Thống đốc Florida Ron DeSantis hôm 24/5 tuyên bố ra tranh cử tổng thống sau nhiều tháng đồn đoán. Với tiềm lực tài chính mạnh mẽ và tầm ảnh hưởng quốc gia ngày càng tăng, ông nhanh chóng nổi lên trở thành đối thủ hàng đầu với cựu tổng thống Donald Trump trên đường đua của đảng Cộng hòa.
Nhưng ông còn rất nhiều việc phải làm. Cuộc thăm dò do Reuters/Ipsos tiến hành tháng qua cho thấy ông Trump được 49% đảng viên Cộng hòa ủng hộ, trong khi Thống đốc DeSantis chỉ đạt 19%.
Theo Whit Ayres, nhà thăm dò dư luận lâu năm của đảng Cộng hòa, cử tri đảng này được chia thành ba phân khúc, với những người bảo thủ ủng hộ Trump chiếm khoảng 30-35%, các cử tri chống ông chiếm khoảng 10%, phần còn lại là nhóm cử tri trung dung chưa đưa ra quyết định rõ ràng.
Giới phân tích cho rằng nếu muốn đánh bại ông Trump để giành được đề cử của đảng Cộng hòa cho cuộc đua vào Nhà Trắng, DeSantis sẽ phải thuyết phục các cử tri chống Trump ủng hộ mình.
Nhưng ngay cả khi thành công với điều đó, chiến thắng của ông vẫn không chắc chắn. DeSantis sẽ phải tìm cách thu hút các cử tri bảo thủ từng ủng hộ Trump nhiệt thành quay lưng với cựu tổng thống trong cuộc bầu cử năm 2024.
"DeSantis không thể giành được đề cử của đảng Cộng hòa chỉ bằng phiếu bầu từ những người không ủng hộ Trump ngay từ đầu", Sarah Isgur, người từng hỗ trợ chiến dịch tranh cử của nhiều ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa, nhận xét. "Ông ấy phải thuyết phục rất nhiều người thuộc thế giới MAGA rời xa Trump".
MAGA là từ viết tắt của "Biến nước Mỹ Vĩ đại Trở lại", phong trào tập hợp những người bảo thủ ủng hộ Trump. Đây tiếp tục được coi là lực lượng hậu thuẫn lớn nhất với ông Trump trong cuộc bầu cử năm sau.
Thống đốc Florida Ron DeSantis phát biểu tại một sự kiện ở bang Maryland hồi tháng 4. Ảnh: Reuters
Ayres tin rằng Thống đốc DeSantis đang muốn tìm cách thuyết phục cử tri MAGA rời bỏ Trump, khiến nền tảng ủng hộ của cựu tổng thống suy giảm nghiêm trọng, thay vì nhắm đến nhóm còn phân vân.
Phương án khác mà Ayres đề ra là DeSantis nên tìm cách thuyết phục những cử tri đang muốn tìm một gương mặt mới của đảng Cộng hòa rằng ông chính là người phù hợp.
Chris Stirewalt, nhà phân tích đảng Cộng hòa tại Viện Doanh nghiệp Mỹ, đồng tình với chiến lược này, lưu ý rằng Thống đốc DeSantis trước tiên cần xây dựng cơ sở ủng hộ vững chắc trong nhóm cử tri không có mối liên hệ chặt chẽ với cựu tổng thống Trump, trước khi mở rộng phạm vi tiếp cận những cử tri "khó nhằn" hơn.
"Ông ấy cần một bệ phóng vững chắc trước", Stirewalt nói.
Tuy nhiên, những động thái gần đây của DeSantis cho thấy Thống đốc Florida dường như đã chọn cách thuyết phục các cử tri bảo thủ nhất của đảng, những người có nhiều khả năng ở lại với cựu tổng thống Trump hơn cả, bất chấp nỗi lo lắng của một số nhà tài trợ và nhà ủng hộ tiềm năng.
Với tư cách người đứng đầu bang Florida, ông đã ký một trong những dự luật hạn chế phá thai nghiêm ngặt nhất trên toàn quốc hồi đầu năm và ra quy định giúp người dân dễ mang theo vũ khí hơn. Ông cũng cho rằng nỗ lực ủng hộ Ukraine không mang lại lợi ích quốc gia cho Mỹ, nhưng sau đó phải rút lại bình luận này trước làn sóng chỉ trích dữ dội.
Và những bất hòa trong quá khứ giữa Thống đốc DeSantis với Walt Disney, một trong những doanh nghiệp sử dụng nhiều lao động nhất ở Florida, cũng khiến nhiều đảng viên Cộng hòa truyền thống bất an, những người ủng hộ cách tiếp cận không can dự trong quản trị doanh nghiệp.
