 |
|
Ông Koizumi. |
Vì lẽ đó, ông Koizumi đặt cược rất nhiều vào chuyến đi lịch sử này. Nó như một nấc thang giúp ông leo cao và cũng có thể là cái bẫy khiến ông tụt xuống.
Nhiệm vụ của Thủ tướng Koizumi lần này tương đối nặng nề là vì tất cả những vấn đề làm căng thẳng quan hệ đôi bên trong nhiều thập kỷ qua đều rất khó giải quyết, nổi bật là việc Tokyo buộc tội Bình Nhưỡng bắt cóc 11 công dân Nhật Bản trong những năm 1970 và 1980. Suốt hơn hai chục năm đó, hai bên không ngừng hục hặc. Nhật Bản luôn cho rằng 11 công dân đó đã bị mật vụ Bắc Triều Tiên bắt giữ để huấn luyện (dạy tiếng và phong tục tập quán của Nhật Bản) cho các điệp viên của Bình Nhưỡng trở thành gián điệp tại đất nước Phù Tang. Tokyo viện dẫn bằng chứng: Một gián điệp CHDCND Triều Tiên, đứng đằng sau vụ đánh bom chiếc máy bay của hãng hàng không Hàn Quốc hồi năm 1987 làm tất cả 155 người trên khoang thiệt mạng, đã khai rằng cô ta học tiếng Nhật từ một công dân Nhật Bản bị bắt cóc. Tuy nhiên, Bình Nhưỡng bác bỏ, khẳng định không hề bắt cóc ai, nhưng cam kết sẽ điều tra về những người Nhật mà họ coi là “bị mất tích”.
Theo các quan chức xứ sở mặt trời mọc, giải quyết dứt điểm vấn đề bắt cóc là bước đi cần thiết nhất trước khi tiến tới bất kỳ một sự bình thường hóa quan hệ nào với Bình Nhưỡng. Người thân của 11 công dân trên hết sức kỳ vọng vào nỗ lực của ông Koizumi. Điều này thật dễ hiểu bởi nhiều năm qua họ đã chờ đợi mỏi mòn mà vẫn bặt tin con em mình. Shigeru Yokota, cha của Megumi (mất tích năm 13 tuổi ở quận miền bắc Niigata), thổ lộ: “Chúng tôi thực sự hy vọng Thủ tướng sẽ trở về với bằng chứng cụ thể về số phận con gái tôi cũng như những người khác. Chỉ như vậy chuyến đi mới được coi là thành công”.
Chuyến công du của người đứng đầu chính quyền Tokyo được coi như một dấu mốc lịch sử, vì đây là lần đầu tiên một vị thủ tướng Nhật Bản tới Bình Nhưỡng để đàm thoại với Chủ tịch Kim Châng In, người vốn sống tương đối khép kín.
Tuy thế, ông Koizumi có nguy cơ phải hứng chịu những phản ứng không hay về chính trị, và lòng tin của dân chúng sẽ suy giảm nghiêm trọng nếu ông không tìm được một sự khai thông nào trong chuyến công du lần này. Người dân kỳ vọng rất nhiều, mà thói thường càng hy vọng bao nhiêu thì nỗi thất vọng càng lớn bấy nhiêu nếu thất bại. Uy tín của Thủ tướng Koizumi trong công chúng đã giảm sút rất nhiều thời gian gần đây. Và quyết định của ông dường như là một cứu cánh. Nó khiến số người ủng hộ ông tăng từ 43% lên 51%, trong một cuộc thăm dò dư luận hồi đầu tháng do tờ Asahi Shimbun tiến hành. Còn trên tờ Asahi, 53% số người được hỏi cho biết họ hy vọng quan hệ Bình Nhưỡng - Tokyo sẽ ấm dần lên sau chuyến đi của ông Koizumi.
Masao Okonogi, một chuyên gia về Triều Tiên tại Tokyo, nhận định: “Nếu trở về tay trắng, sự ủng hộ của người dân với Thủ tướng sẽ giảm sút mạnh”. Một số chính trị gia trong đảng Dân chủ Tự do cầm quyền bày tỏ lo ngại rằng thất bại trong vấn đề người Nhật mất tích, nếu có xảy ra, có thể ảnh hưởng tới sự nghiệp chính trị của ông Koizumi. “Thủ tướng sẽ bị cười nhạo nếu không đưa được 11 con tin trở về. Đó sẽ là một điềm xấu cho chính phủ”, nghị sĩ Katsuei Hirasawa nhấn mạnh.
Ngoài vấn đề con tin, một loạt các vấn đề khác như việc Bình Nhưỡng yêu cầu Nhật Bản phải xin lỗi và đền bù vì đã xâm chiếm, bóc lột dã man người dân bán đảo Triều Tiên thời kỳ 1910-1945, hay việc Tokyo buộc tội Bình Nhưỡng đưa tàu do thám vào lãnh hải của mình cũng nằm trong kế hoạch thảo luận. Gần 6 thập kỷ nay, Nhật Bản vẫn chưa bình thường hóa quan hệ với CHDCND Triều Tiên. Mối bang giao giữa đôi bên từng có lúc xuống mức xấu nhất khi Nhật Bản lên án Bắc Triều Tiên nã rocket vào một hòn đảo của họ, hồi tháng 8/1998.
Giáo sư Toshiyuki Shikata, một chuyên gia về bán đảo Triều Tiên tại Đại học Tokyo, nhận xét, với quyết định tới CHDCND Triều Tiên, ông Koizumi đã dấn thân vào một canh bạc chính trị vì “quan hệ với người Triều Tiên không phải là điều dễ dàng. Cuộc đối thoại với ông Kim Châng In có thể sẽ không mang lại một kết quả khả quan nào, như những gì chúng ta từng chứng kiến trước đây”. Thực tế cho thấy những cuộc đàm phán trước đây giữa Bình Nhưỡng và Tokyo chỉ dẫn tới hiểu lầm và bất đồng.
Dù thế, một số nhà phân tích lạc quan cho rằng, việc kinh tế suy thoái và CHDCND Triều Tiên đang cần tiền để giải quyết hậu quả của nạn hạn hán kéo dài nhiều năm có thể sẽ khiến Chủ tịch Kim phải chiều theo những đề nghị của ông Koizumi nhằm tìm kiếm sự giúp đỡ. Theo một số nhà phân tích, Thủ tướng Koizumi không định tới CHDCND Triều Tiên nếu chưa tính trước mặt lợi và mặt hại.
Thành công trong việc giải quyết vấn đề người Nhật bị mất tích có nghĩa là Thủ tướng nhiều khả năng giành thêm một nhiệm kỳ 3 năm sau tháng 9 tới. Sự ủng hộ của dân chúng là yếu tố hết sức quan trọng nếu ông Koizumi muốn đạt được kết quả trong các cuộc cải cách nền kinh tế và chính phủ mà ông từng cam kết.
Bá Thùy (theo Reuters, AP)