Diễn biến chiến dịch đột kích ở Yemen của đặc nhiệm Mỹ
Người phát ngôn Nhà Trắng Sean Spicer hôm qua tuyên bố bất cứ người nào nghi ngờ về cuộc đột kích gần đây của đặc nhiệm SEAL Mỹ vào phiến quân thân al-Qaeda ở Yemen đều nợ một lời xin lỗi đến Ryan Owens, binh sĩ đã thiệt mạng trong chiến dịch đặc biệt đầu tiên dưới thời tân Tổng thống Donald Trump, theo Washington Post.
Chiến dịch đột kích được đặc nhiệm Mỹ tiến hành vào ngày 29/1 vào một tòa nhà của phiến quân al-Qaeda ở Bán đảo Arab (AQAP), nhưng mọi thứ diễn ra không theo kế hoạch. Đặc nhiệm Mỹ vấp phải sự kháng cự quyết liệt của phiến quân, một máy bay Ospey bị hỏng trong khi hạ cánh, buộc tiêm kích Mỹ phải ném bom phá hủy, sau đó dùng hỏa lực áp chế để đặc nhiệm rút lui. Ba đặc nhiệm Mỹ bị thương, còn Owens đã không qua khỏi vì vết thương quá nặng.
"Mục đích của cuộc đột kích là thu thập thông tin tình báo", Spicer khẳng định. "Đó là những gì chúng tôi đã thu được và đó là lý do chúng tôi coi đây là một chiến dịch thành công".
Tuyên bố của ông Spicer trái ngược với nhận định của nhiều chuyên gia phân tích và nghị sĩ Mỹ, những người coi đây là một cuộc đột kích thảm họa với việc 15 dân thường thiệt mạng, trong đó có ít nhất một trẻ em, cùng một đặc nhiệm Mỹ tử trận. Chiến dịch này cũng gây tranh cãi bởi quá trình phê chuẩn quá chóng vánh của ông Trump, theo các nhà quan sát.
Paul Waldman, bình luận viên của American Prospect, cho rằng kế hoạch đột kích do các tướng lĩnh quân đội vạch ra và luôn tiềm ẩn những rủi ro, nhưng Tổng thống Trump mới là người đưa ra quyết định cuối cùng.
Nhiệm vụ của Trump là phải đánh giá mọi thông tin có được, cân nhắc cơ hội thành công của chiến dịch, cũng như những tác động mà nó có thể gây ra đối với chính sách đối ngoại của Mỹ, để từ đó quyết định phê chuẩn kế hoạch hay không.
Kế hoạch này đã được các quan chức Lầu Năm Góc xây dựng trong nhiều tháng và đệ trình lên Tổng thống Barack Obama. Tuy nhiên, ông Obama sau khi xem xét đã không phê chuẩn kế hoạch vì cho rằng chưa có đủ thông tin tình báo cần thiết, tuyên bố sẽ để chính quyền sắp tới của Trump cân nhắc.
Theo NBC News, vài ngày sau khi nhậm chức, Tổng thống Trump ăn tối cùng các cố vấn an ninh quốc gia và cố vấn cấp cao Steve Bannon cũng như con rể Jared Kushner. Tại đây, tân Bộ trưởng Quốc phòng James Mattis và chủ tịch hội đồng tham mưu trưởng liên quân Mỹ trình bày kế hoạch đột kích, nói với Trump rằng việc bắt được thủ lĩnh AQAP Qasim al-Rimi sẽ là một yếu tố "thay đổi cuộc chơi", một quan chức Nhà Trắng giấu tên cho hay.
Ông Trump cùng các cố vấn trong một cuộc họp. Ảnh: White House
Họ cũng nói với ông Trump rằng chính quyền Obama có thể đã không đủ cứng rắn để phê chuẩn kế hoạch này. Ngay trong bữa tối, ông Trump đã phê chuẩn kế hoạch đột kích được cho là lớn nhất từ năm 2011 tới nay, với sự tham gia của 24 đặc nhiệm SEAL, được hỗ trợ bởi 30-40 lính bộ binh và không quân Mỹ cùng các đặc nhiệm của Yemen và UAE, cùng một đội phản ứng nhanh của thủy quân lục chiến ở ngoài khơi.
