Chiều 19/3, sau phần trả lời của 14 bị cáo, Chủ tịch Tân Hoàng Minh Đỗ Anh Dũng được dẫn giải trở lại phòng xét xử sau thời gian cách ly. Trước khi ông Dũng trả lời các câu hỏi, chủ tọa Nguyễn Xuân Văn tóm tắt lời khai trước đó của con trai ông, các phó tổng giám đốc, nhân viên và 4 lãnh đạo hai công ty kiểm toán. Các bị cáo thừa nhận chủ trương phát hành trái phiếu do Chủ tịch Dũng chỉ đạo, Đỗ Hoàng Việt (con trai ông Dũng) tổ chức thực hiện. Thông tin báo cáo ông Dũng.
Việt khai thừa lệnh cha phê duyệt tất cả quyết định phát hành trái phiếu, chỉ đạo thuộc cấp ký hợp đồng hợp tác đầu tư "khống" với các công ty đều thuộc "hệ sinh thái" Tân Hoàng Minh.
Tân Hoàng Minh sau đó mua lại số trái phiếu này bằng hợp đồng giả cách và "chạy dòng tiền ảo".
Chủ tịch Tân Hoàng Minh, Đỗ Anh Dũng tại tòa. Ảnh: Ngọc Thành
"Bị cáo nghe rõ hết không?", chủ tọa hỏi trước khi chất vấn ông Dũng về động cơ sai phạm, mà trước đó, theo con trai ông là do "kinh tế khó khăn".
Ông Dũng điềm đạm khai xuất phát từ "nhu cầu vốn càng ngày càng cần nhiều" nên bảo con trai tìm cách huy động vốn không phụ thuộc vào ngân hàng. Ông nói điều hành hoạt động kinh doanh hơn 30 năm, biết phát hành trái phiếu là kênh huy động vốn tốt. Thời điểm trước khi Tân Hoàng Minh phát hành trái phiếu, các công ty khác đã phát hành nghìn, triệu tỷ trái phiếu.
"Tân Hoàng Minh khi đó đang phải vay ngân hàng với lãi suất 13-14%, trong khi lãi phải trả từ phát thành trái phiếu chỉ 11-11,75%", ông Dũng khai và định nói thêm song chủ tọa nói "thôi".
Trước câu hỏi "có phải Tân Hoàng Minh không thể vay tiền ngân hàng do không còn tài sản đảm bảo để vay?" của chủ tọa, ông Dũng phủ nhận. "Không phải, chúng tôi vẫn còn tài sản đảm bảo vay tiền".
Trong vụ án, Chủ tịch Tân Hoàng Minh bị xác định "chủ mưu, chỉ đạo toàn bộ" hoạt động việc phát hành hơn 90 triệu trái phiếu "ảo". Con trai Đỗ Hoàng Việt "tham mưu, đề xuất, giúp sức tích cực" cho ông.
Trả lời về vai trò trong vụ án, ông Dũng nói chỉ đề ra chủ trương lớn. "Việt cùng các bạn trao đổi. Chi tiết thì tôi không chỉ đạo mà chỉ nói con nên vay từng này thế chấp từng này, tài sản thế chấp gồm từng này", ông khai.
Với cáo buộc "chạy dòng tiền ảo" để Tân Hoàng Minh đủ tiền mua 10.000 tỷ đồng trái phiếu "dù tài khoản chỉ có 200-400 tỷ", ông Dũng suy nghĩ vài giây rồi chậm rãi đáp: "Về góc độ dòng tiền, đó là ảo, song thật ra, 3 công ty đều của tôi, Tân Hoàng Minh cũng thế, tôi phải dùng từ 100% của tôi...".
Ông tiếp tục bị chủ tọa ngắt lời yêu cầu trả lời ngắn gọn: "Nhìn chung là có hay không?". Ông Dũng đáp: "Có chạy dòng tiền".
Nhận thức về sai phạm, ông Dũng nói "tôn trọng cáo trạng, kết luận điều tra". Ông nghĩ có sai phạm; là Chủ tịch, ông có trách nhiệm. "Nhưng ngay khi phát hành trái phiếu, thâm tâm tôi chưa từng có ý nghĩ chiếm đoạt tiền của người mua. Tôi chỉ nghĩ đây là huy động tiền sử dụng cho mục đích kinh doanh", chủ tịch Tân Hoàng Minh trình bày tại tòa.
