Trước hết, theo Luật Đất đai thì việc tách thửa đất chỉ có thể được thực hiện khi thỏa mãn các điều kiện của địa phương (UBND cấp tỉnh quy định, ban hành) về diện tích tối thiểu, chiều rộng mặt tiền, hình thể thửa đất.
Do vậy, bạn cần tìm hiểu tại địa phương nơi có đất xem có đáp ứng, đủ điều kiện được tách thửa hay không. Để tìm hiểu vấn đề này, bạn có thể hỏi cán bộ địa chính xã, phường nơi có đất.
Trường hợp thửa đất đủ điều kiện tách thửa thì bạn có thể đề xuất phương án tách thửa sau đó chỉ bán phần đất của mình. Phần đất còn lại vẫn do bố bố mẹ bạn sử dụng, định đoạt khi phù hợp.
Tuy nhiên, trong một số trường hợp khi chia nhỏ thửa đất thì có thể làm tăng tính thanh khoản (dễ bán hơn) nhưng cũng có thể làm giảm giá trị chung của thửa đất do sau khi tách thì mặt tiền quá nhỏ, khó khăn trong việc thiết kế, xây dựng, ảnh hưởng đến công năng của công trình, dẫn đến giá bán giảm. Do vậy, những yếu tố này cũng cần phải xem xét một cách thực tế.
Trường hợp không đủ điều kiện tách thửa, bạn cần trao đổi với cha mẹ bạn về việc bán toàn bộ thửa đất. Dù phương án bán toàn bộ hay bán một nửa thì bạn cũng cần trao đổi với bố mẹ bạn một cách kỹ lưỡng, phân tích ưu nhược điểm của từng phương án.
Bạn cũng có thể đưa ra các tình huống như nếu 5 năm sau mà giá bán vẫn lỗ thì thế nào, khi đó bạn vẫn phải đóng lãi của 5 năm (dự tính số lãi là bao nhiêu) dẫn đến tình trạng lỗ kép. Ngoài ra, có thể tốn tiền thuê nhà (nếu phải đi thuê), cuộc sống căng thẳng, áp lực do phải trả nợ vay ngân hàng, vợ chồng có thể mâu thuẫn, bất hòa do phải gánh nợ số lượng lớn.
Trường hợp khác là sau 5 năm đất tăng giá thì khi đó bạn đi mua miếng đất khác cũng sẽ phải mua với giá cao chứ không thể mua theo giá hiện tại. Tuy nhiên, khi trao đổi với cha mẹ, bạn cũng nên lắng nghe ý kiến của bố mẹ với tinh thần khách quan, cầu thị, khiêm tốn, có thái độ tôn trọng.
Trường hợp cha mẹ bạn không đồng ý với hai phương án trên thì bạn có thể đề nghị cha mẹ mua lại phần đất của vợ chồng bạn theo giá thị trường (lỗ 30%) là 3,5 tỉ đồng.
Sau cùng, mọi phương án bạn đưa ra mà cha mẹ bạn đều không chấp nhận mà bạn không còn lựa chọn nào khác thì bạn có thể cân nhắc việc khởi kiện tại tòa án cấp huyện nơi có đất, đề nghị tòa án giải quyết vụ án xác định quyền sử dụng đất của mỗi bên (chia tài sản chung).
Với phương án này bạn cần thận trọng, suy nghĩ tới các hệ lụy về tình cảm, đạo hiếu trong gia đình. Trước khi khởi kiện, bạn cần tìm hiểu với các quy định của pháp luật về cơ sở pháp lý, giấy tờ, tài liệu, chứng cứ cần phải có khi chia tài sản chung.
Nếu đủ điều kiện khởi kiện thì bạn cần thông báo cho cha mẹ biết trước khi nộp đơn, nêu rõ lý do với cha mẹ về việc không còn cách nào khác bạn mới phải nhờ đến tòa án giải quyết.
Luật sư Vũ Tiến Vinh
Công ty luật Bảo An, Hà Nội