Tại phiên chất vấn thành viên Chính phủ sáng 12/11, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đã đề nghị Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể giải đáp chất vấn của các đại biểu "vì sao các công trình trọng điểm quốc gia chậm tiến độ?".
Đơn cử, sân bay quốc tế Long Thành tỷ lệ giải ngân rất thấp; dự án đường bộ cao tốc Bắc Nam có ba dự án đầu tư theo hình thức đối tác công tư (PPP) chưa thu xếp được vốn và còn ách tắc.
Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể giải trình, năm 2020 và 2021, Bộ Giao thông Vận tải xác định công tác triển khai dự án, bao gồm các công trình trọng điểm quốc gia là nhiệm vụ quan trọng nhất.
Đến hết tháng 9/2021, bình quân giải ngân vốn đầu tư công toàn quốc là 47,8%, nhưng riêng Bộ Giao thông Vận tải đã giải ngân được 61,2%, thể hiện sự quyết tâm của toàn ngành. "Tuy nhiên, so với yêu cầu của hai dự án trọng điểm quốc gia mà Chủ tịch Quốc hội nêu, chúng tôi nhìn nhận trong giai đoạn vừa qua triển khai chậm do nhiều nguyên nhân", ông Thể nói.
Về dự án sân bay quốc tế Long Thành, sau khi Quốc hội cho chủ trương, tháng 7/2019, Bộ Giao thông Vận tải đã trình dự án lên Chính phủ. Sau đó Chính phủ giao Bộ Kế hoạch Đầu tư thẩm định và cho phép thuê tư vấn nước ngoài thẩm định lại toàn bộ dự án. "Dự án phải kéo dài thời gian thẩm định để tư vấn nước ngoài phản biện toàn bộ", ông Thể cho biết.
Tháng 12/2020, Phó thủ tướng Trịnh Đình Dũng đã ký phê duyệt dự án đầu tư, giao ACV là chủ đầu tư giai đoạn một.
Trong 11 tháng vừa qua, "ACV làm việc tương đối tốt, cụ thể như xây dựng hàng rào đạt tiến độ 75%; thuê đơn vị rà phá bom mìn đạt 75%; tập trung làm hồ sơ thiết kế kỹ thuật dự toán để thi công".
Riêng khâu giải phóng mặt bằng, Quốc hội bố trí vốn cho dự án hơn 22.000 tỷ đồng. Tỉnh Đồng Nai giải phóng mặt bằng từ năm 2018 nhưng đến nay "vẫn còn chậm, mới được 47%"; có nhiều nguyên nhân, như liên quan đến xây dựng khu tái định cư, kiểm đếm, ảnh hưởng dịch bệnh... Đến nay địa phương đã bàn giao được 1.265 ha.
Hiện công tác thiết kế thi công mặt bằng đã xong. ACV đang tổ chức đấu thầu, dự kiến đến tháng 3/2022, tiến hành đồng loạt gói thầu san lấp mặt bằng và xây dựng hạ tầng. "Chúng tôi phấn đấu tháng 12/2025 cơ bản hoàn thành giai đoạn một, đưa sân bay Long Thành vào khai thác", ông Thể nói.
Với 11 dự án thành phần của tuyến đường bộ cao tốc Bắc Nam, Bộ Giao thông Vận tải dự kiến đến cuối năm nay sẽ hoàn thành hai dự án theo hình thức đầu tư công là Cao Bồ - Mai Sơn và Cam Lộ - La Sơn.
Với dự án cầu Mỹ Thuận 2, Quốc hội cho phép đến năm 2023 hoàn thành. Theo ông Thể, đến thời điểm này, dự án này đạt 70% tiến độ. "Như vậy với ba dự án đầu tư công này chúng tôi sẽ hoàn thành đúng kế hoạch", ông cho biết.
Tháng 6/2020, trước tình hình đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư theo hình thức đối tác công tư gặp nhiều khó khăn và do ảnh hưởng bởi dịch bệnh, Quốc hội cho phép chuyển một số dự án theo hình thức đối tác công tư sang đầu tư công để kích cầu và đẩy nhanh tiến độ, gồm: Mai Sơn - quốc lộ 45; Vĩnh Hảo - Phan Thiết; Phan Thiết - Dầu Giây.
Hiện ba dự án chuyển sang đầu tư công này đã hoàn thành 20-35% khối lượng; dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2022.
Tiếp đó, vào tháng 2/2021, do đấu thầu khó khăn, Quốc hội cho phép chuyển 2 dự án sang đầu tư công (Quốc lộ 45 - Nghi Sơn và Nghi Sơn - Diễn Châu), hoàn thành vào cuối năm 2023. "Đến nay hai dự án đều đã triển khai toàn bộ gói thầu xây lắp, đạt được tiến độ 2-5%. Chúng tôi cam kết hoàn thành hai dự án theo đúng kế hoạch Quốc hội giao", ông Thể nói.
Ba dự án đầu tư theo hình thức PPP còn lại "hiện gặp rất nhiều khó khăn", gồm: Diễn Châu - Bãi Vọt; Nha Trang - Cam Lâm; Cam Lâm - Vĩnh Hảo. Ông Thể phân tích, sau giai đoạn thu hút vốn cho các dự án BOT, tình hình tài chính của các ngân hàng, nhất là các ngân hàng thương mại gặp nhiều khó khăn.
Bộ Giao thông Vận tải đã ký hợp đồng với các nhà đầu tư và cho phép thời gian 6 tháng thu xếp vốn. "Đến nay đã gần hết thời hạn nhưng nhà đầu tư vẫn gặp khó khăn trong thu xếp vốn. Chúng tôi đã làm việc với Ngân hàng Nhà nước, ngân hàng thương mại và các nhà đầu tư. Nhưng các ngân hàng chỉ cam kết cho vay 6.000 tỷ trên tổng số 9.300 tỷ phải huy động", ông Thể nêu.
Các nhà đầu tư đang đề xuất giải pháp huy động thêm nguồn lực hoặc các loại hình khác. "Bộ Giao thông Vận tải rất tích cực làm việc với nhà đầu tư, các ngân hàng để làm sao nhà đầu tư ký được hợp đồng tín dụng, cố gắng hoàn thành 3 dự án này theo yêu cầu của Quốc hội", Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể nói.
Chiều 12/11, Quốc hội thông qua Nghị quyết về Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2022. Trong đó, Quốc hội yêu cầu Chính phủ đẩy nhanh tiến độ xây dựng các dự án kết cấu hạ tầng trọng điểm trong năm 2022, gồm: Cảng hàng không quốc tế Long Thành; một số đoạn đường bộ cao tốc trên tuyến Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2017 - 2020 (hoàn thành một số dự án thành phần: Cam Lộ - La Sơn; Dầu Giây - Phan Thiết; Vĩnh Hảo - Phan Thiết; Mai Sơn - Quốc lộ 45); dự án đường cao tốc Mỹ Thuận - Cần Thơ; sớm đưa vào hoạt động một số tuyến đường sắt đô thị ở Hà Nội và TP HCM...