Một ngày làm việc ở Phường Sơn bắt đầu từ trước khi mặt trời mọc và kết thúc vào giữa trưa, khi ngư dân hay nông dân trồng xoài và hành tây ngồi dưới bóng râm, cùng nhau thưởng thức món tôm và uống bia.
Phường Sơn là quê của lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn, với 4 thôn nhỏ dân số khoảng 5.500 người, nằm giữa núi và đại dương. Xã nằm ở huyện Bình Đông, miền nam Đài Loan, là một nơi yên bình và đẹp như tranh nhưng ít được du khách để ý bởi phía nam của huyện là Vườn quốc gia Khẩn Đinh, một điểm đến nổi tiếng.
Một phụ nữ đeo khẩu trang, đẩy xe chở đồ tại thôn Phòng Cảng, huyện Bình Đông, Đài Loan, trong tháng 8. Ảnh: Guardian
Nhưng trong vài tháng qua, Phường Sơn trở thành tâm điểm chú ý bởi thành tích đánh bại chủng Delta, dù là một trong những xã nghèo nhất của huyện nghèo nhất Đài Loan. Đợt bùng phát được khống chế trong 19 ngày, với 17 ca nhiễm và một ca tử vong.
Hồi tháng 6, giữa đợt bùng phát Covid-19 tệ nhất Đài Loan với hàng nghìn ca nhiễm chủng Alpha, giới chức huyện Bình Đông phát hiện một lượng lớn ca nhiễm ở Phường Sơn không liên quan tới nhau.
Ít nhất ba người từng đi lại từ vùng này sang vùng khác nên giám đốc sở y tế khu vực Shy Cherng-Guei đã yêu cầu giải mã trình tự gene của họ. Hai ngày sau, kết quả cho thấy cả ba đều nhiễm biến chủng Delta.
"Tôi vô cùng sốc", Pan Men-an, lãnh đạo huyện, nói. "Bình Đông là nơi đầu tiên phát hiện ca nhiễm Delta. Mọi biện pháp phòng ngừa hiện có đều áp dụng với Alpha. Chúng tôi không biết tham khảo ý kiến ai".
Phường Sơn có nhiều lợi thế như mật độ dân số vùng nông thôn thấp, người dân ưa hoạt động ngoài trời và cộng đồng có tính tuân thủ cao. Nhưng nơi này cũng có nhiều hạn chế. Hệ thống y tế Phường Sơn được xếp vào hạng "không đủ nguồn lực", với 20% dân số trên 65 tuổi và chưa có quy tắc phòng chống chủng Delta. Đa phần người dân chưa được tiêm phòng.
Bệnh nhân đầu tiên ở Phường Sơn là Chang Feng-nan, 63 tuổi, một trong 3-4 người làm nghề lái taxi trong xã. Những ca nhiễm ban đầu khác gồm một phụ nữ 56 tuổi và cháu trai 8 tuổi, cả hai đều từ Peru trở về và cách ly tại nhà.
Chủng Delta lây lan rất nhanh. Phường Sơn có 667 ca F0 hoặc F1 phải cách ly hoặc nhập viện. Riêng số người tiếp xúc với Chang đã lên tới 100, bao gồm hành khách, bạn bè và gia đình, cũng như bạn của bạn và gia đình, được truy vết nhờ sổ tay ghi chép của ông.
Chang được cho là nhiễm virus từ một hành khách mà ông chở tới viện. Người này nhiễm nCoV từ bạn đời, người lây nhiễm khi đi đổ rác và nói chuyện với cậu bé hàng xóm từng đến Peru. Một đôi vợ chồng ở Phương Liêu cách đó 50 km bị nghi ngờ lây nhiễm khi ngồi cùng phòng đợi trong bệnh viện với hai người đã tới Peru. Người vợ 72 tuổi tử vong hôm 21/7.
Một góc huyện Bình Đông nhìn từ trên cao. Ảnh: Guardian
Biện pháp ứng phó mà chính quyền Bình Đông đưa ra bao gồm những yếu tố: tốc độ, quyết đoán, sự hợp tác của người dân trong thực thi lệnh hạn chế và truy vết tiếp xúc. Shy cho hay sự hợp tác của người dân và thực thi nghiêm túc việc rửa tay, đeo khẩu trang "đã cho chúng tôi đủ thời gian phản ứng".
Trước khi có kết quả xét nghiệm trình tự gene, Pan tuyên bố phong tỏa thôn Phòng Cảng và Thiện Dư ba ngày qua loa phát thanh công cộng, chuyển hộp đồ ăn và nhu yếu phẩm tới từng hộ gia đình. Chính quyền lập một tổ công tác ứng phó Covid-19 và Pan, Shy cùng giới chức y tế bàn bạc hàng tối để đưa ra các biện pháp mới.
