Bác sĩ Đinh Thị Hải Yến, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật (CDC) TP HCM, ngày 17/6 cho biết thời gian qua, sau khi kiểm soát được chuỗi lây nhiễm liên quan điểm nhóm Truyền giáo Phục hưng thì thành phố phát hiện nhiều chuỗi lây nhiễm mới, số lượng người nhiễm bệnh cao, như chuỗi liên quan chung cư Ehome 3, chuỗi Hnam Mobile, xưởng cơ khí Hóc Môn...
Tổng số ca Covid-19 tại TP HCM từ ngày 27/4 đến nay lên 1.257 ca, xếp thứ ba cả nước trong đợt dịch này. Thành phố ghi nhận tổng cộng 137 ca Covid-19 ngày 17/6, là ngày có số ca nhiễm cao nhất tính từ khi dịch xuất hiện đầu năm 2020 đến nay.
Theo bác sĩ Yến, đặc điểm của các chuỗi lây nhiễm trong đợt dịch thứ 4 này là lây nhiễm thông qua các tiếp xúc sinh hoạt thường ngày tại nơi cư trú, nơi làm việc. Bệnh nhân lây nhiễm từ nơi cư trú rồi mang vào nơi làm việc, rồi lại từ nơi làm việc mang về nơi cư trú tạo thành những chu kỳ lây nhiễm qua lại.
"Có thể hình dung điều này như quả bóng bàn nảy qua chỗ này rồi lại bật sang chỗ khác", bác sĩ Yến phân tích. Do đó, khi phát hiện các trường hợp chỉ điểm qua khám sàng lọc tại bệnh viện thì khi điều tra truy vết, ngành y tế phát hiện ra các chuỗi lây đã lây nhiễm qua lại vài chu kỳ.
Có những chuỗi lây nhiễm nằm chung trong con hẻm, dãy nhà trọ, dãy nhà hàng xóm cùng một ấp. Đây là nơi mà bệnh nhân có những tiếp xúc với nhau theo sự gần gũi của xóm giềng. "Những sinh hoạt làng xóm trước đây là một nét đẹp trong văn hóa người Việt thì trong thời buổi dịch bệnh hiện nay lại trở thành mối nguy khiến dịch bệnh lây lan", bác sĩ Yến nhận định.
Nhiều chuỗi lây nhiễm tại nơi làm việc khi có sự giao tiếp giữa các đồng nghiệp khi trao đổi công việc, sinh hoạt nội bộ, ăn cơm cùng để nói chuyện giờ nghỉ trưa. Những tiếp xúc này vốn là bình thường và cần thiết để duy trì mối liên hệ công việc nhưng giờ đây cũng là nguy cơ.
Thành phố đang tiếp tục triển khai điều tra, truy vết nhanh, sâu và rộng, triệt để đối với các chùm ca bệnh mới xuất hiện, không để cho virus tiếp tục lây lan từ những chuỗi lây đã được phát hiện. Giám sát tầm soát các doanh nghiệp, xí nghiệp, khu vực sản xuất tại các khu chế xuất, khu công nghiệp để đánh giá nguy cơ.
Hơn 10 ngày qua, mỗi ngày thành phố đều phát hiện những trường hợp nhiễm mới thông qua sàng lọc không rõ nguồn lây. Điều này cho thấy mầm bệnh vẫn đang âm thầm lây lan trong cộng đồng.
"Những người chúng ta tiếp xúc hàng ngày có thể một ngày nào đó họ trở thành F0, hoặc chính chúng ta trở thành F0 gây lây nhiễm cho người xung quanh", bác sĩ Yến phân tích. "Do đó, trong thời gian này, khi tiếp xúc trực tiếp với người khác, hãy xem họ như một F0 để thực hiện nghiêm túc các biện pháp phòng bệnh".
Mỗi người cần hình thành những thói quen mới để cùng nhau ứng phó dịch bệnh. Một người bị lây virus, khi không tiếp xúc người khác thì con đường lây nhiễm của virus sẽ dừng lại.
