Là hình thức bị cấm triển khai tại Việt Nam, nhưng bên cạnh sự bùng phát của hoạt động sàn giao dịch vàng ảo, chơi ngoại tệ trực tuyến phát triển khá mạnh. Hiện nay ở TP HCM có hàng chục công ty lớn nhỏ hoạt động trong lĩnh vực này. Nhân viên môi giới của các sàn ảo cũng liên tục tiếp cận người chơi qua mail, tin nhắn... với những lời quảng cáo đầy hấp dẫn. Đại loại như, chỉ với 4 cặp tiền tệ chính, khá đơn giản, ai cũng có thể chơi, thị trường giao dịch linh hoạt 24/24 giờ, khớp lệnh mua bán ngay lập tức, nhà đầu tư có thể chỉ cần tập trung hoàn toàn vào một cặp tiền tệ để nghiên cứu và giao dịch.
Lời giới thiệu còn nhấn mạnh đây là thị trường liên thông toàn thế giới với nhiều tổ chức tham gia, khối lượng giao dịch vô cùng lớn nên không xảy ra tình trạng làm giá (thực chất các lệnh giao dịch này đều bị các chủ sàn trong nước giữ lại chứ không hề chuyển lệnh ra sàn quốc tế)... Đặc biệt, hấp dẫn nhất là do giá cả biến động liên tục nên có thể kiếm lời trong tích tắc.
Tìm hiểu thực tế và xâm nhập vào thế giới giao dịch ảo trên, người chơi dễ dàng nhận thấy đây chẳng khác gì một trò chơi "cá cược online" và rủi ro rất cao.
Muốn tham gia, nhà đầu tư gặp nhân viên môi giới để được hướng dẫn và ký kết hợp đồng giao dịch dưới dạng hợp đồng tư vấn đầu tư tài chính hoặc hợp đồng giao dịch hàng hóa. Tiếp theo khách hàng sẽ được cài đặt phần mềm giao dịch, chủ yếu là Meta trader 4 (MT4) và nộp tiền ký quỹ vào tài khoản hoặc đến nộp tiền trực tiếp tại công ty.
 |
|
Phần mềm MT4. |
Có nơi khi ký quỹ, số tiền của người chơi sẽ được chuyển vào một tài khoản đứng tên cá nhân nào đó mà không có bất cứ biên lai hay xác nhận nào (không liên quan gì đến công ty). Khi cần rút tiền, người chơi báo với công ty để họ chuyển tiền về cũng từ tài khoản cá nhân nói trên.
Trong vòng 15-30 phút sau khi nhận được tiền ký quỹ, môi giới sẽ gửi mã số tài khoản và mật mã qua email cho khách hàng. Sau đó, người chơi nhập những thông tin này vào phần mềm để thực hiện giao dịch.
Tỷ lệ đòn bẩy được các sàn chào khá cao, 1:100, chẳng hạn nộp tiền ký quỹ 21 triệu đồng sẽ được giao dịch với quy mô 2,1 tỷ đồng. "Nếu đến kỳ hạn quy định, nhà đầu tư chưa đủ tiền nộp ký quỹ sẽ phải chịu lãi suất ký gửi để duy trì trạng thái hoặc bị chủ sàn tự động tất toán tài khoản".
Các công ty môi giới loại hình đầu tư này thường không lập sàn công khai, mà chỉ mở một văn phòng nhỏ dưới những cái tên như tư vấn đầu tư, tư vấn tài chính. Không có nhà đầu tư nào đến sàn trực tiếp để chơi, công việc chủ yếu của họ là tải phần mềm về máy tính cá nhân và giao dịch trên mạng tại bất cứ nơi nào.
Trên phần mềm này sẽ có công cụ theo dõi giá cả cập nhật liên tục của các cặp tiền, đồng thời có các mũi tên lên xuống thể hiện xu thế tăng giảm để người chơi đưa ra quyết định mua bán. Khi thị trường đang tăng lên, nếu mua giá thấp và bán giá cao sẽ có lời. Ngược lại, khi thị trường đi xuống, người đầu tư cũng có thể kiếm lời bằng cách bán trước, mua lại để trả sau (bán khống). Mỗi lần giao dịch tối thiểu 1% tiền ký quỹ (thường gọi là 0,01 lot) và tối đa là 1 lot (100% tiền ký quỹ).
 |
|
Bảng theo dõi diễn biến giá các cặp ngoại tệ. |
Trước khi chính thức bước vào cuộc, người chơi thường được các công ty này dạy một khóa học về đầu tư ngoại tệ khoảng một tuần, sau đó sẽ chơi thử và hầu hết đều giành phần thắng. Nhưng đến khi mở tài khoản thật để chơi thì gần như 90% họ "thua trận".
