Tại hội nghị tổng kết của Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) ngày 12/1, ông Nguyễn Đức Ninh, Giám đốc Trung tâm điều độ Hệ thống điện quốc gia cho biết, Việt Nam đã và đang tiếp tục giảm công suất năng lượng điện tái tạo do vấn đề thừa nguồn. Thời gian tới phải tiếp tục cắt giảm thêm.
Theo tính toán của cơ quan này, khoảng 1,3 tỷ kWh, trong đó hơn 500 triệu kWh sẽ cắt giảm do vấn đề thừa nguồn điện mặt trời vào các điểm trưa và quá tải đường dây 500 kV từ miền Trung ra Bắc. "Đây là khó khăn lớn nhất trong việc vận hành năm nay", ông Ninh nói.
Năm 2020, ông Ninh cho biết, ngành điện đã chứng kiến sự tăng trưởng đột biến của năng lượng tái tạo, đặc biệt là điện mặt trời áp mái.
Sản lượng điện mặt trời áp mái từ 6.000 MWp tháng 6/2020 đã lên đến 10.000 MWp vào cuối năm. Trong đó, 1 tuần cuối của năm, con số ghi nhận thêm là 3.000-4.000 MWp. Trong năm 2020, cơ quan điều tiết phải giảm 365 triệu kWh điện mặt trời không khai thác được. Theo phân tích của ông Ninh, số điện này do quá tải lưới nội vùng, chủ yếu là khu vực Ninh Thuận, Bình Thuận và một số tỉnh miền trung. Đến nửa cuối tháng 11/2020, do tăng trưởng nóng trang trại điện mặt trời và điện mặt trời áp mái, ngành điện phải thực hiện khoảng 20 lần cắt giảm số giờ do thừa nguồn, tổng sản lượng cắt giảm là 35 triệu kWh. Ngày 27/12 là ngày có công suất cắt giảm lớn nhất.
Theo ông, trong các giờ thấp điểm trưa không thể giảm các nguồn điện khác mà bắt buộc phải cắt nguồn năng lượng tái tạo. Nếu không tính theo công suất đặt năng lượng tái tạo ứng với giờ thấp điểm trưa, tỷ trọng điện mặt trời lên tới 50-60% tổng công suất lắp đặt nguồn điện của hệ thống điện quốc gia, đặc biệt các ngày cuối tuần. Trước đó, báo cáo tổng kết của EVN đưa ra con số 25%.
Do vậy, để giảm bớt việc cắt giảm lượng lớn công suất nhà máy điện gió, điện mặt trời, Giám đốc Trung tâm điều độ hệ thống điện quốc gia kiến nghị điều chỉnh giờ phát của các thuỷ điện nhỏ, đặc biệt là ở khu vực miền Trung sang các giờ khác, tránh khung từ 11h trưa đến 1h chiều, vốn là thời gian bức xạ mặt trời tốt nhất trong ngày. Đồng thời, phân bổ lại công suất phát của điện mặt trời áp mái. Hiện tỷ trọng của điện mặt trời áp mái so với trang trại điện mặt trời đã xấp xỉ 90%.
Bên cạnh đó, ông Ninh cũng cho rằng cần có cơ chế, nguyên tắc huy động nguồn năng lượng tái tạo khi hệ thống dư thừa hoặc quá tải lưới điện. "Trung tâm điều độ nói riêng, EVN nói chung rất lúng túng trong thứ tự huy động này", ông nói.
Phát biểu về phát triển năng lượng tái tạo, Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng yêu cầu giải toả công suất, xây dựng tiêu chí phát triển điện mặt trời áp mái. Theo ông, thời gian qua có tình trạng lúng túng dẫn đến phát triển điện mặt trời áp mái theo phong trào, cần xem xét, hạn chế, để phát triển theo tiêu chí rõ ràng, không để tình trạng trục lợi chính sách.
Đức Minh