Đối với Arzan Pawar, đầu bếp 23 tuổi ở Mumbai (Ấn Độ), triển vọng được làm việc ở một trong những khách sạn sang trọng có rất nhiều ý nghĩa. Anh có thể giới thiệu công thức món trứng gia truyền, cũng như kỳ vọng về môi trường cho mình phát triển đam mê.
Nhưng khi người quản lý trực tiếp xuất hiện, hy vọng việc làm của Pawar vụt tắt, vì người này kỳ thị người đồng tính. "Anh ta công khai nói tôi ẻo lả và không chuyên nghiệp. Anh ta quay video tôi đi bộ và cho mọi người xem, mỉa mai tôi", Pawar kể.
Khi thời gian thử việc sắp kết thúc, người này đã hỏi Pawar có muốn làm nhân viên chính thức không, khi rõ ràng đã biết cậu sẽ từ chối sau những điều tệ hại đã làm. "Khi tôi nói không, anh ta mỉm cười tự đắc và còn nói 'cậu đã làm rất tốt' và 'mọi người yêu quý cậu", Pawar kể.
Tình huống mà Pawar trải qua được gọi là "quiet firing", thuật ngữ lần đầu được đề cập trong một video lan truyền trên mạng xã hội hồi tháng 8. Khái niệm này mô tả rằng các công ty chủ động tạo ra những bất lợi nhằm buộc nhân viên tự nguyện rời bỏ công ty. Nó giống như những chủ nhà xấu xí không thể đuổi những người thuê nhà hợp pháp đi, mà sẽ gây ra những điều kiện khiến họ không thể chịu đựng nổi phải dọn đi.
Đây không phải là một hiện tượng mới. Nhưng có lẽ nó đã gói gọn trải nghiệm của nhiều người thành một thuật ngữ được bàn luận sôi nổi vài tháng qua. Theo một cuộc thăm dò của LinkedIn News thực hiện tháng trước, trong số 20.000 người được hỏi, 35% nói rằng việc âm thầm sa thải là có thật và họ đã đối mặt với nó, trong khi 48% người được hỏi nói rằng họ đã thấy nó ở nơi làm việc trước đây.
Cuộc thăm dò đã làm rõ thêm, mặc dù không có một định nghĩa nào cho việc lặng lẽ sa thải nhân viên, vẫn có các dấu hiệu để nhận biết bao gồm: không tăng lương, thăng chức trong nhiều năm, giao cho nhân viên những việc ít đòi hỏi kinh nghiệm hoặc kém thú vị. Âm thầm sa thải cũng xuất hiện với các hình thức khác như cô lập họ trong tập thể, khiến họ vắng mặt trong các cuộc họp quan trọng, tránh giao tiếp, công khai không ưa họ hoặc thiên vị người khác...
Annie Rosencrans, giám đốc về con người và văn hóa tại HiBob, một nền tảng quản lý con người, cho biết "quiet firing" xảy ra khi các nhà quản lý thất bại trong khả năng quản lý nhóm. Thay vì đưa ra chỉ dẫn hoặc phản hồi để nhân viên của mình phát triển những kỹ năng mới, họ hy vọng cấp dưới sẽ tự động chọn nghỉ việc.
Tiến sĩ Ella F.Washington, nhà tâm lý học tổ chức và CEO của Ellavate Solutions, cho biết "quiet firing" là dấu hiệu điển hình của quản lý kém. Nếu một nhân viên không đạt định mức như mong đợi, thay vì đào tạo họ, cho họ những nhận xét và nói cho họ biết hậu quả của việc tiếp tục kém hiệu suất, các nhà quản lý thường chọn loại bỏ họ.
Nhà tâm lý học lâm sàng Anjali Gowda Ferguson nói rằng cách sa thải này không chỉ khiến nhân viên chịu tổn thất về tài chính mà còn gây tổn hại đến sức khỏe tinh thần của một người.
Ở một số công sở có hiện tượng "âm thầm sa thải" nhân viên. Ảnh minh họa: Vice
MaryAnn Kerr, một giám đốc điều hành kỳ cựu trong lĩnh vực phi lợi nhuận ở Mỹ, từng trải qua tình huống tương tự. Khoảng 5 năm trước cô ứng tuyển thành công chức vụ phó giám đốc một tổ chức từ thiện. Sau 3-4 tháng, vào một ngày sếp gọi điện tức giận với cô về điều gì đó dường như vô hại trong một cuộc họp trước, với ý cho rằng Kerr lạm quyền. Kể từ đó người giám đốc điều hành bắt đầu một "chiến dịch làm suy yếu" Kerr.
"Tôi đã bị loại khỏi các cuộc họp cần phải tham gia để thực hiện tốt công việc của mình", cô chia sẻ.
Cụ thể, người sếp sẽ nói với cô rằng các đồng nghiệp không thích cô. Sếp sẽ yêu cầu cô tổ chức các cuộc họp hàng tuần với nhóm của mình, nhưng cũng đồng thời phá bỏ quyền hạn của cô với cấp dưới. "Những việc đó khiến các thành viên nhóm bỏ qua email của tôi theo đúng nghĩa đen. Họ sẽ không gặp tôi, không làm nhiệm vụ", cô kể.
Những lần khác, người này sẽ gây gổ với cô trước mặt những người khác trong các cuộc họp, "gần giống như một trận đánh nhau" để chọc tức cô. Thậm chí có lần tại một sự kiện công cộng đã đẩy cô ra khỏi đường để có cơ hội chụp ảnh.
Luật sư Hermie Abraham, người điều hành một công ty ở Toronto cho biết kiểu sa thải yên lặng này có thể không được hợp pháp như là sa thải trực tiếp. Nếu người lao động muốn kiện thì nên tìm kiếm lời khuyên của một luật sư việc làm. Nếu một trường hợp thuộc loại tế nhị hơn, nơi họ bị bỏ qua cơ hội, hãy trực tiếp viết thư cho những người quản lý. "Bạn có thể liệt kê các yếu tố cản trở thành công của mình trong công việc và đề xuất một số giải pháp. Đừng để kéo dài tình trạng bị cô lập ở công sở. Cuộc sống này quá ngắn để phải chịu đựng", bà nói.
Kerr cuối cùng đã nghỉ việc và không thể thảo luận các điều khoản về sự ra đi của mình. Nhưng cô có lời khuyên cho những ai đang trong hoàn cảnh tương tự.
"Tôi nghĩ cần phải nói chuyện với bộ phận nhân sự, bởi họ sẽ bảo vệ bạn. Sau đó nói chuyện với một cố vấn đáng tin cậy bên ngoài công ty về những gì đã xảy ra và hỏi họ nghĩ gì", cô nói.
Bảo Nhiên (Theo Vice/Cbc)