Căn cứ khoản 1 Điều 651 Bộ luật Dân sự 2015, người để lại di sản chết mà không có di chúc thì nhà đất được thừa kế theo pháp luật. Những người thừa kế theo pháp luật được quy định theo thứ tự hàng thừa kế sau:
– Hàng thừa kế thứ nhất gồm: vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ, cha nuôi, mẹ nuôi, con đẻ, con nuôi của người chết;
– Hàng thừa kế thứ hai gồm: ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại, anh ruột, chị ruột, em ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là ông nội, bà nội, ông ngoại, bà ngoại;
– Hàng thừa kế thứ ba gồm: cụ nội, cụ ngoại của người chết; bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột của người chết; cháu ruột của người chết mà người chết là bác ruột, chú ruột, cậu ruột, cô ruột, dì ruột; chắt ruột của người chết mà người chết là cụ nội, cụ ngoại.
Lưu ý:
– Những người thừa kế cùng hàng được hưởng phần di sản bằng nhau.
– Những người ở hàng thừa kế sau chỉ được hưởng thừa kế, nếu không còn ai ở hàng thừa kế trước do đã chết, không có quyền hưởng di sản, bị truất quyền hưởng di sản hoặc từ chối nhận di sản.
Thủ tục phân chia thừa kế khi người để lại di sản không để lại di chúc như sau:
Sau khi đã xác định ai có quyền hưởng di sản cha mẹ để lại, người được nhận di sản muốn sang tên sổ đỏ từ bố mẹ sang tên của mình thì đầu tiên cần thực hiện thủ tục khai nhận và phân chia di sản thừa kế.
Bước 1: Các đồng thừa kế tiến hành khai nhận và phân chia di sản thừa kế tại tổ chức hành nghề công chứng
Các giấy tờ cần chuẩn bị:
– Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đai và các giấy tờ chứng minh quyền sở hữu tài sản. Ví dụ như: sổ đỏ, sổ hồng căn nhà, sổ tiết kiệm, ...
– Giấy chứng tử của cha mẹ;
– CCCD, CMND, hộ khẩu của những người thừa kế còn sống;
– Giấy khai sinh, giấy đăng ký kết hôn, giấy tờ xác nhận, chứng minh quan hệ của người thừa kế với người đã chết;
– Giấy chứng tử, xác nhận phần mộ, giấy tờ xác nhận, chứng minh quan hệ của những người thừa kế đã chết.
Sau đó, Công chứng viên sẽ tiến hành thủ tục niêm yết công khai tại UBND xã, phường nơi cư trú cuối cùng của người đã mất và nơi có nhà đất. Thời hạn niêm yết là 15 ngày. Việc niêm yết này là để đảm bảo không có ai tranh chấp đối với tài sản được khai nhận và phân chia thừa kế này.
Sau khi đủ 15 ngày niêm yết, nếu không có ai thắc mắc hay tranh chấp gì thì VPCC sẽ tiến hành công chứng văn bản khai nhận và phân chia di sản thừa kế đối với nhà đất của cha mẹ để lại.
Bước 2: Các đồng thừa kế thực hiện thủ tục đăng ký biến động đất đai sang tên sổ đỏ tại văn phòng đăng ký đất đai
Thủ tục đăng ký biến động đất đai và tài sản gắn liền với đất đai được thực hiện trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày công chứng văn bản khai nhận và phân chia di sản.
Các đồng thừa kế thực hiện thủ tục đăng ký biến động đất đai đến Văn phòng đăng ký đất đai thuộc Phòng tài nguyên và môi trường cấp huyện nơi có đất, mang theo các giấy tờ như sau:
– Văn bản khai nhận và phân chia di sản có công chứng.
– Sổ đỏ, sổ hồng nhà.
– Giấy tùy thân như căn cước công dân, chứng minh nhân dân, sổ hộ khẩu.
Sau khi nhận đủ hồ sơ hợp lệ, văn phòng đăng ký đất đai sẽ cấp cho bạn giấy hẹn trả kết quả. Thời gian giải quyết thường không quá 10 ngày làm việc.
Căn cứ vào thời gian ghi trên giấy hẹn trả kết quả, bạn đến nhận giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mới.
Nếu đất đủ diện tích để tách thửa cho tất cả các đồng thừa kế thì sẽ được tách thửa và đứng tên từng người với từng thửa tương ứng.
Trường hợp đất không đủ điều kiện để tách thửa, tất cả các đồng thừa kế sẽ cùng đứng tên trên giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
Sau khi được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mới, các đồng thừa kế mới được làm thủ tục chuyển nhượng nhà, đất được thừa kế cho người khác.
Luật sư Phạm Thanh Bình
Công ty Luật Bảo Ngọc, Hà Nội