cáo về tội trộm cắp là hoàn toàn có căn cứ pháp luật”.
Trên cơ sở đó, trong hai năm 2007-2008, tòa hai cấp sơ, phúc thẩm đã xét xử Tuấn và đồng phạm về tội trộm cắp, đồng thời tuyên sung công quỹ hơn 1,6 tỷ đồng do không xác định được nạn nhân.
 |
|
Hình minh họa. Ảnh: Corbis |
Tương tự, đầu năm 2009, TAND TP Hà Nội đã xử Cham Tack Choi (quốc tịch Malaysia) và đồng phạm về tội trộm cắp tài sản dù không thể xác định được người bị hại. Các bị cáo này được đối tượng nước ngoài cung cấp 23 thẻ VISA giả, yêu cầu sang Việt Nam rửa tiền bằng cách mua hàng thời trang đắt tiền, đồng hồ hiệu, nước hoa... mang về. Sau vài lần giao dịch, Vietcombank phát hiện có gian lận mới phối hợp với công an bắt quả tang.
Vietcombank xác minh thì thấy 23 thẻ VISA giả trên do 9 ngân hàng ở 7 nước khác nhau phát hành. Thẻ mang tên các can phạm nhưng thông tin ruột lại là các cá nhân nước ngoài không xác định được tên thật, địa chỉ. 9 ngân hàng phát hành thẻ cũng không có kiến nghị gì về việc xử lý các giao dịch bằng thẻ giả. Vietcombank và những nhà hàng, khách sạn chấp nhận thẻ cũng không bị mất tiền vì có đủ chứng từ thanh toán, đồng thời đã thực hiện đúng các quy định mà ngân hàng phát hành thẻ đề ra.
Dụ đổi tiền thật lấy điểm ảo là lừa đảo: Thời gian qua, tại Việt Nam xuất hiện hàng loạt vụ lợi dụng sự thiếu hiểu biết của người dân để quảng bá các website như Colony Invest, Forex... thu hút hàng trăm người đổ tiền thật mua điểm ảo. Mạng lưới đầu tư đa cấp lan rộng theo cấp số nhân nhờ chiêu lãi suất 2%-3%/ngày tùy mức đầu tư và hoa hồng chót vót cho các trưởng nhóm thứ cấp. Hóa ra chỉ là chiêu lấy tiền của người này bỏ vào túi người kia khiến nhiều nạn nhân cũng trở thành thủ phạm.
Những tháng đầu năm nay, tòa án nhiều tỉnh đồng bằng sông Cửu Long đã đưa ra xét xử các nhân vật chủ chốt trong các vụ này. Nhận thức thống nhất của các cơ quan tố tụng là cho dù bị cáo không biết hoạt động đầu tư trên website là thật hay giả thì việc họ giới thiệu, lôi kéo người khác bỏ tiền thật mua điểm ảo, hưởng lãi suất tính theo điểm tích lũy... đã đủ cấu thành tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Về quá trình giải quyết các vụ án có sử dụng công nghệ tin học, VKSND tối cao cho biết cơ quan tố tụng các cấp đã gặp nhiều khó khăn, lúng túng trong việc thu thập, đánh giá chứng cứ. Giữa các cơ quan tố tụng còn những nhận thức chưa thống nhất về thủ đoạn phạm tội cũng như cách vận dụng pháp luật để giải quyết án.
Những khó khăn đó bắt nguồn từ tính “phi truyền thống” của những vụ án này: Từ việc can phạm và nạn nhân không tiếp xúc trực tiếp với nhau, thậm chí không có liên hệ nào dẫn tới không thể thu thập tố cáo của nạn nhân. Chứng cứ vật chất lại hạn chế, thường chỉ là thẻ tín dụng giả, tài khoản ngân hàng ảo. Quan trọng nhất là dữ liệu máy tính thể hiện phương thức, thủ đoạn phạm tội thì đến nay chưa đương nhiên được coi là chứng cứ nếu không xử lý tốt bằng các biện pháp tố tụng, chuyển hóa.
Theo VKSND tối cao, về lâu dài phải sửa đổi Bộ luật Tố tụng hình sự, ban hành thông tư liên ngành hướng dẫn việc xử lý tội phạm sử dụng công nghệ cao. Trong khi chưa đủ dữ liệu thực tiễn để tổng kết, việc cung cấp nội dung các vụ án đã xét xử sẽ giúp các cơ quan tố tụng địa phương tham khảo với tính chất như là “tiền lệ” để giải quyết các vụ tương tự.
(Theo Pháp Luật TP HCM)