Thủ tướng Boris Johnson tuần qua nhận không ít chỉ trích vì những thông tin rằng một số bữa tiệc đã diễn ra tại văn phòng của ông ở số 10 phố Downing trước thềm Giáng sinh năm 2020, thời điểm các quy định phong tỏa chống dịch vẫn được áp dụng, trong đó cấm tổ chức sự kiện tụ tập đông người.
Tranh cãi tiếp tục bùng lên mạnh mẽ hôm 7/12 khi một video được kênh ITV News đăng tải, ghi lại cảnh các quan chức thuộc Văn phòng Thủ tướng đùa cợt về một bữa tiệc trong lúc diễn tập ghi hình họp báo.
"Tôi vừa thấy tin tức trên Twitter rằng tiệc Giáng sinh ở phố Downing được tổ chức vào tối thứ sáu, các anh chị có nhận được tin này không?", Ed Oldfield, cố vấn của Thủ tướng Johnson, nói trong video do ITV tiết lộ được quay vào ngày 22/12/2020.
Thủ tướng Anh Boris Johnson trong cuộc họp báo về Covid-19 tại London ngày 8/12. Ảnh: AFP
Thời điểm "tối thứ sáu" mà Oldfield đề cập là ngày 18/12/2020, ngày mà nhiều nguồn tin nói rằng có một bữa tiệc của các nhân viên diễn ra tại Văn phòng Thủ tướng Anh.
Allegra Stratton, thư ký báo chí lúc đó của Thủ tướng Johnson, đáp lại Oldfield rằng: "Biết trả lời sao đây?". "Không có tiệc, chỉ có pho mát và rượu vang", một trợ lý khác tiếp lời.
"Pho mát và rượu vang có ổn không?", Straton nói tiếp. "Bữa tiệc hư cấu này là một cuộc họp công vụ, không thực hiện giãn cách xã hội".
Quan điểm của Văn phòng Thủ tướng Anh, kể cả trước và sau khi đoạn video bị rò rỉ, là "không có bất kỳ bữa tiệc Giáng sinh nào và các quy tắc chống dịch luôn được tuân thủ".
Tuy nhiên, sau khi phỏng vấn hàng loạt quan chức, CNN xác định có hai buổi tụ tập diễn ra vào ngày 27/11 và 18/12/2020. Kênh tin tức Mỹ cũng xác nhận thông tin mà tờ Daily Mirror của Anh đưa ra rằng Thủ tướng Johnson đã có phát biểu ngẫu hứng tại sự kiện đầu tiên. Các nguồn tin đồng thời xác nhận buổi tiệc ngày 18/12 còn có hoạt động trao đổi quà Giáng sinh, giữa lúc "cả nước không được phép ra khỏi nhà".
Những cáo buộc này đang gây tổn hại nghiêm trọng tới hình ảnh chính phủ Anh, đặc biệt là nỗ lực của giới chức nhằm siết chặt các hạn chế ngăn Covid-19 bùng phát trở lại. Anh hiện ghi nhận gần 600 ca nhiễm biến chủng mới Omicron và con số đang tăng gấp đôi sau mỗi 2-3 ngày, gây lo ngại cho giới chức.
Từ 10/12, người đến hầu hết các địa điểm công cộng, trong đó có rạp chiếu phim, sẽ phải đeo khẩu trang. Từ tuần tới, người dân được khuyên làm việc từ xa và cần xuất trình "thẻ xanh" cho thấy bằng chứng tiêm chủng hoặc mới khỏi Covid-19 khi đến hộp đêm hay bất kỳ địa điểm đông đúc nào khác.
Thủ tướng Johnson ngày 8/12 cho biết đã ra lệnh điều tra nội bộ về cáo buộc văn phòng của ông tổ chức tiệc Giáng sinh giữa đại dịch. Stratton, người xuất hiện trong video, đã từ chức cố vấn chính phủ.
Cố vấn Thủ tướng Anh Stratton bật khóc thông báo từ chức trước báo giới hôm 8/12. Video: BBC.
Trong phiên họp tại Hạ viện Anh sáng qua, Thủ tướng Johnson gửi lời xin lỗi, cho biết ông "rất đồng cảm với nỗi giận dữ" của người dân khi chứng kiến cảnh nhân viên tại số 10 phố Downing "dường như coi nhẹ các biện pháp phong tỏa".
"Tôi có thể hiểu mọi người tức giận đến mức nào khi nghĩ rằng những người đặt ra các quy tắc lại không tuân theo quy tắc. Bản thân tôi cũng rất phẫn nộ khi xem video", ông nói.