"Trước khi có vaccine để giải quyết căn cơ Covid-19, việc hạn chế tiếp xúc là vũ khí rất quan trọng", bác sĩ Yến nêu. Đó là lý do vì sao thành phố phải áp dụng biện pháp giãn cách nhằm hạn chế các tiếp xúc xã hội không cần thiết. Đồng thời, thông điệp 5K của Bộ Y tế vẫn luôn đúng, cho đến hiện nay.
Người dân cần làm gì khi TP HCM đang giãn cách theo Chỉ thị 15?
Theo bác sĩ Yến, nếu không tuân thủ đúng các quy định giãn cách xã hội, không hạn chế tiếp xúc để kiểm soát được dịch bệnh, thì từ Chỉ thị 15 sang Chỉ thị 16 là chuyện sớm muộn. Điều này sẽ ảnh hường rất lớn đến nền kinh tế của thành phố và của cả nước.
Chỉ thị 15 không cấm việc tiếp xúc với hàng xóm, láng giềng nhưng giai đoạn hiện nay, cần tránh giao lưu gặp gỡ trực tiếp vì sự an toàn cho bản thân và người xung quanh. Nếu phải tiếp xúc, cần nhớ mang khẩu trang, giữ khoảng cách.
"Tập thói quen và suy nghĩ mới về việc đeo khẩu trang, giữ khoảng cách khi phải tiếp xúc trực tiếp chính là tình cảm, sự quan tâm, lo lắng cho người đối diện", bác sĩ Yến khuyến cáo.
Chỉ thị 15 cấm việc tụ tập nơi công cộng. Để an toàn, mỗi người cũng không nên tụ tập trong nhà, tại cơ quan. Không nên tổ chức những buổi tiệc, bữa ăn sum họp trong gia đình, giữa những đồng nghiệp.
Mở quạt thay vì mở máy lạnh, để nơi làm việc thông thoáng khí nếu có thể. Chuyển đổi các cuộc họp, trao đổi trực tiếp thành gián tiếp nhờ phương tiện kỹ thuật. Các buổi ăn trưa cũng nên ăn riêng. Thường xuyên rửa tay khi sờ chạm vào các bề mặt tiếp xúc.
Đeo khẩu trang suốt quá trình đi siêu thị, đi chợ, rửa tay thường xuyên, giữ khoảng cách với người khác và với người bán hàng. Nếu đặt hàng online thì nên chọn phương thức thanh toán online. Khi nhận hàng và trả tiền cũng nhớ đeo khẩu trang, duy trì khoảng cách, tránh tiếp xúc gần với người giao hàng. Khi nhận hàng xong cần vào nhà nhớ rửa tay ngay.
TP HCM đang tiếp tục giãn cách xã hội theo Chỉ thị 15 trong 14 ngày, kể từ ngày 14/6 để phòng chống Covid-19 trước nguy cơ bùng phát dịch rất cao. Trước đó, khi phát hiện ổ dịch tại điểm sinh hoạt của nhóm truyền giáo Phục hưng ở quận Gò Vấp, UBND TP HCM đã quyết định giãn cách thành phố xã hội theo Chỉ thị 15 từ 0h ngày 31/5, riêng quận Gò Vấp và phường Thạnh Lộc giãn cách theo Chỉ thị 16.
Thứ trưởng Y tế Nguyễn Trường Sơn ngày 16/6 nhận định trong hai tuần theo Chỉ thị 15, nếu TP HCM đảm bảo các quy định về giãn cách sẽ giúp hạn chế lây lan Covid-19 trong cộng đồng, cơ hội tiến tới khống chế dịch. Ngược lại, nếu mọi người vẫn tiếp xúc không giữ khoảng cách, tụ tập đám đông thì chắc chắn đó không phải là cơ hội nữa mà là nguy cơ càng cao.
Bộ Y tế ngày 17/6 cũng ưu tiên chuyển khẩn 836.000 liều vaccine Covid-19 cho TP HCM, từ nguồn 966.320 liều do Nhật Bản hỗ trợ Việt Nam. Dự kiến, thành phố bắt đầu tiêm vào ngày 19/6 ở 1.000 điểm tiêm chủng, hoàn thành trong 5-7 ngày.