Nội tôi có sáu người con, cô thứ năm nên đám cháu thường gọi tắt là Năm. Đám trẻ vẫn hay tíu tít gọi: "Năm ơi, cho con cái này", "Năm ơi, cho con cái kia". Không phải con cả nhưng Năm lại là rường cột thứ hai trong nhà, chỉ sau bà nội.
Vừa đủ 18 tuổi, Năm theo mấy người trong xóm vào nhà máy, bắt đầu cuộc đời công nhân từ đó. Đồng lương công nhân dệt không đủ trang trải cuộc sống nên sau giờ tan ca, Năm nhận thêm việc gia công, gánh nước thuê, kiếm thêm tiền đóng học phí cho em, mua cuộn giấy dầu che mái nhà, sửa lại chái bếp.
Nội thương Năm nhiều bởi Năm phải nghỉ học từ sớm, cùng nội bươn chải lo miếng cơm manh áo.
Hồi chú ba gặp nạn qua đời, nội như điên dại vì nỗi đau quá lớn. Năm phải một mình lo lắng cho hai em, mọi thứ dường như quá sức đối với cô gái trẻ. Ba tôi đi lính xa nhà, khi trở về liền lập gia đình nên hầu như chỉ đỡ đần được phần nào. Sớm phải lo toan nhiều thứ nhưng chưa bao giờ Năm than thở hay kể khổ. Cuộc sống Năm gắn liền với con thoi, thùng sợi và mấy cô bạn cùng tổ. Niềm vui của Năm là mua cho các cháu tấm áo mới vào đầu năm học, hè đến sẽ dắt bọn nhỏ đi Vũng Tàu "tắm biển ké" ăn theo tiêu chuẩn của nhà máy.
Cuộc sống cứ vậy trôi qua, kể cả lúc sóng gió ập tới, Năm vẫn ở đó, làm cột trụ vững chãi, chèo chống gia đình, bỏ quên cả tuổi xuân trôi qua vùn vụt. Tuổi xuân ấy có chú Hà nhẫn nại chờ đợi Năm suốt mấy năm trời đến tận khi chú lấy vợ. Năm chỉ đổ cho duyên số nhưng có lẽ từ trong sâu thẳm, Năm không muốn chia bớt cho ai tình thương và trách nhiệm với gia đình.
Rồi nhà xảy ra biến cố, gia đình tứ tán, Năm ở lại chăm ông nội, có thời gian rảnh thì đạp xe đi thăm bà nội, anh chị em cùng các cháu. Gần 30 tuổi Năm mới bắt đầu những vòng xe đầu tiên nhờ sự động viên cổ vũ của mấy đứa cháu. Đi đâu cũng lóc cóc chiếc xe cũ, cái dáng liêu xiêu trên con ngựa sắt vẫn in hằn trong tâm trí tôi đến ngày Năm rời nhà máy. Đó là quyết định đầy khó khăn, Năm nghỉ hưu sớm vì chứng đau lưng và đau khớp. Tuổi trẻ của Năm ở nhà máy, chặng kế tiếp lại là chợ búa xô bồ, sống bằng số tiền chế độ ít ỏi. Một khởi đầu khác chưa chắc đã an nhàn, có chăng là đỡ phải làm ca đêm như trước.
Năm tập chạy xe máy, chở những chuyến hàng đầu tiên, bắt đầu lại mọi thứ. Cái thời còn trào lưu tặng bài hát qua tổng đài 1080, tôi liền hưởng ứng với mong muốn tạo cho Năm niềm vui nho nhỏ trong ngày sinh nhật.
Cô tôi chưa từng có quà sinh nhật. Với thế hệ của Năm thì sinh nhật là cái gì đó lạ lẫm và xa xỉ.
Đúng ngày đúng giờ đã định, tổng đài gọi đến tìm Năm, tôi núp sau cánh cửa, len lén nhìn Năm. Năm nghe máy rồi đứng lặng người, lau vội giọt nước mắt khi lời bài hát Chị tôi của nhạc sĩ Trần Tiến cất lên. Đợi Năm gác máy xong tôi mới dám thò mặt ra, Năm dọa đập cho một trận vì cái tội làm Năm khóc.
Cuộc sống mưu sinh ở chợ tất bật quên ngày tháng, buôn bán thì làm gì có nghỉ hưu nên chuyến đi vịnh Hạ Long của Năm vẫn xa xôi. Tết vừa rồi, tìm được tour du lịch ưng ý, tôi thăm dò ý Năm. Thấy Năm chần chừ, tôi ra sức rủ rê. Đám cháu mỗi đứa nói vào một tiếng, bà nội cũng xúi Năm đi, cô Sáu cũng chịu tháp tùng, vậy là đi.
Mỗi người có một lựa chọn riêng, lựa chọn của Năm là chăm lo cho gia đình lớn dù bên trong đó có cả sự tủi thân lẫn nỗi chạnh lòng bất chợt.
Chuyến đi vui không tưởng, Năm hăng hái leo cả trăm bậc thang chùa Bái Đính, trầm trồ trước một vịnh Hạ Long hùng vĩ, trèo lên tận đỉnh Yên Tử mới thôi. Ngày trở về, Năm nói: "Nhờ mấy thằng cháu mới nhớ ra mình từng ước được đi Hạ Long, lần đầu đi thiệt xa và thiệt đã".
Mấy tháng trước, Năm bị viêm ruột thừa phải mổ mà vẫn giấu, cứ tự mình lo liệu vì không muốn phiền ai. Phẫu thuật chứ có phải cảm sốt thông thường, uống thuốc là xong đâu. Bệnh viện yêu cầu phải có người nhà ký giấy mới tiến hành, vậy là hết giấu.
Năm ngày ở bệnh viện, chị em tôi thay nhau vào chăm Năm đến khi xuất viện. Chiều hôm đó trên đường về, Năm thủ thỉ: "Người ta nói không chồng thì sau này già yếu hay đau bệnh làm gì cũng một thân một mình vì không ai lo nhưng ta thấy ta sướng, bệnh thì hết đứa nọ tới đứa kia chăm, lo ăn lo uống, đưa đi chở về, khổ gì".
Câu nói như lời cám ơn ấy làm tôi phì cười, vui suốt chặng đường về. Nhưng có người còn vui hơn tôi nhiều, là cô Năm, người phụ nữ tôi trân quý. Năm phải được sung sướng, vì Năm xứng đáng.
Đàm Châu Song Thuận