Thế nhưng mọi thứ đã trở thành thảm họa ngay từ đầu, khi đặc nhiệm Mỹ bị phiến quân trong tòa nhà phát hiện quá sớm, có thể là do tiếng chó sủa, tiếng máy bay không người lái rơi xuống đất, hoặc tiếng bộ đàm quá to. Lực lượng đột kích vấp phải hỏa lực kháng cự mãnh liệt, thậm chí một số phụ nữ trong tòa nhà cũng bắn trả, buộc đặc nhiệm Mỹ phải rút lui. Al-Rimi, mục tiêu chính của cuộc tấn công, sau đó đã cười nhạo đặc nhiệm Mỹ trên mạng xã hội.
Hậu quả
Tình hình càng tồi tệ hơn khi Lầu Năm Góc công bố một đoạn video về hoạt động huấn luyện của phiến quân mà họ nói rằng đã thu được trong cuộc đột kích để chứng minh cho thành công của chiến dịch. Thế nhưng đoạn video đó hóa ra đã được công bố từ cách đây 10 năm và đã được lan truyền rộng rãi trên mạng, khiến các quan chức quốc phòng Mỹ "muối mặt".
Hậu quả của chiến dịch đột kích đầu tiên mà Trump phê chuẩn đến gần như ngay lập tức. Theo NYTimes, chính phủ Yemen tuyên bố sẽ không tiếp tục cho phép Mỹ thực hiện các chiến dịch đặc biệt chống lại các nhóm khủng bố tình nghi trên lãnh thổ nước này.
Giới phân tích cho rằng thất bại của chiến dịch đột kích không phải hoàn toàn là do lỗi của ông Trump, nhưng sự thiếu kinh nghiệm của ông trong lĩnh vực quân sự và đối ngoại, cùng xu hướng ủng hộ các quan điểm được cho là "mạnh mẽ" có thể ảnh hưởng xấu tới các chiến dịch của đặc nhiệm Mỹ hiện này và trong tương lai.
Trong chiến dịch tranh cử, Trump từng tuyên bố ông "hiểu rõ về Nhà nước Hồi giáo (IS) hơn bất cứ vị tướng nào" và khi được hỏi về người tham vấn cho ông trong chính sách đối ngoại, Trump trả lời: "Tôi chỉ tham vấn với chính mình, người số một, vì tôi có bộ não rất tốt và tôi nói được nhiều thứ".
Bên trong tòa nhà bị đặc nhiệm Mỹ đột kích ở Yemen. Ảnh: Pentagon
Theo bình luận viên Waldman, các tướng lĩnh quân sự có cơ hội được Trump thông qua kế hoạch tác chiến cao hơn khi họ chỉ cần mô tả đó là hành động cứng rắn hay mạnh mẽ. Nhiều người hy vọng rằng các cố vấn xung quanh Trump có thể kìm hãm xu hướng này của ông vào những thời khắc quan trọng nhất, nhưng họ không thể chỉ ra được ai là người có khả năng kiềm chế được Trump như vậy.
Người có ảnh hưởng lớn nhất đến Trump hiện nay có thể là Bannon, cố vấn thân cận nhất của ông. Thế nhưng Bannon lại là người bị ám ảnh bởi một cuộc chiến sắp xảy ra trên toàn cầu giữa Hồi giáo và Công giáo. "Ngày nào chúng ta còn không chịu thừa nhận thực tế này cùng quy mô và mức độ khốc liệt của nó, sẽ đến lúc chúng ta hối hận vì đã không làm gì", Bannon nói trong bài phát biểu năm 2014 về cuộc đụng độ giữa những nền văn minh.
Waldman cho rằng khi một cuộc khủng hoảng nổ ra trong tương lai, điều tồi tệ có thể đến khi một tổng thống quá tự tin được thúc đẩy bởi những cố vấn bị ám ảnh bởi cuộc chiến tranh tôn giáo. "Lần này là quá trình ra quyết định tồi dẫn tới cái chết của một đặc nhiệm SEAL, một số dân thường và hủy hoại quan hệ với một đồng minh trong cuộc chiến chống khủng bố, nhưng lần tới, hậu quả có thể lớn hơn và nghiêm trọng hơn rất nhiều", ông nhấn mạnh.
Trí Dũng