Ngày 9/8, Chủ tịch Công ty CP Tập đoàn dược phẩm Vimedimex Nguyễn Thị Loan, 54 tuổi, và 10 đồng phạm bị xét xử tại TAND Hà Nội.
Sau phần thủ tục, tòa thông báo một bị cáo tại ngoại có đơn xin hoãn phiên tòa vì lý do sức khỏe, HĐXX rời lịch xét xử sang ngày 30/8.
Bà Nguyễn Thị Loan tại phiên tòa sáng 9/8. Ảnh: Danh Lam
Theo cáo trạng, vụ án bắt nguồn từ tháng 2/2020, khi UBND huyện Đông Anh phê duyệt dự án xây dựng nhà ở, thôn Cổ Dương, xã Tiên Dương, diện tích 16.100 m2.
Ban quản lý dự án và đầu tư xây dựng huyện Đông Anh (gọi tắt là Ban quản lý) được giao tổ chức đấu giá, song không có thẩm quyền xác định giá khởi điểm. Trần Công Tuyên, cựu trưởng phòng Quản lý khai thác hạ tầng và giải phóng mặt bằng, Ban Quản lý dự án và đầu tư xây dựng huyện Đông Anh, vẫn xin ý kiến lãnh đạo, liên hệ công ty thẩm định giá VVAI để làm thẩm định giá đất.
VVAI xác định giá trị khu đất khoảng 504 tỷ đồng, tức 30-31 triệu/m2. Nhưng ông Tuyên yêu cầu làm lại, hạ giá trị khu đất xuống 334 tỷ đồng.
Phiên tòa vắng bị cáo Bùi Thanh Huyền, cựu chi cục phó quản lý đất đai, Sở Tài nguyên và Môi trường Hà Nội. Ảnh: Danh Lam
Tháng 9/2020, bị cáo Tuyên đến Sở Tài nguyên Môi trường Hà Nội nộp hồ sơ đề nghị xác định giá khởi điểm để tổ chức đấu giá, đề nghị Sở cho VVAI ký kết hợp đồng thẩm định giá. Tuy nhiên, việc bốc thăm lựa chọn đơn vị tư vấn thuộc thẩm quyền của Văn phòng Sở, do một cán bộ khác tổ chức.
Biết điều này, Tổng giám đốc VVAI liên hệ với cán bộ này nhờ hướng dẫn cách thức bốc thăm trúng. VVAI được "bốc trúng" và được lựa chọn là đơn vị tư vấn xác định giá khởi điểm khu đất.
VVAI sau đó xác định giá đất 17 triệu đồng/m2, tổng giá trị 16.100 m2 là 284 tỷ đồng. Do giá này thấp hơn nhiều giá thực tế, VVAI lập khống 12 phiếu khảo sát để làm căn cứ thẩm định giá. Hai bị cáo là cựu cán bộ Sở Tài nguyên Môi trường Hà Nội không kiểm tra mà chấp nhận ngay giá này.
Ngày 19/10/2020, Hội đồng thẩm định giá đất họp, gồm các cán bộ thuộc Sở Tài chính, Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên Môi trường; Cục thuế, UBND huyện Đông Anh và VVAI. Hội đồng thống nhất giá 18,2 triệu đồng/m2 và được thành phố phê duyệt.
Nhà chức trách xác định, thời điểm tháng 8/2020, giá đất tại vị trí trên, lên tới 28,5 triệu đồng/m2; tháng 11/2021 là 35,3 triệu đồng/m2.
Mua 20 bán 86
Khi biết Hà Nội tổ chức đấu giá đất, bị cáo Loan, Chủ tịch Vimedimex, đã giao Phó tổng giám đốc Nguyễn Quang Hưng chuẩn bị hồ sơ, sử dụng pháp nhân ba công ty (thuê người khác đứng tên làm giám đốc) tham gia đấu giá. Trong 6 công ty nộp hồ sơ xin đấu giá, cuối cùng chỉ còn lại 3 công ty của bà Loan đủ điều kiện.
