Tuổi ấu thơ của cháu được dưỡng nuôi bởi hai nền văn hóa Czech - Việt. Sự kết hợp tinh hoa đó đã được bố mẹ cháu chung tay vun đắp, cháu lớn lên trong tình yêu thương của mẹ và sự dạy dỗ của cha. Những ngày ấu thơ cháu thường được bố hát ru bằng những bài tiếng Việt.
Con cò bay lả bay la
Bay từ ngọn gạo bay ra cánh đồng . . .
Hay là : Bầu ơi thương lấy Bí cùng
Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn . . .
Khi lớn hơn cháu còn nhớ cộng đồng người Việt thường tổ chức giao lưu như đá bóng, đánh tenis, đón trung thu, đón tết và nhiều hoạt động khác. Cháu được bố mẹ cho đi chơi thì cháu vui lắm.
Nhưng đối với cháu vui hơn cả là ngày đón tết, để chuẩn bị cho ngày ba mươi tết, gia đình cháu đi sắm đồ mà nơi bán hàng là các quầy bán hàng của người Việt Nam. Đến nơi đây thì chao ôi có đủ loại hàng đều được mang từ Việt Nam sang, nào bánh kẹo, mứt các loại, nào gạo nếp, miến rong, bánh đa nem, mộc nhĩ, nấm hương, bánh chưng, lá dong, và cả các loại rau thơm như húng quế, tía tô, mùi tàu, lá lốt và có nhiều loại trái cây bưởi, đào, thanh long. Có cả tranh ảnh, câu đối và nhiều quyển lịch dành cho năm mới.
Bố cháu cũng chọn mua một số thứ như đã ghi sẵn ở thực đơn, nhưng quan trọng hơn là mua mấy thẻ hương thơm, cùng với những tranh tiền vàng mã.
Mọi người trong gia đình mỗi người một việc, tuy hơi bận rộn nhưng ai cũng thấy vui. Cháu được bố dạy cách ngâm đỗ, gạo để đồ xôi, nấu làm sao để khi chín xôi vừa thơm vừa nức. Món nem rán cũng là món đặc biệt mà người Czech ở đây cũng đã biết, bố cháu bảo con gái lớn là phải biết nội trợ, bố còn dạy cháu cả cách làm nem, và cách pha chế để làm sao có được một bát nước chấm vừa ngon như ý.
Mẹ dạy cháu tắm cho những hoa quả tươi, với chuối tiêu, bưởi, quýt, táo và thanh long. Tất cả các loại này được bày thành mâm ngũ quả.
Khi tất cả mọi việc đã xong xuôi, thì các món bánh chưng, thịt gà, canh miến, xôi đỗ, nem rán, hành nén, mứt tết đều được bày vào mâm để cúng tất niên.
Cháu mặc quần áo chỉnh tề và cũng khấn. Bố cháu bảo là mình khấn tổ tiên là để tưởng nhớ tới những người đã khuất, nhớ tới cội nguồn của con đó. Lúc bé thì cháu chỉ biết vái thôi, khi lớn hơn thì cháu cũng khấn những điều cháu mong muốn, cháu mời các cụ và ông nội về hưởng lộc, mong các cụ và ông nội phù hộ cho cháu và gia đình có sức khỏe, và nhất là phù hộ cho bà nội cháu ở Việt Nam được sống lâu trăm tuổi.
Nhìn lên bàn thờ khói hương nghi ngút , cháu thấy như ông nội đang mỉm cười và động viên hãy cố gắng nghe con. Đó chỉ là suy nghĩ của cháu thôi, chắc ở nơi chín suối các cụ và ông nội cũng vui lắm, đó là đón tết ở gia đình.
