Nhớ lại trận lũ lớn cuối năm 2020, ông Lê Văn Quyết, Chủ tịch xã An Thủy, nói người già 80-90 tuổi ở địa phương cho hay chưa thấy khi nào lũ lớn như vậy. Cả xã 2.900 căn nhà đều ngập trong nước, nhiều nhà ngập sâu 3,5 đến 4 m.
5h sáng 18/10, ông Quyết cùng đội cứu hộ xã An Thuỷ có mặt ở trụ sở ủy ban, ăn vội bát mì tôm rồi chèo thuyền đi các thôn để cứu trợ. Đường vào thôn nhỏ hẹp nên chỉ có thuyền nhôm mới luồn lách, tiếp cận được nhà dân, cano lớn không vào được.
Lúc đó cả huyện Lệ Thuỷ mênh mông nước trắng, nhiều người dân kêu cứu vì nước lũ lớn, lên quá nhanh khiến họ trở tay không kịp.
Ông Quyết nhận được điện thoại cầu cứu của vợ chồng ông Nguyễn Văn Thanh (52 tuổi) và bà Đỗ Thị Phượng (50 tuổi). Qua điện thoại, bà vợ báo chồng bị gãy xương sườn do tai nạn trong lúc dọn nhà tránh lũ, cần sớm cấp cứu, trong khi nước lũ dâng vào nhà đến 2,5 m.
"Hôm nhận được điện thoại vợ ông Thanh cầu cứu, tôi quyết định phải tiếp cận được gia đình này trước tiên, vì họ vừa chịu cảnh lũ lụt, vừa bị tai nạn có thể nguy hiểm tính mạng", ông Quyết nhớ lại.
Khu vực nhà ông Thanh nước mênh mông bốn bề, mưa to rát mặt người, đồng trống nên gió thổi mạnh không ngừng.
Ông Quyết cùng với 3 người khác dùng thuyền nhôm gắn máy tìm cách đi vào. Bấy giờ, nước lũ ngập hết cửa chính, trong khi con thuyền lại dài gần 10 m nên rất khó xoay trở để vào nhà đón người. Ông Quyết cùng 3 người cứu hộ dồn về mũi để thuyền chúi xuống, vừa tầm vào gian giữa căn nhà đón người. Hai vợ chồng ông Thanh được đưa lên đò, trong nhà còn có người con trai 18 tuổi nhưng ở lại chờ người bà con đến đón.
Khi quay ra, nước lũ chảy xiết, gió thổi ràn rạt cùng với đồ dùng của người dân trôi nổi khắp nơi khiến con thuyền không thể xoay đầu. Ông Quyết lớn tiếng hô người lái thuyền dùng sào tre chống thuyền đi lui. Nếu quay đầu, con thuyền có thể va phải đồ dùng của người dân cộng với gió thổi ngang khiến bị lật.
Nằm trên thuyền, ông Thanh nén đau, nín thở, hồi hộp xen lẫn âu lo. Khoảng một tiếng sau, họ mới lùi ra đến đường chính rộng hơn để quay đầu. Quãng đường này bình thường đi bộ chỉ mất 5 phút.
Cho đến khi được đưa lên Bệnh viện đa khoa huyện Lệ Thủy, ông Thanh mới chắc mình được cứu sống. Ông được chẩn đoán gãy 2 xương sườn, trải qua 2 tháng điều trị tại 3 bệnh viện mới về nhà.
"Tôi được cứu sống nhờ ơn của ông Quyết và đội cứu hộ. Khi thấy họ chèo thuyền vào nhà, tôi đã bật khóc, nhưng nước mắt đàn ông chảy vào lòng", ông Thanh bộc bạch.
Gần 3 tháng trôi qua, vết thương gãy 2 xương sườn của ông Thanh vẫn chưa lành hẳn, ông chỉ có thể phụ vợ những việc nhẹ nhàng. Các công việc cúi gập người, đòi hỏi sức vóc ông chưa thể đảm đương. Dù vậy, vợ chồng ông vẫn vui vẻ vì đã vượt qua hoạn nạn trong cảnh lũ lụt.
Sau khi đưa ông Thanh đi, đội cứu hộ phát hiện 5 ngôi nhà biệt lập cùng xóm song cano và thuyền nhôm không thể tiếp cận. Ông Quyết nhảy xuống nước bơi ra kiểm tra nhưng bị sóng quật trở lại. Lần thứ 2, ông cùng 2 người khác dìu nhau trong dòng nước dữ, mang theo một thùng mì tôm để phát cho dân. Bơi đến nơi, ông thấy 4 nhà đã chuyển đi, còn một nhà đang bám trụ.
Cả ngày hôm đó, ông Quyết và đội cứu hộ đi khắp các thôn xóm để ứng cứu, đưa người dân bị kẹt trong lũ đến tránh trú ở nơi an toàn. Trong các đêm ứng trực lũ lụt, điện thoại chủ tịch xã liên tục đổ chuông. Người ông luôn ướt đẫm cả mồ hôi và nước lũ với những chuyến ứng cứu xuyên đêm, xuyên ngày.
"Dân gọi liên tục, nhà bị thế này, bị thế kia, rồi báo có trẻ nhỏ, người già. Có người báo tin một xóm 16 nhà bị cô lập, chúng tôi bơi thuyền đi ứng cứu nhưng khi đến nơi thì thấy dân vẫn an toàn. Mệt nhưng vui vì thấy mọi người không bị làm sao", ông Quyết nói.
Trong 2 ngày đêm, ông Quyết và đội cứu hộ đã cứu giúp khoảng 80 người dân ở xã An Thủy đến nơi an toàn. Trong khi đó, nhà ông bị ngập hơn 2 m nhưng vị Chủ tịch xã không thể về phụ vợ con dọn nhà. May mắn, nhiều người dân đến nhà ông tránh lụt đã giúp gia chủ dọn đồ đạc kịp thời.
Ông Ngô Mậu Định, Phó chủ tịch xã An Thủy, cho hay trong đợt lũ lụt lịch sử, người dân đã đùm bọc, giúp đỡ nhau vượt qua hoạn nạn, cùng với sự ứng cứu kịp thời của đội cứu hộ nên xã An Thuỷ chỉ thiệt hại về tài sản.
Đợt lũ từ ngày 16 đến 21/10/2020 vượt lũ lịch sử 1979 và khiến tỉnh Quảng Bình thiệt hại 3.500 tỷ đồng. Trong đó, ngành nông nghiệp mất gần 1.800 tỷ đồng. Toàn tỉnh có 106.000 ngôi nhà bị ngập, 25 người chết.
Tại huyện Lệ Thuỷ, lũ ngập sâu và kéo dài đến 6 ngày, làm ngập hơn 32.000 ngôi nhà. Huyện này có 17 xã ở vùng trũng, với hàng trăm nghìn dân, không thể di dời mà phải chung sống với lũ.