Ngày 14/4, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội họp phiên thứ 10, cho ý kiến về báo cáo của Chính phủ tổng kết thực hiện Nghị quyết 42 thí điểm xử lý nợ xấu.
Nợ xấu được xác định xử lý theo Nghị quyết 42 gồm các khoản nợ xấu phát sinh trước ngày 15/8/2017 và các khoản vay trước thời điểm này nhưng được xác định là nợ xấu sau ngày 15/8/2017. Các khoản nợ xấu phát sinh sau ngày này được xử lý theo Luật Tổ chức tín dụng.
Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Nguyễn Thị Hồng, người thừa uỷ quyền của Thủ tướng trình bày báo cáo, cho hay việc kéo dài thời gian áp dụng Nghị quyết 42 là vấn đề cấp bách, để đẩy nhanh xử lý nợ xấu, khơi thông nguồn vốn, tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp, người dân trong điều kiện tác động chưa thể lường hết của dịch. Việc này cũng nhằm cụ thể hoá các chủ trương về hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về xử lý nợ xấu.
Trường hợp được phê duyệt, Chính phủ kiến nghị Quốc hội cho phép áp dụng trình tự thủ tục rút gọn và thông qua tại một kỳ họp, vào tháng 5/2022.
Bà Nguyễn Thị Hồng, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước phát biểu tại phiên họp thứ 10, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội, ngày 14/4. Ảnh: Hoàng Phong
Thẩm tra báo cáo Chính phủ, ông Vũ Hồng Thanh, Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế cho biết, đa số ý kiến tán thành việc kéo dài thêm 2 năm với Nghị quyết 42. Tuy vậy, Uỷ ban Kinh tế đề nghị Chính phủ bổ sung phạm vi áp dụng của khoản nợ xấu tại nghị quyết này, theo hướng không giới hạn thời điểm trước 15/8/2017, mà các khoản nợ phát sinh trong thời gian áp dụng nghị quyết đều được xử lý...
Lý do, nợ xấu là vấn đề liên tục, luôn hiện hữu cùng với hoạt động của ngành ngân hàng nói riêng và nền kinh tế nói chung, nhất là nợ xấu có xu hướng gia tăng trong 2 năm vừa qua do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Việc mở rộng phạm vi áp dụng của khoản nợ xấu nhằm tạo điều kiện thúc đẩy xử lý nợ xấu, khơi thông nguồn vốn hỗ trợ phục hồi và phát triển kinh tế.
Góp ý sau đó, Uỷ ban Thường vụ Quốc hội đồng tình kéo dài thời gian thực hiện Nghị quyết 42 nhưng yêu cầu Chính phủ báo cáo, phân tích rõ việc xử lý các khoản nợ xấu phát sinh sau này.
Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định đề nghị, Chính phủ bóc tách và báo cáo rõ các khoản nợ xấu phát sinh sau 15/8/2017 xử lý theo Luật Tổ chức tín dụng mà không theo Nghị quyết 42 thì hiện thế nào, có vướng mắc gì hay không? Việc này nhằm so sánh xử lý nợ xấu theo cách nào hay hơn, từ đó có chỉnh sửa, hoàn thiện quy định khi luật hoá xử lý nợ xấu.
"Nếu kéo dài Nghị quyết 42 thêm hai năm thì có xử lý hết nợ xấu hay không, hay sẽ đạt được tỷ lệ bao nhiêu?", ông đặt vấn đề.
Ông Định cho rằng, nghị quyết này ra đời trong bối cảnh cần quy định đặc thù để xử lý nợ xấu, nên có thời hạn. Hết thời hạn thí điểm mà chưa xử lý xong có thể kéo dài thêm, chứ không sửa, hay bổ sung quy định của nghị quyết thí điểm.
"Kéo dài toàn bộ quy định tại Nghị quyết 42 về thí điểm xử lý nợ xấu, thời hạn tối đa tới hết năm 2023, khớp với thời gian thực hiện nghị quyết của Quốc hội về phục hồi kinh tế. Từ năm 2024 mà chưa kịp hoàn thiện cũng thôi, không kéo dài nữa", ông Định lưu ý.
Cùng quan điểm, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nói, chỉ nên kéo dài thêm thời hạn Nghị quyết 42 đến hết năm sau. Tức còn khoảng 1,5 năm để ngành ngân hàng xử lý thêm các khoản nợ xấu trong hệ thống, và cũng là thời gian để nghiên cứu, hoàn thiện quy định pháp luật xử lý nợ xấu.
Ông cho rằng, không làm thêm luật riêng về xử lý nợ, tài sản đảm bảo. Bởi, thực chất Nghị quyết 42 có giá trị như luật xử lý nợ xấu trong trường hợp cấp bách, giống các nước. Từ việc thí điểm nghị quyết này, Chính phủ cần hoàn thiện, sửa Luật Tổ chức tín dụng, bổ sung quy định về xử lý nợ, tài sản đảm bảo.
