Chợ quê ngày Tết là món quà ngọt ngào nhất của tuổi thơ mà tôi đã một thời thích mê mệt. Cứ đến tầm hai mươi tháng chạp, má bắt đầu soạn sửa đủ thứ cho buổi chợ cuối năm. Nào gà, vịt, trứng, mớ đậu, buồng chuối sau vườn… tất tần tật như thành quả sau một năm chắt chiu, để được mang ra sánh cùng khắp làng trên xóm dưới. Má chọn cẩn thận từng con gà, nải chuối để chắc chắn cái nào bán, cái nào để, chừng cưng nựng lắm. Nhưng cái tôi mê nhất vẫn là được đi chợ Tết cùng má.
Nhà tôi ở cách chợ xã ngót nghét bốn cây số. Để đến kịp buổi chợ cuối năm, tôi phải thức dậy từ lúc ba giờ sáng khi trời còn tối mịt, sương đêm ướt đẫm như mưa. Má đặt vào tay tôi bát cơm nóng có rắc mớ muối vừng, giục khẽ “con ăn nhanh rồi đi kẻo trể, đi chợ sớm bán hàng mới được giá, còn phải tranh thủ mà mua sắm cho kịp nữa”. Tôi cứ thế vừa gật gù tranh thủ lim dim đôi mắt vừa nhai cơm ngấu nghiến.
Ngày cuối năm, trời lạnh tê tái. Tôi choàng tấm ni lông xanh quanh người, chụp cái nón lên đầu, tay xách chiếc đèn chai tòn ten đi trước gánh trông như tướng quân sắp ra trận. Mặc kệ, tôi chẳng quan tâm, tôi chỉ mong được đến chợ, được nhìn bao hàng quán xôn xao đủ màu xanh, đỏ. Tôi được nhìn má mua mua, bán bán hay dắt đi quanh chợ sắm đủ thứ loại bánh, mứt, trái cây và bộ quần áo mới. Chợ Tết lúc đấy sao cái gì cũng đẹp, cũng tươi, cả chiếc nón trên đầu tôi cũng xinh đến lạ.
Chợ đông mãi cho đến tận trưa mới tan dần. Đó cũng là lúc má con tôi quẩy gánh ra về. Mớ gà, vịt, rau, chuối giờ đã được thay bằng thịt heo, bánh, mứt, giấy cúng, hương, đèn, hoa, quả… và cả chiếc bánh ram ngậy đường trên tay tôi.
Cứ thế, tôi lớn dần theo gánh hàng cuối năm của má, cho đến một ngày, tôi không còn theo má đi chợ Tết nữa mà ra phố mưu sinh với gia đình bé nhỏ mới vun vén lên của mình. Tôi khoe với má bao thứ tươi đẹp nơi phố thị, cả những khu mua sắm hiện đại, sạch bong luôn có đủ hàng cho mọi người mà không cần phải thức dậy từ lúc ba giờ sáng. Và tôi đưa má ra phố đi chợ Tết.
Tết năm đấy má tròn sáu mươi, nhưng trong tôi, má vẫn đẹp, trẻ và khỏe lắm. Bất kể người ta nói gì, tôi vẫn tin như thế. Tôi hớn hở đưa má đến khu siêu thị to nhất phố. Má nhìn hồi lâu rồi hỏi “cái ni mô phải chợ?” Nghe má hỏi, tôi thấy thẹn trong lòng đến ứa nước mắt. Tôi thẹn không phải sợ mọi người xung quanh nhìn ngó. Càng không phải vì má vẫn đơn sơ trong bộ áo bà ba. Tôi thẹn vì suốt cuộc đời má hy sinh tất cả để nuôi anh em tôi khôn lớn nên người. Tôi bước ra với bao ánh hào hoa nơi phố thị, vậy mà đến tận bây giờ tôi mới chỉ đưa được má đến khu siêu thị rất đổi bình thường này - nơi mà tôi đã đến hàng chục, hàng trăm lần.
Tôi đưa má đến bực thang máy để vào khu mua sắm. Lần đầu tiên má nhìn thấy chiếc thang cuốn đang dịch chuyển từng bậc một dứt khoát, nhanh chóng mà trầm trồ “đi kiểu ni khỏe hè. Nhưng đi mần răng con?”. Má níu chặt tay tôi, đặt bước chân đầu tiên lên bậc thang gượng gạo “giống tụi bây tập đi khi nhỏ quá, té ra, già như ri rồi còn tập đi đó nợ”. Má cười vui ơi là vui.
Những gian hàng sạch sẽ, bày biện đẹp mắt, gọn gàng khắp khu siêu thị làm má cứ nhìn mãi không thôi “đúng là chợ rồi con ạ, có đủ thứ thịt cá, rau củ, bánh trái, áo quần. Nhưng răng không thấy người bán ri hè, mua kiểu chi đây?”. Dăm người qua lại đưa mắt nhìn hai má con tôi, có lẽ họ đang ái ngại hay đang tò mò điều gì đó khiến tôi hãnh diện. Tôi hãnh diện vì có má, người phụ nữ đã một đời chắt chiu cho con mình được bước ra với phố thị.
Rồi má loay hoay chọn hết món đồ này sang gian hàng kia. Chọn một hồi, má lại mang trả lại gần như tất cả giống, như cách má đã chọn những quả trứng cho buổi chợ cuối năm năm nào. Cuối cùng, má chỉ giữ lại trong giỏ có chiếc áo của ba, đôi dép cho bé út, dăm gói kẹo về làm quà “mấy thứ khác nhà mình đều có cả, mua về không dùng lại phí”.
Vậy đó, má chẳng bao giờ chọn mua gì cho riêng mình như suốt bao nhiêu năm qua “Tao có đi mô mô mà phải sắm áo mới, ba bây còn đi thăm chỗ này chỗ kia nên mới phải sắm cái áo cho tươm tất”. Cả đời má cứ thế, lặng lẽ dành tất cả những gì tốt đẹp nhất cho chồng, cho con.
Mấy năm liền trôi qua, tôi cứ viện cho mình đủ thứ cớ bận bịu với con cái, cuộc sống mưu sinh để đến ngày đầu năm lại bù khú bên má, trong hơi Tết ấm cúng mà một tay má chắt chiu sắm sửa nên. Thi thoảng má lại nhắc cùng đám cháu nhỏ “ở trên phố được đi chợ máy sướng hè”. Đúng rồi, đó là khu chợ máy của má - chợ với thang máy, theo dõi bán hàng bằng máy, tính tiền cũng bằng máy...
Những ngày cuối năm dần khép lại, tôi ước mình có thể được cùng má đi “chợ máy” để sắm sửa những bánh mứt chờ Tết về. Và tôi ước má có thể tự tay chọn cho mình chiếc áo mới mà không phải bận tâm “để dành sắm cho ba bây cái áo tử tể đi thăm viếng họ hàng”.
| Cuộc thi "Mẹ mang xuân về" do Báo điện tử VnExpress phối hợp với Công ty Unilever Việt Nam tổ chức dành cho các công dân sinh sống trên lãnh thổ Việt Nam. Bạn có thể viết về tình yêu với mẹ, ý tưởng thiết thực để cảm ơn người sinh thành... Chương trình diễn ra trong 3 tuần từ ngày 27/12/2013 đến 16/1/2014. Độc giả gửi bài tham gia tại đây. |
Hồ Văn Thơm