Hoàng hôn dần buông trên biển Địa Trung Hải lặng sóng khi siêu du thuyền Bayesian tiến gần đến thị trấn đánh cá nhỏ Porticello bên bờ biển phía bắc Sicily, Italy.
Trên boong tàu gỗ của siêu du thuyền dài 56 mét, ông trùm công nghệ người Anh Mile Lynch đang tận hưởng những phút giây hạnh phúc sau khi được tuyên trắng án trong phiên tòa xử vụ kiện gian lận mà ông bị Bộ Tư pháp Mỹ cáo buộc ở California.
Tỷ phú công nghệ 59 tuổi, từng được ca ngợi là "Bill Gates của nước Anh", ăn mừng "cuộc đời mới" cùng vợ và con gái và những người nổi tiếng trong ngành luật, ngân hàng ở New York, London, cũng như những cộng sự khác đã giúp đỡ ông trong vụ kiện.
Nhiều bạn bè đã tham gia và rời đi khi du thuyền Bayesian của Lynch tiếp tục hành trình khắp Địa Trung Hải. Lynch nói với luật sư Brian Heberlig, người không thể tham gia vì có kế hoạch du lịch khác, rằng ông không được phép bỏ lỡ chuyến đi vào năm tới.
Giữa lúc vui vẻ, Lynch ngày 18/8 nhận tin sét đánh. Stephen Chamberlain, người được coi là đồng phạm của ông trong vụ kiện và cũng mới được tuyên trắng án, vừa bị một chiếc ôtô đâm chết khi đang chạy bộ tại Anh.
Từ du thuyền, Chris Morvillo, cựu công tố viên Mỹ đã tham gia bào chữa cho Lynch trong hơn 10 năm, gửi email thông báo cho Heberlig và các đồng nghiệp khác về tin buồn này.
Du thuyền Bayesian (trái) neo ngoài cảng Porticello vào đêm 18/8 trước khi bão ập đến. Ảnh: AP
Siêu du thuyền Bayesian thả neo qua đêm cách không xa bến cảng Porticello, trong khu vịnh rộng phía đông Palermo. Sir Robert Baden Powell, một du thuyền lớn treo cờ Hà Lan, cũng neo đậu gần đó. Ban ngày trời nắng và nóng. Bầu trời đêm ở đây quang đãng và đầy sao.
Ngư dân địa phương cho biết đây không phải là nơi các du thuyền sang trọng thường neo đậu. Khu vực này không được che chắn tốt như vùng nước bên dưới ngọn núi Capo Zafferano gần đó hoặc cảng Palermo lớn hơn nhiều.
Hôm đó, giới chức địa phương phát cảnh báo bão ở khu vực. Đội tàu đánh cá khoảng 30 chiếc của Porticello đều đã trú ngụ bên trong cảng vì ngư dân quyết định không ra khơi vào đêm đó.
Gần 4h sáng 19/8, cơn bão ập đến.
"Biển động dữ dội trong 15 phút, trước khi yên tĩnh trở lại", ngư dân Giuseppe Balistreri kể.
Khi cơn mưa như trút dần qua đi, chiếc Bayesian đã biến mất. Trong số 22 người có mặt trên Bayesian lúc đó, 15 người trèo lên được xuồng cứu sinh, số còn lại chìm xuống đáy biển cùng chiếc du thuyền xa xỉ.
Heberlig nhận được cuộc gọi vào sáng 19/8 từ một số điện thoại lạ từ Anh. Ban đầu, ông nghĩ đó là Morvillo, gọi đến để chia buồn về Chamberlain. Nhưng đó là người khác, gọi đến báo với ông rằng thảm kịch đã xảy ra với Morvillo, Lynch và những người khác trên du thuyền.
Truyền thông Italy ngày 21/8 công bố video trích xuất từ camera giám sát của căn biệt thự trên đảo Sicily cho thấy khoảnh khắc chiếc du thuyền treo cờ Anh bị vòi rồng nước tấn công hôm 19/8, khiến nó lắc mạnh từ bên này sang bên kia rồi lật úp. Hình dạng du thuyền trong video khớp với thiết kế của Bayesia.
Siêu du thuyền Bayesian chao đảo và lật úp khi bị vòi rồng nước tấn công ngoài khơi đảo Sicily, Italy ngày 19/8. Video: Giornale di Sicilia
Cơ quan chức năng Italy đã điều tra nguyên nhân khiến siêu du thuyền Bayesian bị chìm chỉ trong một phút tại vị trí cách cảng vài trăm mét. Họ đã phỏng vấn những người sống sót, xem lại ảnh và cảnh quay từ camera an ninh và phân tích xác du thuyền bị chìm.