Theo VKS, để đảm bảo chắc chắn trúng đấu giá với giá thấp, trước đó bà Loan chỉ đạo cấp dưới bỏ giá theo cách thức: vòng trả giá thứ nhất, cả 3 công ty đều đưa giá bằng giá khởi điểm 18,2 triệu đồng/m2. Vòng 2 và 3, đều trả giá 19,2 triệu đồng/m2 và 20,2 triệu đồng/m2. Đến vòng thứ 4, cả ba công ty không trả nữa, để đơn vị đấu giá tổ chức bốc thăm chọn công ty trúng đấu giá.
Đúng kế hoạch này, Công ty Cổ phần phát triển nhà ở Bắc Từ Liêm - một trong 3 công ty "sân sau" của bà Loan trúng đấu giá 20,2 triệu đồng/m2, tổng giá trị khu đất là 326,8 tỷ đồng.
Ngày 30/12/2020, công ty này nộp đủ tiền và được UBND huyện Đông Anh bàn giao đất để thực hiện dự án đầu tư xây dựng nhà ở. Sau đó, bà Loan bán với giá 86,3 triệu đồng/m2, cáo trạng nêu.
VKS xác định "hành vi thông đồng dìm giá của bà Loan và các đồng phạm đã gây thiệt hại cho ngân sách Nhà nước hơn 135 tỷ đồng".
Lô đất đã được trả lại cho huyện Đông Anh sau khi vụ án bị khởi tố. Ảnh: Xuân Hoa
Trong phiên xét xử hồi tháng 4, các bị cáo cơ bản thừa nhận hành vi; riêng bà Loan kêu oan, cho rằng bị cấp dưới thông đồng đổ tội, làm giả phiếu thu chi khi bà bị tạm giam. Dù được VKS đề nghị án treo 30-36 tháng, bà một mực kêu oan chứ không chấp nhận mức án nhẹ.
Bà Loan nhiều lần cho rằng 37 bút lục bị làm giả, có nội dung "không đúng". "Từ đầu chí cuối" điều tra viên lấy lời khai là Hiếu, nhưng các bút lục này lại thể hiện điều tra viên là người khác.
HĐXX do đó tuyên trả hồ sơ, yêu cầu điều tra bổ sung, yêu cầu giám định chữ ký của bị cáo Loan và tài liệu liên quan điều tra viên trong 37 bút lục nêu trên.
Tòa cũng yêu cầu xem xét trách nhiệm một số cán bộ thuộc các đơn vị, cơ quan có thẩm quyền liên quan việc tổ chức bán đấu giá tài sản, ngoài những người đã bị truy tố.
Nội dung này trước đó được nhiều luật sư cùng kiến nghị tại tòa, đề nghị xem xét trách nhiệm của 7 người, trong đó có nguyên giám đốc và phó giám đốc Sở Tài nguyên Môi trường, Phó chủ tịch thường trực UBND Hà Nội, nguyên phó giám đốc Sở Tài chính...
Theo tòa, vụ án này có hai bị cáo là cán bộ thuộc Sở Tài Nguyên Môi trường Hà Nội nhưng tại tòa họ khai chỉ là những người tham mưu giúp việc và trình các cấp lãnh đạo có thẩm quyền phê duyệt giá khởi điểm. Việc quyết định giá khởi điểm thuộc thẩm quyền của Hội đồng thẩm định giá đất, gồm các cán bộ thuộc Sở Tài chính, Sở Xây dựng, Sở Tài nguyên Môi trường; Cục thuế, UBND huyện Đông Anh.
Cuối cùng, tòa yêu cầu làm rõ quy trình thẩm định và ban hành chứng thư thẩm định giá của Công ty VNG, đơn vị được Hội đồng định giá tài sản trong tố tụng hình sự thuê thẩm định nhằm xác định giá đất.
Thanh Lam