"Có một số quốc gia muốn tạo ra thỏa thuận thương mại song phương, hoặc tìm hiểu xem họ có thể làm gì với TPP", ông Champagne cho biết bên lề Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF) tại Davos (Thụy Sĩ), chỉ vài giờ trước khi lễ nhậm chức của ông Donald Trump diễn ra. Những bình luận này cho thấy sự lạc quan của Canada, rằng TPP cho thể tồn tại theo dạng nào đó mà không có Mỹ.
Tuy nhiên, cựu Thủ tướng Canada - Stephen Harper lại tỏ ra nghi ngờ: "Chắc chắn trong tình hình này, các thỏa thuận đa phương lớn về thương mại sẽ chết, trong một thời gian dài nữa". Champagne bác bỏ quan điểm trên, nhưng đồng ý rằng TPP có thể sẽ không tiếp tục theo hình thức hiện tại.
Bộ trưởng Thương mại Canada - Francois-Philippe Champagne. Ảnh: Reuters
Tại WEF, Stephen Harper đồng tổ chức một sự kiện với các bộ trưởng thuộc Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO). Ông đã kêu gọi nhóm này ủng hộ nhiều hơn với các thỏa thuận thương mại tự do, trong bối cảnh chủ nghĩa bảo hộ đang tăng trên toàn cầu. "Chúng ta cần một WTO vì người dân. Và chúng ta cần tạo ra môi trường mà thương mại tự do có lợi cho tất cả, kể cả Mỹ", ông cho biết.
Hôm qua, Nội các của Thủ tướng Shinzo Abe cũng đã chấp thuận TPP, giúp Nhật Bản hoàn thiện toàn bộ quy trình trong nước. Trước đó, TPP đã được thông qua tại cả Thượng viện và Hạ viện nước này. Hồi giữa tháng, Thủ tướng Australia và ông Abe cũng cam kết tiếp tục theo đuổi TPP và đảm bảo hiệp định này có hiệu lực.
Tuy nhiên, Tân tổng thống Mỹ hôm qua đã nhấn mạnh thông điệp đặt nước Mỹ lên trên hết trong bài phát biểu nhậm chức. Nhà Trắng ngay sau đó cũng phát thông báo sẽ rút khỏi TPP.
Giới chuyên gia cho rằng không có TPP, các nước châu Á có thể tìm đến các hiệp định thay thế. Giáo sư Kishore Mahbubani tại Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu nhận định: "Chúng ta thực sự phải chuẩn bị cho một thế giới khác, mà Mỹ thay vì là nước cổ vũ thương mại lại trở thành rào cản lớn nhất với thương mại".
Bộ trưởng Thương mại Malaysia - Mustapa Mohamed lại nhận định khi TPP sụp đổ, các nước sẽ bị thôi thúc tham gia Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) do Trung Quốc khởi xướng. RCEP hiện có 10 nước Đông Nam Á và các đối tác thương mại của họ trong khu vực - Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, New Zealand và Ấn Độ.
Hà Thu (theo Bloomberg/AFP)