Một công tố viên đang điều tra xem có dấu hiệu phạm tội như ngộ sát hoặc sơ suất nào có thể xảy ra trong thảm kịch hay không. Hiện chưa có bất kỳ ai được liệt vào diện điều tra.
Các thợ lặn cứu hộ đã mất 5 ngày với 123 lượt lặn để tìm kiếm thi thể trên du thuyền khi nó nằm nghiêng dưới đáy biển Sicilia. Trong bóng tối ở độ sâu gần 50 mét dưới mặt nước, thợ lặn phát hiện các lối đi chật hẹp của du thuyền bị chặn bởi đồ đạc, dây cáp và mảnh vỡ.
Thi thể của tỷ phú Lynch được tìm thấy và đưa vào bến cảng ngày 22/8. Thi thể của 5 hành khách khác cũng được tìm thấy trên du thuyền, gồm Morvillo và vợ Neda, chủ tịch Jonathan Bloomer của công ty Morgan Stanley International cùng vợ Judy, con gái 18 tuổi Hannah của Lynch. Đầu bếp của tàu là Recaldo Thomas được phát hiện chết trên biển ngay sau khi du thuyền chìm.
Angela Bacares, vợ của Lynch, là một trong số những người sống sót cùng 5 hành khách khác và 9 thành viên thủy thủ đoàn.
Vị trí du thuyền Bayesian chìm ngoài khơi Sicily. Đồ họa: Independent
Địa Trung Hải không chỉ nổi tiếng vì vẻ đẹp mà còn rất nguy hiểm. Những cơn bão bất ngờ đã đánh chìm nhiều tàu thuyền qua đây. Nhiệt độ nước biển tăng cao ở Địa Trung Hải đã khiến vòi rồng xuất hiện thường xuyên hơn. Đây là những cơn lốc xoáy mạnh tồn tại trong thời gian ngắn, nhưng có thể làm lật úp tàu thuyền.
"Là ngư dân, tôi tự hỏi làm sao chiếc thuyền dài 56 mét có thể bị chìm ngay cả khi vòi rồng quét qua nó", Balistreri nói.
Ông thêm rằng mối nguy hiểm lớn nhất là nếu chiếc thuyền ở trạng thái neo đậu bị gió bão thổi nghiêng và nước biển tràn vào.
"Chỉ có thuyền trưởng mới biết sự thật", ông nói.
Cơ sở dữ liệu thời tiết châu Âu cho thấy năm ngoái có hơn 600 vòi rồng xuất hiện trên khắp lục địa.
Giovanni Constantino, giám đốc điều hành Italian Sea Group, công ty chủ quản của nhà sản xuất du thuyền Bayesia, nói với truyền thông rằng du thuyền chỉ có thể bị chìm trong cơn bão nếu nó bị ngập quá nhiều nước do bị nghiêng khi gió giật trong lúc cửa sập để mở. Ông thêm rằng thủy thủ đoàn đáng lẽ phải chuẩn bị đối phó với cơn bão, gồm đóng tất cả các cửa và tập hợp hành khách, khi đã có cảnh báo bão.
Video từ camera giám sát từ biệt thự bên bờ biển cho thấy du thuyền Bayesian với cột buồm sáng rực nghiêng về mạn phải, sau đó đèn tắt khi gió mạnh hơn. Constantino cho biết điều đó có thể chỉ ra sự cố mất điện do nước tràn vào thuyền.
Gió và mưa mạnh đến mức du thuyền Bayesia biến mất khỏi tầm nhìn của camera giám sát. Dữ liệu từ nhà cung cấp thông tin hàng hải Marine Traffic cho thấy cả Bayesian và Sir Robert Baden Powell neo đậu gần đó đều trôi dạt về phía đông nam khi cơn bão ập đến, cho thấy cọc neo bị trượt.
Karsten Borner, thuyền trưởng của thuyền Sir Robert Baden Powell, cho biết khi đó ông đã khởi động động cơ và điều khiển để giữ đuôi du thuyền hướng về phía gió, tránh bị đẩy lật nghiêng sang một bên. Vài phút sau khi cơn bão qua đi, Borner nói ông nhìn xunh quanh nhưng không còn thấy Bayesian.
Thủy thủ đoàn Bayesian đã bắn pháo sáng để cầu cứu. Một số ngư dân địa phương đã nhìn thấy và nhanh chóng đi thuyền ra giúp đỡ. Borner nhìn thấy chiếc bè cứu sinh bơm hơi màu cam, chở 15 người sống sót của Bayesian. 7 người còn lại, trong đó có Lynch và con gái, đã không kịp thoát thân.
