Trại và giàn khoan của dự án Beyond EPICA. Ảnh: Robert Mulvaney/BAS
Các nhà nghiên cứu bắt đầu khởi động chiến dịch khoan lấy lõi băng cổ xưa nhất Nam Cực để tìm hiểu về lịch sử khí hậu và môi trường của Trái Đất 1,5 triệu năm qua, New Atlas hôm 30/11 đưa tin. Chiến dịch nằm trong dự án Beyond EPICA kéo dài 7 năm, bắt đầu từ năm 2019 và được Ủy ban châu Âu tài trợ 11 triệu euro. Dự án do Viện Khoa học Cực thuộc Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia Italy và Cơ quan Khảo sát Nam Cực Anh (BAS) thực hiện.
Lõi băng, đặc biệt là ở khu vực Nam Cực và Bắc Cực, là những công cụ tốt để tìm hiểu về quá khứ. Tuyết rơi trên các chỏm băng ở vùng cực, tích tụ thành nhiều lớp qua mỗi năm rồi bị nén lại thành băng dày, lưu giữ thông tin về thời gian và môi trường khi chúng hình thành.
Chiến dịch khoan lõi băng cổ xưa nhất Nam Cực sẽ kéo dài đến tháng 1 năm sau với tốc độ dự kiến 170 m mỗi tuần. Địa điểm khoan là khu vực Little Dome C ở Đông Nam Cực.
BAS cho biết, công việc không phải đơn giản là thiết lập giàn khoan rồi khởi động vì địa điểm này nằm ở độ cao 3.233 m, nơi nhiệt độ mùa hè trung bình cũng rất lạnh, khoảng -35 độ C. Vì vậy, nhiều công việc liên quan đến cơ sở hạ tầng, bao gồm thử nghiệm hệ thống khoan và xây dựng một hang tuyết tạm thời để bảo quản các mẫu lõi, cần được tiến hành từ trước.
Các mẫu băng cổ xưa hơn từng được thu thập ở những nơi khác, trong đó cổ xưa nhất là 2,7 triệu năm. Tuy nhiên, chúng được thu thập gần bề mặt băng hơn, sau khi bị dòng chảy tự nhiên của các sông băng đẩy lên trên. Dự án Beyond EPICA hướng đến một "bản lưu trữ" liền mạch từ bề mặt mới hình thành cho đến nơi cổ xưa sâu bên dưới, thu thập dưới dạng một cột băng duy nhất khi các lõi được tập hợp lại.
"Trong dự án EPICA cũ kết thúc vào năm 2008, chúng tôi đã thành công thu thập và phân tích một lõi băng 800.000 năm. Giờ chúng tôi đang cố gắng quay ngược thời gian xa hơn vì nếu muốn có cái nhìn đúng đắn về những gì thế giới đang trải qua với biến đổi khí hậu và áp dụng các biện pháp khắc phục phù hợp, chúng tôi cần nhìn ngược xa hơn về quá khứ", Carlo Barbante, giám đốc Viện Khoa học Cực thuộc Hội đồng Nghiên cứu Quốc gia Italy, cho biết.
Từ những năm 1990, EPICA đã khoan nhiều hố để thu thập lõi băng ở Đông Nam Cực. Hố đầu tiên chạm đến nền đá ở độ sâu 3.260 m dưới chỏm băng, hố thứ hai chạm tới độ sâu 2.760 m vào năm 2006. Hố thứ hai nông hơn nhưng do băng tích tụ trong vùng chậm hơn nên mẫu băng cổ xưa nhất thu thập được có niên đại tới 800.000 năm.
Nhóm chuyên gia hy vọng dự án khoan lõi băng mới không chỉ cung cấp thêm thông tin về khí quyển, ví dụ như tỷ lệ khí nhà kính trong quá khứ và khí hậu vào các thời kỳ cổ đại, mà còn mang lại thông tin về cấu trúc chỏm băng và địa hình của nền đá bên dưới.
Thu Thảo (Theo New Atlas)