Ông Huệ giục Chính phủ, Ngân hàng Nhà nước tính ngay định hướng, có phương án để kịp trình cấp có thẩm quyền bổ sung vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh 2023 việc luật hoá quy định xử lý nợ xấu. Việc này để kịp trình Quốc hội việc sửa và xem xét thông qua quy định luật hoá xử lý nợ xấu trong năm 2023.
Giải trình sau đó, Thống đốc Nguyễn Thị Hồng cho biết, Ngân hàng Nhà nước cố gắng ở mức cao nhất nghiên cứu quy định luật hoá xử lý nợ xấu nhưng do liên quan tới các khoản nợ, tiền, nên quá trình xây dựng chắc chắn sẽ có nhiều ý kiến khác nhau. Và thời gian để luật hoá các quy định thường mất 2-3 kỳ họp Quốc hội.
"Ngân hàng Nhà nước mong kéo dài thời gian áp dụng Nghị quyết 42 thêm 2 năm trong thời gian chờ luật hoá các quy định xử lý nợ xấu", bà Hồng nêu.
Thống đốc nói thêm, sau khi có Nghị quyết 42, phần xử lý nợ xấu thu hồi do khách hàng tự trả nợ tăng lên nhiều so với trước, khoảng 40%. Tức là, khi có nghị quyết này, người đi vay thấy trách nhiệm của mình trong vay, trả nợ và tạo điều kiện cho tổ chức tín dụng thu hồi nợ...
Dù vậy, quá trình xử lý nợ xấu theo Nghị quyết 42 cũng có những khó khăn, vướng mắc, như về hỗ trợ thu giữ, tiếp cận thông tin tài sản đảm bảo, cũng như việc xử lý các tài sản nằm trên hoặc trong tài sản bị thu giữ, hay hoàn trả tài sản đảm bảo là vật chứng của vụ án...
Kết luận phiên họp các thành viên Uỷ ban Thường vụ Quốc hội thống nhất, chỉ kéo dài thời hạn áp dụng Nghị quyết 42 tới hết năm 2023, không mở rộng phạm vi, đối tượng áp dụng nghị quyết này.
Cơ quan thường trực Quốc hội thống nhất đưa Nghị quyết kéo dài thời hạn áp dụng Nghị quyết 42 vào chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2022 và sẽ trình Quốc hội xem xét, thông qua ở kỳ họp thứ 3, vào tháng 5/2022.
Tại phiên họp, các đại biểu cũng lo ngại việc xử lý các tập đoàn lớn vi phạm trong chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp ảnh hưởng đến nợ xấu của các tổ chức tín dụng.
Bà Nguyễn Thị Thanh, Trưởng ban Công tác đại biểu. Ảnh: Trung tâm báo chí Quốc hội
Theo Trưởng ban Công tác đại biểu Nguyễn Thị Thanh, cử tri băn khoăn việc xử lý vi phạm tại các tập đoàn tư nhân lớn như FLC, Tân Hoàng Minh có ảnh hưởng tới xử lý nợ xấu của các tổ chức tín dụng hay không?.
Bà cho rằng, Ngân hàng Nhà nước nên phối hợp Bộ Tài chính, các cơ quan liên quan nghiên cứu, đánh giá, có phương án ứng xử phù hợp nhằm ổn định thị trường, tạo niềm tin cho nhà đầu tư liên quan thị trường chứng khoán và trái phiếu doanh nghiệp.
Đồng thời, bà đề nghị Ngân hàng Nhà nước cần tham mưu cho Chính phủ tiếp tục rà soát, xây dựng các phương án, kịch bản linh hoạt để sẵn sàng xử lý tình huống phát sinh, như ảnh hưởng của dịch Covid-19, bất ổn chính trị thế giới, hay số lượng lớn khách hàng có dư nợ lớn... Các kịch bản này, theo bà, để sớm phục hồi, làm lành mạnh thị trường tài chính, tiền tệ, phục vụ ổn định kinh tế vĩ mô và phát triển thời gian tới.
Toàn hệ thống tổ chức tín dụng hiện đã xử lý được 380.200 tỷ đồng nợ xấu. Trong đó, 196.900 tỷ đồng (gần 51,8%) là nợ xấu nội bảng, các khoản nợ ngoài bảng là 100.800 tỷ đồng, tương đương 26,5% và các khoản nợ đã bán cho VAMC là 82.500 tỷ đồng.
Cuối năm ngoái, tỷ lệ nợ xấu nội bảng toàn hệ thống tổ chức tín dụng là dưới 2%, nhiều ngân hàng có tỷ lệ nợ xấu giảm đáng kể so với thời điểm trước khi Nghị quyết số 42 có hiệu lực.