Hàng năm cộng đồng người Việt ở cộng hòa Czech tổ chức đón xuân cho bà con rất chu đáo, Nơi tổ chức thường là một khuôn viên rộng, có không gian lớn để nhiều người tham gia. Các gia đình đưa con em mình đến tham gia, ở nơi đây không khí dường như ấm áp hơn, với những người quanh năm phải vật lộn với cuộc sống mưu sinh mà hôm nay họ đã tạm gác lại đằng sau những công việc thường ngày, đến nơi đây được hưởng không khí tết với những người cùng cảnh ngộ xa quê, khán phòng hôm nay sao ồn ào náo nhiệt hẳn lên, mọi người ai cũng tươi cười nét mặt ai cũng rạng rỡ, họ bắt tay nhau, chúc tụng nhau.
Còn đám thanh niên như chúng cháu thì gặp nhau cũng tíu tít tiếng chào, có một số bạn cũng không nói được tiếng Việt mà phải dùng tiếng Czech để nói chuyện. Cháu cũng như bao nhiêu bạn nhỏ khác được tham gia trong đội văn nghệ, với những tiết mục cây nhà lá vườn, mở đầu chương trình là bài hát “Ngày Tết quê em của nhạc sĩ Từ Huy.
Tết Tết Tết Tết đến rồi
Tết Tết Tết Tết đến rồi
Tết Tết Tết Tết đến rồi
Tết đến trong tim mọi người.
Lời bài hát được cất lên từ những bạn trẻ đang sống nơi xứ người, chắc phần nào làm dịu bớt nỗi nhớ nhà, nhớ quê hương của những người sinh ra chúng. Rồi người lớn cũng hát theo, tất cả khán phòng đều rộn ràng không khí tết. Tiếp theo đó là bài hát “Ngày xuân long phụng sum vầy của tác giả Quang Huy.
Mừng Tết đến, vạn lộc đến nhà nhà,
Cánh mai vàng, cành đào hồng thắm tươi
Chúc cụ già được sống lâu sống thọ
Cùng con cháu sang năm lại đón tết sang….
Mỗi bài hát đều mang cho người nghe những rạo rực về ngày tết. Cám ơn tác giả đã viết những bài hát xuân để cháu hiểu được phần nào không khí Tết nơi quê nhà. Cháu nhớ nhất chương trình đón xuân năm nào, cuộc thi giọng hát hay toàn Cộng hòa Czech lần thứ hai do Hội người Việt Nam và hội văn học Việt Nam tại Cộng hòa Czech đồng tổ chức. Cháu rất thích hát Tiếng Việt, và năm đó cháu đăng ký tham gia, để đến với cuộc thi cháu phải vượt qua một chặng đường dài hơn bốn trăm cây số. Hội đồng ban giám khảo là những ca sĩ, nhạc sĩ đã tốt nghiệp trong nước, có người nay đang là ban nhạc của người Việt ở khắp châu Âu. Phải trải qua ba vòng thi đầu tiên là hát không nhạc, hai là hát có ghép nhạc được tổ chức vào ngày 3/1/2009 được bố mẹ và em trai động viên và cổ vũ cháu thấy mình cần phải cố gắng hơn. Cháu tham gia với bài hát “Cô gái mở đường” của Xuân Giao.
Đi dưới trời khuya sao đêm lấp lánh
Tiếng hát ai vang động núi rừng
Phải chăng em cô gái mở đường
Không thấy mặt người chỉ nghe tiếng hát…..
Qua hai vòng thi cháu được ban giám khảo chọn vào tốp 13 người được dự vòng chung kết.
Cuộc thi giọng hát hay dành cho người Việt ở Czech được tổ chức bốn năm một lần. Ngày 23/1/2009 là đón xuân và cũng là ngày cuộc thi chung kết. Mọi người như vui hơn, đến dự đón xuân có đại sứ Vương Thừa Phong và phu nhân, với rất nhiều vị khách nước sở tại. Bà con người Việt về dự rất đông, đó là ngày hội lớn với mọi người. Cũng chẳng phải chờ lâu khi nghe gọi đến tên mình cháu đã trình bày lại bài hát cô gái mở đường, kết thúc cuộc thi và đến giờ công bố kết quả,và lần này cháu đã được ban giám khảo trao giải khuyến khích.
