Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tối qua đến Hà Nội, bắt đầu chuyến thăm chính thức Việt Nam trong hai ngày 29-30/10, nhân kỷ niệm 25 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước.
Chuyến thăm Việt Nam lần này ban đầu không được thông báo trong lịch trình công du châu Á của Ngoại trưởng Mỹ, bao gồm 4 nước là Ấn Độ, Sri Lanka, Maldives và Indonesia.
Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc (phải) hội đàm với Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tại Hà Nội ngày 30/10. Ảnh: TTXVN.
Theo Eduardo Araral, chuyên gia về Việt Nam và quan hệ Mỹ - Trung tại Đại học Quốc gia Singapore, lịch trình ban đầu của Ngoại trưởng Pompeo tập trung nhiều vào Nam Á hơn là Đông Nam Á. Tuy nhiên, người đứng đầu Bộ Ngoại giao Mỹ dường như muốn thêm Việt Nam vào lịch trình nhằm đề cao tầm quan trọng của Đông Nam Á đối với Mỹ.
"Ông ấy muốn tạo ấn tượng rằng Mỹ không rời xa Hiệp hội các Quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) và đặc biệt là Việt Nam", Araral nhận xét. "Chuyến thăm nhằm thể hiện rằng Mỹ vẫn là bạn của Việt Nam".
Ngoại trưởng Pompeo từng ca ngợi hợp tác Việt - Mỹ trong 25 năm qua và cam kết đưa quan hệ song phương thành hình mẫu quốc tế. Ông cũng bày tỏ trân trọng những thành tựu của Việt Nam khi giữ cương vị Chủ tịch ASEAN trong năm nay, đặc biệt trong việc điều phối sự ứng phó của ASEAN với đại dịch Covid-19 và các vấn đề liên quan tới phục hồi kinh tế.
Trong cuộc hội đàm với Phó thủ tướng, Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh hôm nay, ông Pompeo khẳng định Mỹ ủng hộ Việt Nam vững mạnh, độc lập, thịnh vượng, đóng vai trò ngày càng quan trọng tại khu vực. Ông cam kết duy trì quan hệ ổn định và tiếp tục thúc đẩy quan hệ hai nước tiến triển thực chất, tin cậy, hiệu quả, bền vững, đóng góp tích cực cho an ninh, hòa bình, hợp tác và phát triển tại khu vực và trên thế giới.
Xu Liping, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Đông Nam Á tại Viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, nhận định chuyến thăm nhằm mục đích "củng cố di sản của Tổng thống Donald Trump trong chính sách đối ngoại" với trọng tâm là chiến lược ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương.
"Việt Nam, với tư cách chủ tịch ASEAN năm nay, rất quan trọng đối với Ngoại trưởng Pompeo và Mỹ sẽ không bỏ qua một cơ hội tốt như vậy để thể hiện quan điểm của mình trước thềm Hội nghị cấp cao Đông Á và loạt cuộc họp khác do ASEAN tổ chức vào tháng tới", Xu bình luận.
Araral đánh giá qua chuyến thăm, Ngoại trưởng Pompeo còn muốn tái khẳng định rằng Mỹ vẫn giữ vai trò lãnh đạo trong khu vực. "Thông điệp lớn hơn đó là Mỹ sẽ không bỏ rơi bạn bè của mình", ông cho hay. "Vậy nên, những lời đề nghị đã được đưa ra với Sri Lanka, thỏa thuận chia sẻ vệ tinh với Ấn Độ và có thể là một số thỏa thuận hợp tác quan trọng với Việt Nam, đặt tất cả những điều trên với nhau, về cơ bản, Mỹ muốn truyền đi thông điệp rằng họ vẫn đảm đương vai trò lãnh đạo của mình tại khu vực".
Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Phạm Bình Minh (phải) và Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tại lễ đón sáng 30/10. Ảnh: TTXVN.
Theo tạp chí Diplomat, chuyến thăm của Ngoại trưởng Pompeo tới Việt Nam là một chỉ dấu nữa cho thấy mối quan hệ ngày càng được tăng cường giữa hai nước.
Về kinh tế, dù Mỹ đã rút khỏi Hiệp định Đối tác Xuyên Thái Bình Dương (TTP), quan hệ đối tác giữa Mỹ và Việt Nam vẫn được thúc đẩy trong 4 năm qua, đặc biệt về thương mại. Năm ngoái, kim ngạch thương mại song phương đạt 75,7 tỷ USD, trong đó xuất khẩu của Việt Nam sang Mỹ lên tới 61,3 tỷ USD. Mỹ tiếp tục là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm 23,3% tổng kim ngạch xuất khẩu.
Lịch trình chuyến công du của Ngoại trưởng Pompeo còn cho thấy Mỹ đang cố gắng xây dựng một mạng lưới đồng minh và đối tác tại khu vực nhằm hỗ trợ Washington thực hiện chiến lược "Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương Tự do và Rộng mở" (FOIP), tiến sĩ Lê Hồng Hiệp, chuyên gia tại Viện ISEAS–Yusof Ishak, trụ sở ở Singapore, nhận định. Việt Nam, Ấn Độ, Sri Lanka, Maldives và Indonesia đều là những nước quan trọng trong khu vực về mặt chiến lược. Xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với họ sẽ giúp Mỹ duy trì ưu thế chiến lược của mình.
Theo Lê Hồng Hiệp, Việt Nam hiện rất quan tâm tới cuộc bầu cử tổng thống Mỹ bởi nó có thể mang đến những tác động quan trọng đối với chính sách của Washington đối với khu vực cũng như mối quan hệ Việt - Mỹ. Tuy nhiên, tiến sĩ Hiệp nhấn mạnh rằng mối quan hệ song phương chắc chắn sẽ tiếp tục được củng cố bất kể kết quả bầu cử ra sao.
"Dù ai chiến thắng, mọi việc vẫn sẽ diễn ra bình thường ở cả đôi bên", ông nhận định và thêm rằng hai nước sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ trong những lĩnh vực cùng quan tâm.
Vũ Hoàng (Theo Diplomat, SCMP)