Tuy nhiên, Johnson nhấn mạnh các trợ lý đã đảm bảo với ông rằng không có hạn chế chống Covid-19 nào bị vi phạm.
Dù vậy, lời chia sẻ của Thủ tướng Anh không thể xoa dịu bất bình trong công chúng. Douglas Ross, lãnh đạo đảng Bảo thủ Scotland, cho rằng Thủ tướng Johnson nên từ chức nếu ông lừa dối quốc hội. "Nếu Thủ tướng biết về bữa tiệc này từ tháng 12 năm ngoái hay mới biết về nó vào tuần trước nhưng vẫn phủ nhận thì đó là cáo buộc nghiêm trọng nhất", Ross nói.
Lãnh đạo Công đảng đối lập Keir Starmer nhấn mạnh lời xin lỗi của Thủ tướng Johnson "đặt ra nhiều câu hỏi hơn là câu trả lời". Với "hàng triệu người dân" đã tuân thủ các biện pháp hạn chế vào Giáng sinh năm ngoái, bây giờ "họ nghĩ Thủ tướng coi họ như những kẻ ngốc, họ đã bị lừa dối", Starmer cho hay.
Ông cáo buộc các nhân viên tại Văn phòng Thủ tướng "biết đó là một bữa tiệc, biết hành động của họ vi phạm các quy tắc, biết họ không thể thừa nhận và họ nghĩ điều đấy thật thú vị".
"Có quy định dành riêng cho họ và phần còn lại dành cho chúng ta", David Lammy, quan chức phụ trách đối ngoại của Công đảng Anh, nói với BBC.
Vào ngày 18/12/2020, thời điểm nhiều hãng truyền thông cho rằng nhân viên Văn phòng Thủ tướng Anh tổ chức tiệc Giáng sinh, London đang cấm tụ tập trên hai người trong nhà, trừ trường hợp "bất khả kháng" vì công việc. Hướng dẫn từ chính phủ cũng nêu rõ người dân "không được tổ chức tiệc Giáng sinh tại nơi làm việc".
Một ngày sau, Johnson thông báo thắt chặt hơn nữa các quy tắc, trong bối cảnh lo ngại về biến chủng Delta đang lan rộng vào thời điểm đó.
Theo số liệu từ Hội đồng Cảnh sát trưởng Quốc gia Anh, hàng nghìn người đã bị phạt vì vi phạm lệnh cấm tụ tập vào năm ngoái. Trong khoảng thời gian từ tháng 3/2020 đến tháng 1/2021, cảnh sát Anh đã đưa ra 2.982 án phạt đối với những người tham gia tụ tập trong nhà hay không gian kín.
Sở Cảnh sát London hôm qua thông báo họ sẽ không tiến hành điều tra về các bữa tiệc có thể diễn ra ở phố Downing vì "không có bằng chứng và phù hợp với chính sách của chúng tôi là không điều tra hồi tố hành vi vi phạm".
Đoạn video mà ITV News công bố không được coi là bằng chứng chứng minh tiệc Giáng sinh đã được tổ chức, nhưng nó gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới hình ảnh của Văn phòng Thủ tướng Anh và bản thân Johnson, vì nó dường như cho thấy các nhân viên tại đây biết tất cả về bữa tiệc và đang đùa cợt về nó.
Allegra Stratton trong video bị rò rỉ về buổi diễn tập ghi hình họp báo. Ảnh: ITV News.
Kịch bản khả quan nhất đối với chính phủ Anh lúc này là công chúng chấp nhận lời giải thích rằng các nhân viên ở số 10 phố Downing đang làm việc trong một không gian nhỏ, đông đúc tại thời điểm Covid-19 bùng phát dữ dội vì họ không có giải pháp nào khác. Và sau một ngày làm việc mệt mỏi, họ có uống chút rượu trước khi quay trở lại thực hiện nhiệm vụ.
Tuy nhiên, đoạn video Stratton nói đùa về bữa tiệc vẫn khiến ngay cả các đồng minh của Johnson chống lại ông. Một cựu quan chức và đồng minh của Thủ tướng Johnson, người không có mặt tại các buổi tiệc gây tranh cãi, cho rằng những quan chức xuất hiện trong video nên bị sa thải.
Những hình ảnh về buổi diễn tập ghi hình họp báo đã tràn ngập trên các tờ báo Anh ngày 8/12. "Những lời đùa cợt bệnh hoạn" là tiêu đề một bài viết trên trang nhất tờ Daily Mail.
"Thật kinh khủng", Rivka Gottlieb, người đã mất cha trong lần phong tỏa đầu tiên của Anh, nói. "Nó cho thấy họ không coi công chúng Anh ra gì".
Vũ Hoàng (Theo Washington Post, CNN)