Giữa tháng 12, ông Phan Công Hưởng (70 tuổi, trú xã Nghi Diên, huyện Nghi Lộc) phải gom hàng chục bì cam Xã Đoài, còn gọi là cam "tiến vua", bị rụng đem tiêu hủy. Những quả cam to bằng nắm tay người lớn, chuyển màu vàng chín ép, núm thâm đen rơi rụng đầy gốc.
Là một trong những hộ có diện tích trồng cam lớn nhất xã Nghi Diên với 5 sào, 200 gốc, ông Hưởng nói: "Có cây rụng tới 60% số quả. Tính cả vườn thì hơn 5.000 quả đã rụng, dự kiến còn tăng thêm. Nếu giá 50.000 đồng mỗi quả dịp áp Tết Quý Mão gia đình thất thu gần 300 triệu đồng".
Một gốc cam ở Nghi Diên rụng hàng loạt. Ảnh: Hải Bình
Hơn 30 năm trồng cam, chưa năm nào ông Hưởng thấy cam rụng nhiều như lần này. Theo ông, nguyên nhân là đợt mưa cuối tháng 11 khiến nhiều vườn ngập 30-40 cm trong 3-4 ngày, khi nước rút thì quả bắt đầu rụng. Một số cây có dấu hiệu héo lá, nguy cơ chết trong thời gian tới nếu thời tiết không thuận lợi.
Cách vườn ông Hưởng vài trăm mét, vườn 60 gốc cam của gia đình ông Nguyễn Văn Thọ cùng trơ trụi cành sau nhiều ngày bị rụng quả. "Tiếc lắm nhưng không thể cứu vãn", ông Thọ nói.
Ông Hưởng bên vườn cam của gia đình. Ảnh: Hải Bình
Ông Phan Công Dương, Chủ tịch xã Nghi Diên, cho biết toàn xã có 33 ha cam Xã Đoài của 179 hộ và các trang trại. Năm được mùa, sản lượng trên 30 tấn, riêng năm nay mưa lớn gây ngập úng khiến 40-50% số quả bị rụng, thiệt hại ước tính hàng tỷ đồng.
Theo lãnh đạo xã Nghi Diên, cam Xã Đoài có nguồn gốc từ châu Âu, được đưa về trồng ở Nghi Diên hơn 100 năm trước. Đặc trưng của giống cam này là vỏ cam mịn, mỏng đều và mùi hương thơm dịu. Ruột cam vàng óng, vị ngọt, thanh mà không chua, trung bình 4-5 quả/kg.
Đặc biệt chỉ vùng đất Nghi Diên mới trồng được loại cam này và cho vị ngọt đặc trưng, nếu đem nơi khác trồng không thơm ngon bằng. "Theo truyền miệng, dưới triều Nguyễn người ta từng đem loại cam này để tiến vua nên người xứ Nghệ còn quen gọi là cam tiến vua", ông Dương giải thích.
Nhờ hương vị thơm ngon, hàng chục năm qua đặc sản cam "tiến vua" luôn đắt khách dịp Tết. Nhiều khách ở Hà Nội hoặc ngoại tỉnh tìm tới Nghi Diên đặt cọc từ lúc cam mới đơm hoa. Sản phẩm thường được dùng để làm quà biếu, bày mâm ngũ quả ngày Tết, ngâm rượu...
Gốc cam hiếm hoi cho nhiều quả do nằm ở vùng đất cao, ít bị ngập. Ảnh: Hải Bình
Không chỉ cam Xã Đoài, năm nay nhiều vườn trồng giống cam Vinh và các loại quả khác ở huyện Quỳ Hợp, Con Cuông, Yên Thành... cũng bị rụng quả hàng loạt do ảnh hưởng của thời tiết.