Phần thưởng cháu nhận được từ ban tổ chức là một chiếc điện thoại di động, nhưng phần thưởng tinh thần cháu nhận được ở tất cả mọi người có mặt trong khán phòng buổi tối hôm đó. Rồi ngày hôm sau trên các mặt báo của ngườiViệt Nam tại cộng hòa Czech tất cả đều đưa tin về sự kiện cuộc thi mà ở đó có tên một cô gái mang trên mình hai dòng máu Czech Việt là Nguyễn Thanh Thủy đã thể hiện thành công ca khúc cô gái mở đường. Và năm đó cháu vừa tròn 14 tuổi.
Cũng không để cho mọi người thất vọng, nhất là không phụ lòng tin tưởng của ban tổ chức cuộc thi, hơn một năm sau ngày được giải khuyến khích, cháu đã vượt qua kỳ thi tuyển chọn học sinh vào học viện âm nhạc tại thành phố Ostrava. Giờ đây cháu đang học năm thứ nhất trong nhạc viện.
Cháu sẽ cố gắng học tập để sau này được góp một phần nhỏ bé của mình vào việc gìn giữ văn hóa của dân tộc, mang lời ca tiếng hát của mình hát cho bạn bè quốc tế nghe để họ hiểu hơn về một đất nước Việt Nam hòa bình và thân thiện. Cho mùa xuân được thắm mãi trên trái đất này.
Cháu ước mơ một ngày không xa nữa, cháu được về quê ăn tết, mà ở nơi đó cháu có cả một đại gia đình dân tộc Việt Nam và được hát những bài hát về mùa xuân trên chính quê hương mình trong ngày Tết. Cháu sẽ hát cho bà nội cháu nghe những bài hát tiếng Việt.
Bà nội ơi, dẫu năm nay cháu chưa về thăm bà được, nhưng bà hãy tin tưởng lớp trẻ chúng cháu dù có sinh ra ở nước ngoài, dù chỉ mang trong mình một nửa dòng máu Việt, nhưng cháu luôn tự hào mình là người Việt Nam. Cháu mong bà sớm khỏi bệnh để cùng con cháu đón xuân bà nhé. Dù có ở đâu trên trái đất này, cháu vẫn nhớ lời bố cháu dặn qua những vần thơ mà bố cháu sáng tác.
Hãy nhớ lấy lời cha
Cuộc đời ngắn lắm con ơi !
Quỹ thời gian của mỗi người khác nhau,
Sinh ra cùng một địa cầu
Thế nhưng cuộc sống ai nào giống ai ?
Người mà có đức không tài
Việc gì cũng khó, vậy thời siêng năng.
Người mà tài đức vẹn tròn
Sử xanh ghi dấu, vàng son lưu truyền,
Người mà tài có đức không
Uổng công đèn sách, phụ lòng mẹ cha,
Người mà luồn lách tạo đà
Học vị thì có nhưng mà tài không.
Cuộc đời tiếp bước cha ông
Học thành danh, xứng con rồng cháu tiên,
Thôi đừng trách phận than phiền
Đức tài rèn rũa chớ quên lời nguyền.
Cùng chung trên một con thuyền
Kẻ chèo, người lái mới nên cơ đồ
Cha mong con tự bây giờ
Mẹ hiền hy vọng, đợi chờ nơi con,
Chúc con sinh nhật vui hơn
Ngày về Tổ quốc, giang sơn đón chào.
Cháu chúc bà và mọi người mạnh khỏe vui vẻ đón xuân sang.
Nguyễn Thanh Thủy từ Cộng hòa Czech
Mời độc giả gửi bài dự thi viết về cảm xúc Tết ở đây.
Vietnam Airlines hân hạnh tài trợ cuộc thi 'Xuân Quê hương'. Xem thể lệ cuộc thi 'Xuân quê hương' tại đây.