Người tham gia chơi sàn này phần lớn là "phụ nữ nội trợ", có nhiều tiền và nhiều thời gian, muốn đầu tư kiếm thêm tiền lời một cách nhanh chóng. Một số khác là những nhà đầu tư chứng khoán bị lôi kéo sang, thậm chí có người từng hoạt động trong cơ quan nhà nước cũng bỏ việc để tham gia.
Anh Thanh, một nhà đầu tư ngoại tệ online kể, trước kia anh làm cán bộ văn phòng cho một quận tại TP HCM. Một phần vì thu nhập thấp, phần khác lại có mấy người bạn đang làm môi giới cho các sàn vàng ảo rủ rê chơi thử, anh quyết định nghỉ việc để "đỏ đen với ngoại tệ online".
Thời gian đầu chơi anh thắng với số tiền nhỏ, rồi sau đó bắt đầu thua. Mỗi lần thua để gỡ lại anh đánh nhiều hơn lần trước, và nhanh chóng mất hết phần đã thắng. Anh Thanh tiếp tục mượn tiền bạn bè đánh nhiều hơn để gỡ lại, nhưng càng đánh càng thua. Đến nay anh vướng vào số nợ khá lớn.
Theo lời một nhân viên môi giới nhiều năm trong ngành, chỉ có chưa tới 10% số người chơi là có lãi, còn lại đều thua. Việc dùng đòn bẩy tài chính là con dao hai lưỡi. Có ngày bước nhảy của cặp ngoại tệ biến động mạnh, nhiều tài khoản cháy lúc nào không hay biết. Trong số 10% thắng đó đôi khi cũng không nhận được tiền lời vì bị chủ sàn dùng các biện pháp kỹ thuật để can thiệp vào giao dịch, thậm chí xóa sạch lịch sử giao dịch gây thiệt hại cho người chơi.
"Tranh chấp giữa chủ sàn và nhà đầu tư xảy ra như cơm bữa, đôi khi không giải quyết được bằng thỏa thuận đã dùng đến luật "giang hồ" để nói chuyện với nhau", anh cho biết.
Một chuyên gia kinh tế tại TP HCM nhìn nhận, những người lợi dụng hoạt động tư vấn đầu tư vàng, ngoại tệ thông qua mạng Internet là cực kỳ phức tạp, nhất là vào giai đoạn “tranh tối tranh sáng” của thị trường vàng bạc, ngoại tệ như hiện nay.
Theo ông, số nạn nhân bị lôi kéo tham gia vào loại hình này hiện nay tăng theo cấp số nhân với lượng tiền bị chiếm đoạt rất lớn. Hầu hết chủ sàn ảo này núp bóng một công ty hay doanh nghiệp có giấy phép kinh doanh tư vấn hoặc môi giới, có trụ sở giao dịch cố định, tự tạo website nguồn gốc nước ngoài, in thư mời, quảng cáo và cho nhân viên đi tiếp thị.
"Các nhà đầu tư Việt Nam vẫn tham gia đầu tư vàng và ngoại tệ qua mạng, nhưng những hình thức này là bất hợp pháp, do vậy, họ sẽ phải chịu rủi ro rất lớn. Kể cả khi vụ việc vỡ lở, nhà đầu tư cũng không có căn cứ pháp lý để tìm sự can thiệp từ cơ quan pháp luật", ông lưu ý.
Trao đổi với VnExpress.net, một lãnh đạo của Sở Kế hoạch và Đầu tư TP HCM cho biết, kể từ khi sàn vàng chấm dứt hoạt động, Sở chưa cấp bất kỳ giấy phép nào cho doanh nghiệp kinh doanh vàng và tiền tệ trên mạng Internet. "Để hoạt động loại hình trên cần phải có giấy phép của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam", vị này nói thêm.
Quan chức Ngân hàng Nhà nước, chi nhánh TP HCM cũng cho biết, cơ quan này vẫn đang phối hợp với cơ quan công an tiến hành thanh kiểm tra các hoạt động sàn chui, mở tài khoản kinh doanh vàng, tiền tệ ở nước ngoài... Nếu phát hiện ra trường hợp nào vi phạm thì sẽ bị xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Thanh Lê