Những ngày cuối năm dù rất bận rộn nhưng hầu như người nào cũng tranh thủ chọn cho gia đình những chậu hoa đầy màu sắc. Thú chơi hoa ngày Tết đã trở thành một nghệ thuật, một nét đẹp gắn với bản sắc văn hóa dân tộc từ bao đời nay, cứ như là không có hoa thì không có Tết.
Cũng giống như con người, hoa được đặt định đẳng cấp. Sang trọng vương giả có lan vi vương giả chi hương. Tượng trưng cho khí tiết người quân tử có tùng - trúc - mai - cúc. Cũng có không ít loài hoa đồng nội như cúc vạn thọ, mào gà. Nhìn chung, chỉ cần là loài hoa rực rỡ bắt mắt thì có thể chọn để trang trí Tết. Riêng vị trí bàn thờ tổ tiên thì phải chọn lựa cẩn thận hơn.
Những bó hoa vạn thọ, cúc đại đóa với sắc hoa vàng rực, nói lên sự cầu mong một năm mới sung túc và trường thọ. Hoa đào, hoa mai với sắc đỏ thắm hay vàng rực là những ước mơ hy vọng về sự may mắn, hạnh phúc của cả gia đình. Hoa hồng, hoa ly cũng được trưng bày ở vị trí trang trọng với mong muốn mang lại may mắn, tốt lành.
Hoa thủy tiên có tác dụng khử tà, cũng như tăng thêm tài khí cho gia đình.
Khi chọn hoa chơi Tết, người Việt còn rất chú tâm đến tên gọi của loài hoa. Dễ dàng nhận thấy, đa số loại cây được chuộng vào dịp Tết có tên gọi khiến người trưng bày cây thêm tin tưởng vào may mắn. Ví dụ phát tài, kim ngân thể hiện lời cầu chúc tài lộc ngân lượng tuôn chảy dạt dào. Hoa đỗ quyên mong ước đỗ đạt. Hồng môn cầu chúc tươi thắm duyên tình. Cát tường mang ý nghĩa may mắn, hanh thông mọi việc. Hoa trạng nguyên mang ý nghĩa thể hiện sự thành đạt. Hoa sống đời cầu chúc một năm mới dồi dào sức khỏe cho cả gia đình.
Đối với người miền Nam, mai vàng là loài hoa biểu tượng của ngày Tết. Hoa mai vàng rực rỡ, đẹp ở sắc hoa, quý vì dáng cây và mang lại may mắn nhờ tên gọi. Những cây mai có dáng đẹp, với gốc to, da sần sùi, nhánh khẳng khiu, hình dáng đẹp như huyền nhai hổ phục lại nở hoa đúng ngày thì niềm vui lúc nào cũng hiện diện trên vẻ mặt của gia chủ.
Gia chủ mạng Thổ nên chưng hoa vàng hay đỏ. Hoa mai vàng rực rỡ, đẹp ở sắc hoa, quý vì dáng cây và mang lại may mắn nhờ tên gọi.
Ngoài ra, người Việt Nam rất chú ý đến phong thủy khi chọn hoa trưng vào dịp Tết. Những gia chủ mạng Mộc thích hợp với loại hoa màu xám, xanh nước biển, màu lục. Mạng Hỏa thích hợp với hoa màu đỏ hay xanh lục. Mạng Thổ nên chưng hoa vàng hay đỏ. Mạng Kim lại thích hợp với hoa trắng, vàng. Mạng Thủy có thể trưng hoa trắng, xanh dương.
Theo những người chơi hoa, một số loại có tác dụng phong thủy như hoa thủy tiên có tác dụng khử tà, cũng như tăng thêm tài khí cho gia đình. Hoa hải đường mang đến sự giàu sang và phú quý. Hoa đào được xem là tinh hoa của ngũ hành, là biểu tượng cho sự đổi mới và sức sinh sôi phát triển mạnh mẽ. Trong khi đó, cành quất trĩu quả trong quan niệm dân gian là biểu tượng sức khỏe, bình an, trường thọ và sự may mắn trong tình duyên, thể hiện sự sum vầy của nhiều thế hệ gia đình.
Nhiều chuyên gia phong thủy khuyên bạn nên hạn chế cắm hoa khô và hoa giả, vì sẽ làm căn nhà không có sức sống, gây nên một số trở ngại, nhất là với những ai chưa lập gia đình. Cũng theo phong thủy, các loại hoa có sắc tím tạo nên không khí buồn bã trầm uất không phù hợp với thời vận ngày Tết. Sẽ là hợp lý hơn khi cắm các loại hoa tím cùng chung với nhiều loại hoa khác có màu sắc tươi tắn, để làm nền cho các loài hoa khác được nổi bật.
Hoa đào được xem là tinh hoa của ngũ hành, là biểu tượng cho sự đổi mới và sức sinh sôi phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên hoa đào chưng trên bàn làm việc ở văn phòng sẽ khiến bạn gặp phải rắc rối nơi công sở.
Ngoài ra, hoa đào chưng trên bàn làm việc ở văn phòng cũng khiến bạn gặp phải những rắc rối nơi công sở. Thêm vào đó, nơi trang trọng như trên bàn thờ gia tiên cũng không nên trang trí những loài hoa nở đêm như hoa nhài, hoa dạ hương vốn được coi là không thanh khiết.
Người xưa cho rằng hoa là tinh hoa, là vật phẩm quý giá nhất của đất trời. Ngày xuân chưng hoa trong nhà như mang cả tinh túy của vũ trụ vào nhà và vì thế con người cũng được hưởng lây cái tốt đẹp nhất.
Bùi Thị Phương Thảo
Giảng viên Bộ môn Cảnh quan và Kỹ thuật Hoa viên
ĐH Nông Lâm TP HCM