Thống đốc DeSantis năm ngoái nảy sinh tranh cãi gay gắt với Walt Disney khi công ty này chỉ trích một dự luật của bang Florida cấm giảng dạy về xu hướng tình dục và nhận dạng giới tính từ mẫu giáo đến lớp ba.
Ông DeSantis sau đó ký một đạo luật vô hiệu hóa các thỏa thuận phát triển của Disney ở thành phố Orlando. Công ty đã kiện chính quyền Florida lên tòa án liên bang vì hành động trên, cáo buộc Thống đốc nhằm vào họ với động cơ chính trị.
Tuy nhiên, theo giới quan sát, những chính sách như vậy sẽ giúp ích cho Thống đốc Desantis trong các cuộc bầu cử sơ bộ, ngăn chặn bất kỳ nỗ lực nào của Trump nhằm khắc họa ông như một "bù nhìn" đảng Cộng hòa.
Trong cuộc điện đàm với các nhà tài trợ vào tuần trước, DeSantis cũng thể hiện tâm thế tự tin khi tuyên bố cựu tổng thống Trump sẽ khó lòng đánh bại Tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden và rằng ông là người duy nhất có khả năng giành chiến thắng trong cả cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa và tổng tuyển cử.
Một phân tích về dữ liệu thăm dò dư luận gần đây do Reuters/Ipsos thực hiện cho thấy cử tri cốt lõi của Thống đốc DeSantis nghiêng về nhóm người lớn tuổi có trình độ đại học sống tại vùng ngoại ô, trong khi sức mạnh của cựu tổng thống Trump đến từ nhóm cử tri trẻ tuổi, có trình độ học vấn thấp hơn.
Cuộc thăm dò còn cho thấy cựu tổng thống Mỹ chiếm ưu thế trong nhóm đảng viên Cộng hòa ở nông thôn với tỷ lệ 53% so với 19% của DeSantis. Nhưng khoảng cách được thu hẹp ở vùng ngoại ô, nơi Trump có 44% ủng hộ từ đảng Cộng hòa so với 21% của DeSantis.
Các cử tri đứng về phía Thống đốc Florida cũng có nhiều khả năng muốn Mỹ tiếp tục ủng hộ mạnh mẽ Ukraine trong cuộc xung đột với Nga, không tin cuộc bầu cử năm 2020 bị gian lận và phản đối mạnh mẽ các chính sách tiến bộ như quy định chống phân biệt đối xử hay việc giảng dạy Lý thuyết Chủng tộc Phê phán trong trường học, lập luận rằng vấn đề phân biệt chủng tộc của Mỹ có tính hệ thống.
Một điểm sáng trên con đường của Thống đốc DeSantis là việc cựu tổng thống Trump đang vướng vào loạt rắc rối pháp lý, làm lu mờ đáng kể triển vọng tranh cử.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump phát biểu tại một sự kiện ở Columbia, bang Nam Carolina, ngày 28/1. Ảnh: AFP
Nhưng liệu DeSantis có thể thành công với chiến lược của mình không? Chiến lược gia Isgur nghi ngờ điều này bởi nền tảng ủng hộ của cựu tổng thống Trump vẫn rất mạnh mẽ. "Tôi không chắc là nó khả thi", bà nói.
Để củng cố hơn cơ hội chiến thắng, Thống đốc DeSantis có lẽ cần thiết lập những thỏa thuận hậu trường nhằm đảm bảo những ứng viên tranh cử tổng thống khác của đảng Cộng hòa từ bỏ nỗ lực tranh cử và quay sang ủng hộ ông.
DeSantis có thể tự tin rằng ông hoàn toàn đủ tiềm lực tài chính để làm điều này. Ủy ban hành động chính trị Never Back Down, hiện ủng hộ ông, đã quyên được hơn 30 triệu USD trong tháng đầu tiên vận động. Và DeSantis vẫn còn hơn 80 triệu USD từ chiến dịch tranh cử thống đốc của mình.
Ủy ban dự định ưu tiên chi tiền cho việc thuê nhân viên, gõ cửa từng nhà để thuyết phục và gọi điện cho từng cử tri, thay vì đổ tất cả số tiền vào quảng cáo.
Tuy nhiên, Mike Murphy, chiến lược gia kỳ cựu của đảng Cộng hòa, cho biết tiền bạc hay nhân lực chỉ có thể đóng góp phần nào và thành công cuối cùng sẽ phụ thuộc vào chính Thống đốc DeSantis.
"Nếu không tích cực thực hiện các chuyến vận động tranh cử và gặp gỡ cử tri, ông ấy sẽ khó có thể tạo ra tác động trên diện rộng", Murphy lưu ý.
Vũ Hoàng (Theo Reuters, Al Jazeera, Telegraph)