"Chúng tôi cảm thấy mình như những người lính đang thi hành nhiệm vụ", Lu Meng-lun, trưởng ban chỉ đạo tổ công tác, nói.
Hơn 14.000 người được xét nghiệm, với hàng người xếp hàng dài cả km. 1.200 liều vaccine được phân bổ để tiêm khẩn cấp cho những người có kết quả âm tính. Toàn bộ các thôn trong xã được khử trùng trong ba ngày.
"Ai cũng sợ hãi", Tai Feng-chin, y tá trưởng của bệnh viện Phường Sơn, nói. "Người trong xã liên tục gọi điện tới trung tâm hỏi han tình hình, hỏi cách phòng ngừa, hỏi xem họ nên làm gì". Tai liên tục nhận điện thoại từ nhà, ước tính lên tới 200 - 300 cuộc vào ngày cao điểm.
Trong một ngôi chùa nhìn ra Đông Cảng, thị trấn phía tây huyện Bình Đông, Lin Jung-ji, người trông coi ngôi chùa, tự hào vì người trong trấn đã chăm sóc lẫn nhau, nhưng mong muốn chính quyền hỗ trợ nhiều hơn.
"Tôi mong có nhiều nguồn lực hơn, những người bị nCoV ảnh hưởng hoặc mất doanh thu được trợ cấp phần nào", Lin nói. Đợt bùng phát và phong tỏa xảy ra trong thời điểm vụ thu hoạch xoài đã ảnh hưởng tới nhiều nông dân.
Giới chức và lãnh đạo biểu dương tinh thần đoàn kết chống dịch của người dân, nhưng câu hỏi về đền bù tài chính thường bị bỏ qua. Ở thôn Thiện Dư, tài xế Chang ở nhà trong tâm trạng bực bội. Ông vẫn chịu một số tác động kéo dài từ Covid-19, căn phòng ngủ trống trải như lời nhắc nhở rằng mẹ ông vẫn ốm. Chang không nhận được cuộc gọi yêu cầu tái khám nào từ khi xuất viện hai tháng trước và bị từ chối khoản xin trợ cấp chăm mẹ ốm.
Chang bực bội vì ông từng giúp đỡ các nhà điều tra dịch tễ khi ông đang ốm đau nhưng giờ đây lại "bị bỏ rơi", Ông cũng không kiếm được tiền vì mọi người sợ không dám ngồi xe taxi của Chang.
Nhiều người ở Phường Sơn chỉ trích cơ quan chống dịch Đài Loan CECC vì vì đã cho phép người từ Peru trở về cách ly tại nhà. Đài Loan cấm người nước ngoài nhập cảnh, yêu cầu phần lớn người hồi hương cách ly trong khách sạn, nhưng cho phép cư dân đủ điều kiện cách ly tại nhà.
"CECC nợ người dân ở đây một lời xin lỗi", Huang Lung-sien, người đứng đầu hiệp hội phát triển Phòng Cảng, nói trong giận dữ.
Sau vụ bùng phát ở Bình Đông, CECC thay đổi chính sách, yêu cầu mọi người nhập cảnh phải cách ly trong khách sạn. Họ cũng áp dụng những biện pháp được áp dụng ở Bình Đông, bao gồm xét nghiệm hai lần những ca cách ly trước khi hết thời hạn và xét nghiệm mở rộng.
Chang, tài xế taxi, ca nhiễm biến chủng Delta đầu tiên tại Đài Loan, trong phòng ngủ ở nhà riêng. Ảnh: Guardian
Từ tháng 3/2020, tiến sĩ Michael Ryan, giám đốc điều hành chương trình khẩn cấp của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), đã cảnh báo lỗi lớn nhất mà các nước và vùng lãnh thổ hay mắc phải đó là do dự.
"Hãy làm thật nhanh để đừng phải hối tiếc. Bạn phải là người đi đầu. nCoV sẽ luôn bắt kịp nếu bạn không đi nhanh", ông nói.
Các ca nhiễm chủng Delta ở Bình Đông không phải cụm dịch duy nhất ở Đài Loan. Chính quyền đang cách ly học sinh một trường phía bắc hòn đảo và gia đình các em, vì nghi ngờ tiếp xúc gần với ca nghi nhiễm biến chủng Delta là con của một phi công.
Phản ứng mà Bình Đông đưa ra không hoàn hảo nhưng nó đạt hiệu quả tốt nhất.
"Tôi không ngờ có thể khống chế cụm dịch nhanh như vậy", Shy nói. "Biến chủng Delta ở những nơi khác trên thế giới đang lây lan với tốc độ đáng sợ. Khi kiểm soát được cụm dịch, tôi cứ ngỡ mình đang mơ".
Hồng Hạnh (Theo Guardian)