Theo Quy hoạch điện VIII, công suất điện gió ngoài khơi đến 2030 khoảng 6.000 MW, nhưng đến nay chưa có dự án nào được quyết định chủ trương và giao đầu tư. Tại dự thảo điều chỉnh Quy hoạch điện VIII, Bộ Công Thương đề xuất phát triển nguồn điện này sau năm 2030, đạt khoảng 17.000 MW vào 2035.
Quy hoạch điều chỉnh cũng đề xuất thay thế một số dự án điện khí LNG chậm tiến độ sang sau 2030. Tổng công suất nguồn này trong 5 năm tới là 8.824 MW, giảm khoảng 13.576 MW so với mục tiêu đặt ra ở Quy hoạch điện VIII.
Tuy nhiên, tại Thông báo kết luận về Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII vừa ban hành, Thường trực Chính phủ yêu cầu Bộ Công Thương không điều chỉnh lùi tiến độ, đảm bảo các dự án điện khí, điện gió ngoài khơi hoàn thành trước 2030.
Bộ Công Thương được giao tính phương án phát triển đa dạng các loại nguồn điện, đảm bảo nguồn điện nền chiếm hơn 50% trong tổng cơ cấu. Trong đó, nhà điều hành lưu ý tăng tỷ lệ nguồn điện LNG và giảm tỷ lệ nguồn điện than tương ứng.
Cơ quan này phải chủ động làm việc với các chủ đầu tư, nhà đầu tư nước ngoài để có các giải pháp tháo gỡ cho các dự án, không để chậm tiến độ, lãng phí nguồn lực. Thường trực Chính phủ lưu ý xử lý các vướng mắc liên quan đến chính sách phát triển điện khí như chuyển ngang giá nhiên liệu sang giá điện, sản lượng điện hợp đồng tối thiểu dài hạn (Qc).
Một dự án điện gió ngoài khơi.Ảnh: GWEC
Ngân hàng Thế giới (WB) từng đánh giá tiềm năng điện gió ngoài khơi của Việt Nam khoảng 600 GW. Về triển vọng, nguồn năng lượng này có thể cung cấp 12% tổng sản lượng điện quốc gia vào 2035.
Thời gian qua, một số nhà đầu tư nước ngoài trong lĩnh vực điện tái tạo ngỏ ý muốn thực hiện dự án điện gió ngoài khơi tại Việt Nam. Chẳng hạn, Tập đoàn Pacifico Energy (PE) vừa cam kết đầu tư nhiều tỷ USD vào điện gió ngoài khơi, tại cuộc gặp Thủ tướng Phạm Minh Chính chiều nay.
Tại cuộc gặp Tổng Bí thư tại Singapore hôm qua, ông Tow Heng Tan, Chủ tịch Tập đoàn Sembcorp kiến nghị Chính phủ hai nước xem xét cùng phát triển các chương trình đào tạo và hợp tác trong lĩnh vực điện gió ngoài khơi. Một nhà đầu tư ngoại khác là Tập đoàn CIP (Đức) đã ký hợp tác với Tập đoàn Công nghiệp năng lượng Việt Nam (PVN) nghiên cứu phát triển dự án điện gió ngoài khơi tại Việt Nam.
Cách đây hơn hai năm, 36 nhà đầu tư trong nước từng xin khảo sát điện gió ngoài khơi, nhưng khi đó, Bộ Tài nguyên & Môi trường (cũ) đề nghị dừng cấp phép do vướng pháp lý.
Năm nay, Chính phủ đặt mục tiêu GDP tăng ít nhất 8%, tiến tới hai chữ số trong giai đoạn 2026-2030. Để đủ điện cho mục tiêu tăng trưởng kinh tế, Bộ Công Thương đề xuất tổng công suất đặt nguồn điện trên cả nước đến năm 2030 (không tính nguồn đồng phát, rủi ro) đạt 211.805 MW, tăng hơn 56.000 MW so với Quy hoạch điện VIII đã phê duyệt cách đây gần 2 năm.
Để đạt được công suất tăng thêm này, Bộ Công Thương đề xuất nới dư địa phát triển các nguồn năng lượng tái tạo, điện nhập khẩu và nguồn nhiệt điện linh hoạt, trong đó tăng gấp 3,9 lần điện mặt trời (lên hơn 34.000 MW); tăng gấp 6 lần thủy điện tích năng và pin lưu trữ, đồng thời tăng nhập khẩu điện từ Trung Quốc và Lào.
Theo Thường trực Chính phủ, Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII cần theo hướng khuyến khích phát triển các loại năng lượng tái tạo, nhất là các nguồn điện tự sản xuất, tự tiêu thụ, điện mặt trời mái nhà. Cơ chế cũng nhằm khuyến khích các chủ thể trong nền kinh tế tham gia cơ chế mua bán điện trực tiếp và tính đến khả năng xuất khẩu điện cho các nước ASEAN.
Về phát triển lưới điện, Bộ Công Thương phải tính toán phù hợp với phát triển nguồn, bổ sung lưới truyền tải ven bờ biển, tính toán để giải tỏa công suất của các nhà máy điện gió ngoài khơi. Các dự án truyền tải xuất khẩu điện sang Singapore, Malaysia, Campuchia cũng cần nghiên cứu bổ sung.
Đặc biệt, Quy hoạch điện VIII điều chỉnh cần lưu ý các phụ tải tiêu thụ điện lớn, như các Trung tâm dữ liệu, nhà máy sản xuất chíp bán dẫn, công nghệ AI. Theo đó, cơ quan soạn thảo cần có nghiên cứu, xem xét để chuẩn bị sẵn nguồn điện cho các phụ tải này.
Phương Dung