"Tôi muốn cảm ơn tướng Charles Brown vì hơn 40 năm phụng sự đất nước, trong đó có đảm đương chức vụ Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân. Đó là người lịch thiệp và lãnh đạo xuất chúng, tôi mong ông ấy cùng gia đình sẽ gặp nhiều điều tốt đẹp trong tương lai", Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết hôm 21/2 khi thông báo về quyết định sa thải tướng Brown.
Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân là sĩ quan cấp cao nhất trong lực lượng vũ trang Mỹ, là cố vấn quân sự hàng đầu của Tổng thống Mỹ, Hội đồng An ninh Quốc gia, Hội đồng An ninh Nội địa và Bộ trưởng Quốc phòng.
Người giữ vai trò này có quyền hạn cao hơn toàn bộ tướng lĩnh quân đội, nhưng bị cấm trực tiếp điều hành tác chiến. Thay vào đó, Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân có trách nhiệm hỗ trợ Tổng thống Mỹ và Bộ trưởng Quốc phòng thực thi quyền chỉ huy quân đội.
Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Charles Brown tại thủ đô Washington ngày 9/1. Ảnh: AFP
Tướng Brown trở thành Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ từ tháng 10/2023 với nhiệm kỳ 4 năm, là sĩ quan da màu thứ hai giữ chức vụ này sau Colin Powell trong nhiệm kỳ 1989-1993. Ông là phi công dày dạn kinh nghiệm với hơn 3.000 giờ bay, trong đó có 130 giờ bay chiến đấu.
Charles Brown từng được ông Trump đề cử làm tư lệnh không quân hồi năm 2020 và trở thành người da màu đầu tiên nhận chức vụ này.
Tuy nhiên, sau khi đắc cử nhiệm kỳ thứ hai, ông Trump và Pete Hegseth, khi đó là ứng viên bộ trưởng quốc phòng, đều chỉ trích tướng Brown. Bộ trưởng Hegseth từng đặt dấu hỏi về quyết định bổ nhiệm Charles Brown làm Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân, cho rằng ông "tận dụng lợi thế chủng tộc" để giành được vị trí này.
Tổng thống Trump nói rằng sẽ đề cử tướng không quân Dan Caine vào vị trí Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ. Tổng thống Mỹ mô tả tướng Caine là "phi công lão luyện, chuyên gia an ninh quốc gia, doanh nhân thành đạt và người lính dày dạn kinh nghiệm trong các hoạt động liên ngành và đặc biệt".
Tướng Caine phục vụ 34 năm trong không quân Mỹ, là phi công F-16 với 2.800 giờ bay tích lũy, trong đó có hơn 150 giờ bay chiến đấu, từng đảm nhận vị trí Phó giám đốc phụ trách vấn đề quân sự tại Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) và Trợ lý Chỉ huy tại Bộ tư lệnh Đặc nhiệm Liên quân Mỹ.
"Trong nhiệm kỳ đầu của tôi, tướng Caine đóng vai trò then chốt với nỗ lực xóa sổ tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng trong thời gian kỷ lục là vài tuần. Nhiều người được gọi là 'thiên tài quân sự' từng tuyên bố sẽ mất nhiều năm để đánh bại IS, nhưng Caine nói có thể thực hiện nhanh chóng và ông ấy đã làm được", Tổng thống Trump cho hay.
Ông Trump cũng cáo buộc chính quyền cựu tổng thống Joe Biden không cho tướng Caine thăng tiến dù đây là "người có trình độ cao và được trọng vọng" khi làm việc trong Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ.
"Giờ thì không như thế nữa! Cùng với Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth, tướng Caine và quân đội của chúng ta sẽ khôi phục hòa bình thông qua sức mạnh, đặt nước Mỹ lên hàng đầu và xây dựng lại quân đội", Tổng thống Trump cho biết.
Ông cũng chỉ đạo Bộ trưởng Hegseth đề cử 5 vị trí cấp cao tại Lầu Năm Góc, động thái được truyền thông mô tả là "cuộc cải tổ chưa từng có đối với giới lãnh đạo quân đội Mỹ".
Với tư cách là Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang, Tổng thống Mỹ có quyền cách chức, thuyên chuyển các tướng và sĩ quan cấp cao. Trong trường hợp bị buộc thôi chức vụ, các sĩ quan có thể không tìm được vị trí làm việc mới và phải về hưu.
Huyền Lê (Theo AFP, Reuters, ABC News)