HĐXX truy vấn "nhưng tóm lại huy động thế có đúng pháp luật không?". Bị cáo 63 tuổi thừa nhận thời điểm đó, hiểu biết về lĩnh vực trái phiếu chưa đầy đủ, giờ biết đó là sai. Việc sử dụng số tiền cụ thể ra sao, ông khai không xem chi tiết phương án sử dụng cuối cùng, "chỉ nghĩ đem về phục vụ việc kinh doanh, hoạt động của tập đoàn".
Bị cáo Đỗ Anh Dũng trả lời về việc Tân Hoàng Minh phát hành trái phiếu. Video: Huy Mạnh
Trong suốt quá trình diễn ra phiên tòa, từ 8h sáng nay, tòa bố trí màn hình lớn chạy danh sách hơn 6.600 bị hại, gồm tên, địa chỉ, số điện thoại, số căn cước công dân và số tiền bị chiếm đoạt. Chủ tọa chiều nay chỉ vào màn hình, hỏi bị cáo Dũng "có nhìn thấy không, có đúng lượng tiền và thông tin như thế không?". Ông Dũng đáp: "Tôi nghĩ là đúng".
Bị cáo khai khi làm việc với cơ quan điều tra đã nhận ra sai phạm và "tích cực, cố gắng, quyết liệt" khắc phục, hiện đã chuyển toàn bộ 8.644 tỷ đồng nộp về cơ quan tố tụng để trả lại các bị hại.
"Theo bị cáo từng đó đã đủ chưa?", chủ tọa hỏi. Chủ tịch Tân Hoàng Minh đáp: "Tôi nghĩ là đủ. Thực tế, tôi đã nộp 8.645 tỷ, tức là thừa một tỷ".
Chiều nay, bốn bị cáo thuộc hai công ty kiểm toán, trong phần xét hỏi đã thừa nhận "thiếu trách nhiệm, không đánh giá hết được mức độ nghiêm trọng của vấn đề" khi chấp nhận toàn phần báo cáo tài chính đã được các bị cáo thuộc Tân Hoàng Minh chỉnh sửa, bổ sung.
Trước cáo buộc đây là tiền để giúp ba công ty thuộc "hệ sinh thái" Tân Hoàng Minh được phát hành trái phiếu, dù không đủ điều kiện, Bùi Thị Ngọc Lân, cựu phó giám đốc Công ty Dịch vụ tư vấn tài chính kế toán và Kiểm toán Nam Việt chi nhánh phía Bắc, thừa nhận làm "chưa đúng chuẩn mực kiểm toán".
Bị cáo Lân khai chưa thu thập đủ bằng chứng kiểm toán nhưng đã ra ý kiến nhất trí toàn phần. Bà thừa nhận "chủ quan, dễ dãi" khi tin tưởng Tân Hoàng Minh và tin tưởng sự giới thiệu của bị cáo Lê Văn Dò, Tổng giám đốc Công ty kiểm toán CPA Hà Nội.
Ông Dũng ngồi hàng đầu tiên. Trong 15 bị cáo có Việt và 7 người được tại ngoại. Ảnh: Ngọc Thành
Tại phiên tòa, ông Dò chỉ thừa nhận thiếu trách nhiệm khi phân công nhân viên làm kiểm toán Báo cáo tài chính của Tân Hoàng Minh nhưng không đôn đốc, kiểm tra. "Tôi quá tin tưởng anh em", ông nói và khẳng định không được hưởng lợi từ sai phạm, chỉ muốn tạo việc làm cho nhân viên sau dịch bệnh. "Tôi ăn năn nhiều. Sự việc xảy ra hậu quả lớn quá, tôi rất xấu hổ".
Ông bị cáo buộc "trao đổi, thông đồng" với các bị cáo của Tân Hoàng Minh để kiểm toán báo cáo tài chính gian lận. Quá trình soát xét, ông Dò thực tế được nhân viên báo cáo có một số vấn đề trong báo cáo tài chính Tân Hoàng Minh cung cấp, không thể chấp nhận toàn phần song ông vẫn chỉ đạo ký, "tạo điều kiện cho Tân Hoàng Minh phát hành 4 gói trái phiếu khống.
16h30, tòa kết thúc ngày làm việc đầu tiên của phiên xét xử. Phiên tòa với 15 bị cáo dự kiến diễn ra 20 ngày.
Các bị cáo rời phiên toà trong ngày xét xử đầu tiên. Video: Huy Mạnh
Thanh Lam - Viết Tuân