Phi công Israel kể lại chiến dịch ném bom
Quân đội Israel hôm 21/3 xác nhận không quân nước này đã phá hủy cơ sở hạt nhân sắp hoàn thiện của Syria ở tỉnh Deir ez-Zor trong chiến dịch mang mật danh "Orchard" hồi năm 2007. Trên thực tế, đây là cuộc không kích hết sức táo bạo được tiến hành sau quá trình thu thập tin tức tình báo lâu dài, theo Haaretz.
Năm 2004, Cơ quan tình báo quốc gia Israel (Mossad) và tình báo quân đội Israel bắt đầu thu thập báo cáo về cơ sở hạt nhân tiềm tàng của Syria, được xây dựng với sự trợ giúp của chuyên gia nước ngoài. Tranh cãi nổ ra trong cộng đồng tình báo Israel khi ảnh vệ tinh tiết lộ sự tồn tại của tòa nhà hình khối ở khu vực Al Kibar, phía đông Syria hồi tháng 4/2006. Vị trí bí mật của nó dường như để che giấu hoạt động bên trong.
Cuối năm đó, trong cuộc họp giữa lãnh đạo tình báo Mỹ và Israel tại thủ đô Tel Aviv, đại tá Eli Ben-Meir, giám đốc Cơ quan tình báo kỹ thuật Israel, đánh giá Syria đang tiến hành "một dự án vũ khí phi truyền thống". Tuy nhiên, người đứng đầu Mossad và Cơ quan Tình báo Quốc gia Mỹ đã bác bỏ nhận định cho rằng Syria đang xây lò phản ứng hạt nhân.
Nhưng nghi ngờ gia tăng khi một đường ống làm mát được xây dựng tại khu tổ hợp của Syria. Tình báo Israel cho rằng nếu Damascus hoàn thiện cơ sở hạt nhân này để phát triển vũ khí, họ sẽ đủ sức xóa bỏ ưu thế công nghệ và quân sự của Tel Aviv.
Năm 2007, mối nghi ngờ chấm dứt khi điệp viên Israel chụp được bức ảnh lò phản ứng hạt nhân đang hoàn thiện bên trong tòa nhà hình khối, cũng như sự xuất hiện của các chuyên gia dường như là người Triều Tiên.
Cơ sở hạt nhân của Syria trước cuộc tấn công. Ảnh: IAF.
Vài tuần trước cuộc tấn công, quan chức Israel thảo luận một loạt phương án khác nhau, gồm công khai thông tin về chương trình hạt nhân của Syria, gặp Tổng thống Syria Bashar al-Assad thông qua trung gian hoặc tiến hành chiến dịch quân sự.
Cuối cùng hai phương án sử dụng không quân được cân nhắc, chỉ khác nhau về quy mô lực lượng. Phương án thứ nhất là dùng nhiều máy bay nhanh chóng phá hủy lò phản ứng, nhưng điều này sẽ để lại dấu vết và nhiều khả năng vấp phải đòn trả đũa quyết liệt từ Syria.
Phương án thứ hai, do tư lệnh không quân Israel đưa ra và được chấp thuận, là triển khai 8 tiêm kích gồm 4 chiếc F-15I và 4 máy bay F-16I mang theo 16 tấn bom. Mục đích là triển khai lực lượng tối thiểu, đủ để phá hủy lò phản ứng tại Deir ez-Zor.
"Thách thức lớn nhất là tiến hành chiến dịch khi hầu hết phi công không hình dung được nhiệm vụ", đại tá Amir, phi công F-15 tham gia chiến dịch, tiết lộ. Để chuẩn bị cho chiến dịch, các phi công Israel diễn tập hàng loạt phương án tiếp cận mục tiêu và tấn công mà không được để lộ thông tin cho đồng đội. "Họ chỉ biết có chuyện lớn sắp xảy ra", đại tá Amir nhấn mạnh.
Một trong những chiếc F-16I tham gia chiến dịch Orchard. Ảnh: IAF.
Không quân Israel cũng lo ngại các tình huống phức tạp phát sinh, từ các khẩu đội pháo phòng không bố trí gần lò phản ứng đến nguy cơ không thể phá hủy nó trong một lần xuất kích, buộc Tel Aviv tấn công bổ sung trong khi Damascus đã biết được mục đích của đối phương.
David Makovsky, chuyên gia tại Viện chính sách Trung Cận Đông, cho biết ngoài 8 tiêm kích, không quân Israel còn triển khai nhiều máy bay chuyên tác chiến điện tử từ Ramon và Hatzerim hướng về bờ biển Địa Trung Hải. Dù tiêm kích F-15I và F-16I được lắp thùng dầu phụ để tác chiến tầm xa, hàng loạt máy bay tiếp dầu của Israel cũng xuất hiện trên biển Địa Trung Hải, sẵn sàng tiếp nhiên liệu cho biên đội tiêm kích trên đường về.
11h đêm 5/9/2007, các tiêm kích F-15I và F-16I xuất phát dưới sự yểm trợ của nhiều máy bay tác chiến điện tử. Nhóm chiến đấu cơ bay qua không phận Lebanon và dọc theo lãnh thổ Syria, trước khi xâm nhập và trút 16 tấn bom thông minh vào cơ sở hạt nhân Syria rồi bay lên phía bắc và trở về qua không phận Thổ Nhĩ Kỳ.
Phi đội tiêm kích Israel phải bay trong điều kiện đêm tối, chỉ cách mặt đất khoảng 100 m để tránh radar cảnh giới của Syria. Họ không gặp trở ngại nào khi tấn công, do các hệ thống gây nhiễu tối tân đã "che mắt" mạng lưới phòng không Syria.
Đường bay của phi đội F-15I và F-16I. Đồ họa: Haaretz.
Đòn tấn công diễn ra chớp nhoáng, khiến mục tiêu bị xóa sổ chỉ trong ba phút. Thiệt hại được xác nhận bằng dữ liệu từ hệ thống trinh sát ảnh nhiệt của tiêm kích, cũng như ảnh vệ tinh sau đó. Toàn bộ chiến dịch Orchard chỉ kéo dài 4 tiếng.
Ngay sau vụ tấn công, thủ tướng Israel Ehud Olmert đã gọi điện cho người đồng cấp Thổ Nhĩ Kỳ để giải thích, nhờ chuyển thông điệp đến Tổng thống Syria Bashar al-Assad rằng Tel Aviv sẽ không dung thứ cho việc Damascus xây dựng thêm một nhà máy hạt nhân. Việc Syria không trả đũa đã củng cố giả thuyết của tình báo Israel, cho rằng Damascus sẽ kiềm chế sau chiến dịch không kích này.
Theo các chuyên gia quân sự, việc Israel bất ngờ thừa nhận chiến dịch Orchard là nhằm gửi tín hiệu tới Syria, Iran và các đối thủ tiềm tàng khác, khẳng định nước này đủ khả năng và sẵn sàng tấn công loại bỏ mối đe dọa tương tự trong tình hình hiện nay.
Duy Sơn