Đội cứu họ chuyển túi đựng xác nạn nhân vụ chìm du thuyền Bayesian vào bờ ở thành phố Palermo, Italy. Ảnh: Zuma Press
Chỉ vài tuần trước, Lynch còn ôm lấy người vợ đang khóc của mình tại tòa án ở San Francisco sau khi bồi thẩm đoàn tuyên bố ông vô tội. Xung quanh ông, nhóm luật sư do Morvillo đồng lãnh đạo, trong đó một số đã dành nhiều năm bào chữa cho Lynch, cũng rơi nước mắt.
Lynch đã từng nghĩ sẽ phải dành phần đời còn lại trong một nhà tù ở Mỹ. Ông đã bị áp giải từ London tới California năm ngoái để hầu tòa với cáo buộc thổi phồng giá trị công ty phần mềm Autonomy khi bán cho Hewlett-Packard (HP) năm 2011 với giá hơn 11 tỷ USD.
"Tỷ lệ trắng án chỉ là 0,7%. Về cơ bản bạn đã xác định sẽ nói lời tạm biệt với mọi thứ", ông Lynch từng nói.
Nhưng ông đã trắng án. Đó là may mắn đối với người đàn ông đã dành phần lớn sự nghiệp để được tôn vinh như "Bill Gates của nước Anh".
Lynch, lớn lên ở London, là con trai của một nhân viên y tế và lính cứu hỏa. Ông bắt đầu sự nghiệp từ một chiếc máy tính cũ và tấm bằng tiến sĩ về toán học của Đại học Cambridge.
Năm 1996, Autonomy được tách ra từ một công ty có tên Cambridge Neurodynamics trong lĩnh vực sử dụng máy học (một nhánh của trí tuệ nhân tạo) để thu thập dữ liệu. Nhanh chóng trở thành công ty được yêu thích trên thị trường chứng khoán, Autonomy đã cung cấp phần mềm để xử lý lượng dữ liệu khổng lồ cho nhiều đối tượng khách hàng, từ ngân hàng đến cơ quan tình báo.
Sau khi HP mua lại Autonomy, Lynch vẫn tiếp tục ở lại làm việc cho công ty. Ông cũng trích một phần tài sản đầu tư vào việc nuôi các giống bò và lợn quý hiếm tại trang trại của mình ở Anh. HP sau đó tố cáo Lynch và các giám đốc tài chính cấp cao đã gian lận sổ sách của Autonomy. Lynch phủ nhận cáo buộc nhưng vẫn bị sa thải năm 2012.
Morvillo, đối tác cấp cao tại công ty luật Clifford Chance ở New York và từng là công tố viên liên bang giải quyết các vụ án liên quan tới cuộc khủng bố 11/9/2001, đã trở thành luật sư của Lynch. Morvillo đã dành 1/3 cuộc đời làm việc của ông để theo vụ án của ông trùm công nghệ người Anh và hai người trở thành bạn thân.
Mike Lynch bên ngoài tòa án liên bang ở San Francisco, Mỹ ngày 26/3. Ảnh: AP
Lynch và Morvillo lập luận rằng HP đã không thành công trong nỗ lực tích hợp Autonomy và đang cố đổ lỗi cho ông về sai sót lớn hơn của công ty. Lynch cho rằng hồ sơ kế toán của Autonomy cũng giống như mọi công ty phần mềm khác.
Năm 2018, chính phủ Mỹ cáo buộc Lynch cùng cộng sự sử dụng tài liệu sai lệch và gây hiểu nhầm để khiến Autonomy trở nên hấp dẫn hơn với khách hàng tiềm năng. Tháng 5/2023, sau khi thua trong cuộc chiến chống lệnh dẫn độ sang Mỹ, Lynch tạm biệt vợ cùng hai con gái để rời Anh.
Ông đã bị quản thúc tại gia ở ngôi nhà tại thành phố San Francisco. Gia đình Lynch đã nộp 100 triệu USD để bảo lãnh cho ông.
Sau phiên xử kéo dài 3 tháng, bồi thẩm đoàn tuyên bố Lynch và Chamberlain vô tội với tất cả 15 cáo buộc. Bacares vội chạy vào phòng xử án và ôm chầm lấy chồng bà.
"Tôi chưa từng chứng kiến khoảnh khắc như vậy trong phòng xử án. Những người lớn khóc lóc, ôm nhau và vỗ tay. Cảnh tượng thật đáng nhớ", Morvillo nói.
Lynch sau đó mô tả phán quyết như giống như một ngã rẽ cho cuộc đời ông. Tuy nhiên, thảm kịch khác ập tới và lần này ông không may mắn như vậy.
Thùy Lâm (Theo WSJ, AFP, Reuters)