Cách đây vài năm, một chuỗi cửa hàng tiện lợi nổi tiếng ở TP HCM bán cà phê cho khách tự pha bằng máy. Chính mắt tôi nhìn thấy nhân viên dùng cà phê hạt nhập khẩu của một thương hiệu rất quen thuộc khắp thế giới. Tôi uống cà phê đen nóng này thường xuyên mỗi khi không kịp pha mang từ nhà đi và thấy khá ngon. Thơm, dịu, nước đẹp màu hổ phách đậm, không bị say. Mỗi ly 15.000 đồng, rất hợp lý. Tôi tự mang ly đến, rất tiện lợi, đẹp và bảo vệ môi trường.
Nhưng chỉ được đâu vài tháng. Mội buổi sáng tôi hụt hẫng khi em gái nhân viên báo từ đây không bán nữa vì ế khách, ít người mua.
Bỗng cách đây vài ngày, tôi thấy cửa hàng tiện lợi trên bán cà phê đen pha sẵn đựng trong túi, cũng của hãng trên. bao bì rất hấp dẫn. Háo hức mở ra, tôi thất vọng vì lại là một thứ nước cà phê quen thuộc khắp nơi tại Việt Nam: màu đen đậm, ít mùi cà phê và dậy hương đậu nành.
Thế đấy, thưa các bạn. Hãng cà phê nổi tiếng thế giới trên, khi vào Việt Nam, sản xuất tại Việt Nam, họ cũng phải "nhập gia tùy tục" cho hợp khẩu vị của rất nhiều người sở tại mới mong bán được hàng. Cũng hãng trên nhưng cà phê sản xuất tại Thái Lan khác hẳn, dù là cà phê hạt, bột hay loại hòa tan, đều là cà phê nguyên chất, được họ pha trộn hạt arabica và robusta theo tỷ lệ phù hợp giá tiền, ghi rõ xuất xứ, thành phần trên bao bì.
Rốt cuộc, lại là câu chuyện của robusta - loại cà phê phổ biến mà theo tôi đang chiếm tới 99% lượng cà phê bán tại các hàng quán Việt Nam. Cà phê này đa số chúng ta khó uống nguyên chất đen đặc kiểu espresso được vì nhiều người sẽ nôn nao, xây xẩm mặt mày, còn nhiều người khác thì thấy cứ vật vờ cả ngày, bởi hàm lượng caffein quá cao. Triệu chứng chung ta hay gọi say cà phê.
Cũng hợp lý thôi, sản lượng cà phê arabica uống thơm, caffein thấp của Việt Nam khá ít, nên rất khó tìm thấy ở các quán cà phê phổ thông khắp nơi. Còn robusta thuần túy, nếu không pha thêm đậu nành, bột bắp thì sẽ rất nặng đô, giá cao và khó bán. Đó là "định mệnh" của robusta để làm ra cà phê phổ thông và dễ uống. Ở đây tôi đang muốn nói tới những nhà sản xuất trung thực, ghi rõ hàm lượng thành phần của đậu nành. Tôi không nói tới những người gian dối cho thêm phụ gia nguy hiểm vào cà phê.
Thật khó để trách người tiêu dùng vì cà phê robusta nguyên chất rất khó uống. Giờ thì ta đã hiểu thêm vì sao cà phê sữa đá ở Việt Nam lại thịnh hành, bởi uống cà phê đen với nhiều người rất dễ say. Còn nếu uống đen hay đen đá thì phải có thêm đậu nành bột bắp cho thơm, béo và dễ uống. Vậy là thành "gu" phổ thông.
Loại cà phê hạt trồng tại Việt Nam giá hợp lý (khoảng 30.000 đồng một ly) và uống nguyên chất đỡ say thường là những hạt lai giống. Nhưng chất lượng tùy thuộc hoàn toàn vào người bán.
Tôi cũng hay ghé buổi chiều một quán cà phê pha máy trên đường Pasteur, quận 1, chỉ uống espresso nóng kèm một ly nước lọc. Ở đây bán loại hạt lai giống như đã nói ở trên và chất lượng khá ổn định. Tuy nhiên, một hôm tôi vừa nhấp ngụm đầu tiên thấy ngay khá đắng và bụng dạ nôn nao, tôi hỏi thì nam thanh niên bán cà phê xem lại, xin lỗi và cho biết mình đã xay nhầm hạt.
Anh đổi cho tôi một ly cà phê như cũ. Và tôi biết thêm rằng quán đang dùng các hạt cà phê khác nhau cho khách hàng muốn uống cà phê nguyên chất pha máy hay cà phê pha sẵn, cappuccino hay cà phê sữa...
Thường thì dù ở nhà hay ra quán, khi gặp một ly cà phê (nguyên chất) không ngon, không thơm, đắng và có thể gây nôn nao bụng dạ, tôi sẽ chữa cháy bằng cách thêm một ít sữa tươi. Tôi không pha sữa đặc vì quá nhiều đường và bột béo.
Như vậy, chuyện pha đậu nành, bột bắp vào cà phê không có gì sai, chỉ để phù hợp khẩu vị của nhiều người. Nhưng ta vẫn có nhiều cách thưởng thức cà phê nguyên chất robusta hằng ngày. Với tôi, pha thêm sữa tươi (tách kem hoặc nguyên kem tùy khẩu vị, khuấy tay hoặc cappuccino nếu có máy pha tùy điều kiện) là một cách hữu hiệu. Sữa tươi thơm, béo vừa đủ để không lấn át mùi cà phê. Tất nhiên là phải sữa tươi đúng nghĩa, còn bạn có tìm được sữa tươi nguyên chất hay không ở quán cà phê hoặc siêu thị, lại là một câu chuyện khác.
Bạn có đồng ý quan điểm của tác giả?
Tân Hưng