232 nhà lập pháp, bao gồm 10 nghị sĩ Cộng hòa, ủng hộ luận tội Tổng thống Mỹ Donald Trump, trong khi 197 người phản đối tại cuộc bỏ phiếu ở Hạ viện chiều 13/1.
Với kết quả này, Hạ viện đã thông qua điều khoản luận tội chuyển nó sang Thượng viện, nơi chưa rõ liệu có thượng nghị sĩ Cộng hòa nào tham gia vào nỗ lực bãi nhiệm Trump hay không.
Tổng thống Donald Trump tại Nhà Trắng hôm 10/6/2020. Ảnh:Reuters.
Cuộc bỏ phiếu ở Hạ viện cho thấy dấu hiệu chia rẽ sâu sắc trong đảng Cộng hòa. Một số thành viên cao cấp nhất trong ban lãnh đạo đảng Cộng hòa đã không lên án nỗ lực luận tội của đảng Dân chủ. Nghị sĩ Liz Cheney, chủ tịch Hội nghị đảng Cộng hòa Hạ viện, hôm 12/1 tuyên bố sẽ tham gia với phe Dân chủ và một số nghị sĩ Cộng hòa tại Hạ viện bỏ phiếu xem xét bãi nhiệm Trump.
Còn Mitch McConnell, thượng nghị sĩ cấp cao nhất của đảng Cộng hòa, hôm 13/1 cho biết vẫn chưa quyết định có bỏ phiếu hay không tại phiên tòa ở Thượng viện. Tuy nhiên, một số cộng sự của McConnell cho hay ông đã thể hiện sự "hài lòng" vì đảng Dân chủ tiến hành xem xét bãi nhiệm Trump lần hai.
Các nghị sĩ mới được bầu của đảng Cộng hòa cũng bất đồng về nỗ lực xem xét bãi nhiệm Trump. Nghị sĩ Nancy Mace tại Nam Carolina và đồng nghiệp Marjorie Taylo Greene, người ủng hộ phong trào QAnon, đã cãi nhau nảy lửa, khi Mace chỉ trích Green và những người ủng hộ QAnon về vụ bạo loạn Đồi Capitol.
Một câu hỏi đang đặt ra giữa các thành viên Cộng hòa là liệu 10 nghị sĩ Cộng hòa có quan điểm trái ngược với đảng của mình sẽ phải chịu bất cứ hậu quả chính trị nào không. Một số nghị sĩ cho biết họ ủng hộ việc xem xét bãi nhiệm Trump, nhưng không công khai quan điểm này vì lo ngại có thể gây nguy hiểm cho bản thân và gia đình trước những người ủng hộ Trump vốn đang phẫn nộ.
Không giống lần xem xét bãi nhiệm trước, mức độ đồng thuận của lưỡng đảng lần này cao hơn. Ngoài 10 nghị sĩ đảng Cộng hòa ủng hộ phe Dân chủ, Kevin McCarthy, lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện, trong bài phát biểu hôm 13/1 đã tuyên bố Trump phải chịu một phần trách nhiệm trong vụ bạo loạn ở Đồi Capitol tuần trước.
Không rõ có bao nhiêu đảng viên Cộng hòa sẽ bỏ phiếu luận tội Trump tại Thượng viện. Để bãi nhiệm Tổng thống, cần 2/3 nghị sĩ Thượng viện thông qua. Thái độ của McConnell cho thấy ít nhất một hoặc hai thượng nghị sĩ Cộng hòa sẽ bỏ phiếu bãi nhiệm Trump.
Trong suốt buổi tranh luận hôm 13/1, hai ý nổi lên trong số các lập luận mà đảng Cộng hòa đưa ra là đổ lỗi và lên án.
Đảng Cộng hòa liên tục lên án vụ bạo loạn tuần trước, cho rằng bạo lực không được phép xuất hiện trong nền chính trị Mỹ. "Tôi hoàn toàn lên án những hành động bạo lực phi lý tuần trước, và nhiệt liệt kêu gọi duy trì hòa bình trong những tuần tới", Chủ tịch Ủy ban Quốc gia đảng Cộng hòa Ronna McDaniel nói.
Bản thân Trump cũng đưa ra tuyên bố mong đợi quá trình chuyển giao hòa bình trong lễ nhậm chức của Tổng thống đắc cử Joe Biden.
Tuy nhiên, đảng Cộng hòa cũng đổ lỗi cho đảng Dân chủ "đạo đức giả" khi phớt lờ những thiệt hại xảy ra trong các cuộc biểu tình của phong trào Black Lives Matter (Mạng sống người da màu quan trọng) hồi mùa hè vừa qua.
"Phe Dân chủ cũng ủng hộ bạo lực khi bảo vệ mục tiêu của mình", Greene nói. "Đảng Dân chủ sẽ tước súng của mọi người chừng nào họ còn có lính canh mang súng".
Hiện chưa rõ chuyện gì sẽ xảy ra ở Thượng viện khi xem xét bãi nhiệm Trump. McConnell trong thư gửi đồng nghiệp đã nói rằng "chưa đưa ra quyết định cuối cùng sẽ bỏ phiếu thế nào và dự định sẽ lắng nghe lập luận pháp lý được trình bày trước Thượng viện".
Khi Trump bị xem xét bãi nhiệm lần đầu, chỉ thượng nghị sĩ Mitt Romney tham gia bỏ phiếu "luận tội" cùng đảng Dân chủ. Lần này, có thể số thượng nghị sĩ Cộng hòa tham gia sẽ nhiều hơn.
Phe Dân chủ cần thuyết phục được ít nhất 17 thượng nghị sĩ đảng Cộng hòa quay lưng với Trump để có thể kết tội Tổng thống. Trong trường hợp bị Thượng viện kết tội, Trump sẽ bị phế truất khỏi mọi chức vụ.
Bản thân McConnell cho biết trong một tuyên bố khác sau cuộc bỏ phiếu tại Hạ viện rằng "phiên tòa" sớm nhất chỉ có thể bắt đầu sau khi Biden tuyên thệ nhậm chức. Với kịch bản này, Trump có thể bị luận tội sau khi đã mãn nhiệm.
Hồng Hạnh (Theo Guardian)