Hoạt động trên một chiếc EC-135C trực chiến. Video: USAF.
Chiến tranh Lạnh giữa Mỹ và Liên Xô lên đến đỉnh điểm vào thập niên 1960, khi hai nước nhiều lần đe dọa tung đòn hạt nhân để xóa sổ đối thủ. Để đối phó kịch bản bị Liên Xô tấn công hạt nhân phủ đầu, Mỹ đã thực hiện chiến dịch mang tên "Looking Glass" kéo dài suốt 30 năm, nhằm bảo đảm các lực lượng hạt nhân luôn trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu 24/24, theo Business Insider.
Chuyên gia quân sự Tom Kirkpatrick cho biết khả năng răn đe hạt nhân của Mỹ phụ thuộc rất lớn vào khả năng liên lạc và chỉ huy lực lượng hạt nhân trong những hoàn cảnh rủi ro nhất. Chiến dịch "Looking Glass" được không quân Mỹ triển khai từ ngày 3/2/1961 như một phương án giúp kiểm soát mọi lực lượng hạt nhân trong trường hợp các trung tâm chỉ huy mặt đất bị đòn phủ đầu hạt nhân của đối phương vô hiệu hóa.
Trong suốt ba thập niên, nhiệm vụ Looking Glass được giao cho 11 máy bay EC-135C. Trong trường hợp nổ ra chiến tranh hạt nhân, một tướng không quân đóng vai trò là sĩ quan hành động khẩn cấp (AEAO) trên chiếc EC-135C trực chiến sẽ tiếp nhận quyền chỉ huy quốc gia, được phép ra lệnh tung đòn tấn công hạt nhân trả đũa.
Mỗi chiếc EC-135C được trang bị hệ thống kiểm soát khai hỏa từ trên không, có khả năng truyền lệnh phóng đến các tổ hợp tên lửa đạn đạo xuyên lục địa dưới mặt đất của Mỹ.
Để tránh bị gây nhiễu tín hiệu, các máy bay EC-135C được trang bị dàn ăng ten cao tần hai bên cánh. Ngoài sĩ quan AEAO, phi hành đoàn gồm 15-20 người sẽ liên tục vận hành các hệ thống trên máy bay trong nhiều giờ, trước khi chiếc EC-135C hạ cánh và máy bay trực chiến khác lập tức cất cánh để thế chỗ.
Một chiếc EC-135C hoạt động trên bầu trời Mỹ hồi thập niên 1970. Ảnh: USAF.
Kể từ năm 1961, Mỹ luôn có ít nhất một chiếc EC-135C hoạt động trên bầu trời vào mọi thời điểm, đề phòng trường hợp khẩn cấp. Đến ngày 1/6/1992, chiến dịch Looking Grass chấm dứt, nhiệm vụ kiểm soát kho vũ khí hạt nhân từ trên không được giao lại cho phi đội máy bay "Ngày tận thế" E-6 Mercury.
Gần như toàn bộ phi đội EC-135C đều bị loại biên, chỉ còn một chiếc được hoán cải thành máy bay "đánh hơi hạt nhân" WC-135C Constant Phoenix và hoạt động cho tới ngày nay.
Duy Sơn