"Tớ là con gấu khổng lồ đang yêu. Tớ không yêu một con gấu khác, mà là một con bướm. Nhưng tớ rất ngại khi nói như vậy. Tớ có thể làm gì?", giáo viên Betty van Zijtveld vẽ một con gấu trên tờ giấy và nói.
Những học trò 4-5 tuổi của cô Betty bắt đầu suy nghĩ. "Vẫy tay với con bướm?", một em ý kiến. "Nhảy vào nó", một gợi ý khác. "Nhưng điều đó có thể khiến con bướm sợ hãi" giáo viên trả lời. "Con gấu có thể làm gì để bày tỏ cảm xúc của mình mà không xua đuổi con bướm?". Những đứa trẻ quyết định con gấu nên tặng hoa và bắt đầu vẽ lại cảnh này một cách hăng say.
Đó là một sáng thứ hai ở trường mầm non De Roos tại thành phố Amsterdam, Hà Lan, và là thời điểm bắt đầu "Tuần lễ mùa xuân". Chương trình nằm trong sáng kiến quốc gia giúp trẻ em Hà Lan tiếp cận những bài học hàng ngày về các mối quan hệ, tình dục và khả năng phục hồi, theo Guardian.
Bà Elsbeth Reitzema, thành viên của tổ chức Rutgers, cho biết chương trình giáo dục giới tính được chính phủ Hà Lan tài trợ và khởi xướng cách đây 14 năm, nhằm giúp trẻ có cái nhìn khách quan hơn về các vấn đề nhạy cảm. Rutgers là viện nghiên cứu về tình dục hàng đầu của Hà Lan. Tài liệu của tổ chức này được sử dụng trong các trường tiểu học và trung học cơ sở trên cả nước.
"Chúng tôi muốn cho trẻ làm quen với các chủ đề như cảm xúc và tình dục ngay từ khi còn nhỏ", bà Elsbeth Reitzema nói.
Theo Reitzema, nghiên cứu chỉ ra rằng, khi trẻ em học về các mối quan hệ và tình dục khi còn rất nhỏ, chúng sẽ có hoạt động tình dục ở độ tuổi muộn hơn và đưa ra những lựa chọn sáng suốt.
Trong suốt Tuần lễ mùa xuân, các em được giải thích một cách đơn giản về hoạt động sinh sản. Giáo viên sẽ thảo luận cách biểu lộ các cảm xúc và đặt ra các ranh giới, về sự đa dạng giới, hình ảnh bản thân và những nguy cơ trực tuyến. Mỗi chủ đề được dạy theo cách phù hợp với lứa tuổi.
Theo luật, tất cả trẻ tiểu học ở Hà Lan phải được giáo dục giới tính. Hệ thống cho phép sự linh hoạt, nhưng các em phải học một số nguyên tắc cốt lõi - bao gồm sự đa dạng giới tính và tính quyết đoán về tình dục.
Thái độ cởi mở đối với giáo dục giới tính đã khiến số lượng trẻ vị thành niên mang thai ở Hà Lan thấp nhất trong Liên minh châu Âu (EU): 3,2 trên một nghìn trẻ em gái và đang tiếp tục giảm xuống. Thanh thiếu niên Hà Lan thường bắt đầu quan hệ tình dục muộn hơn so với Mỹ hoặc các nước châu Âu khác.
Ở New Zealand, giáo dục giới tính và các mối quan hệ nằm trong chuỗi Giáo dục Sức khỏe và Thể chất của chương trình giảng dạy, theo New Zealand Family Planning. Trường tiểu học và trung học phải dạy nội dung này cho đến lớp 10.
Nếu không muốn con học các lớp giáo dục giới tính, phụ huynh phải viết thư cho hiệu trưởng. Ở tiểu học, trẻ em học về cơ thể người, tình bạn, các loại gia đình khác nhau, sự đồng thuận, tôn trọng bản thân và người khác. Trong những năm cuối của tiểu học, các em được dạy về dậy thì, sự phát triển của cơ thể, sinh sản, các mối quan hệ...
Lên cấp trung học, thanh thiếu niên có bài học về các mối quan hệ tích cực và hỗ trợ, bao gồm mối quan hệ thân mật, sự ngừa thai, cách tiếp cận văn hóa đối với giới và tình dục...
Ở Đức, giáo dục giới tính là khóa học bắt buộc kể từ năm 1992. Các chuyên gia dạy biện pháp tránh thai đúng cách và các tư thế quan hệ tình dục khác nhau.
Theo số liệu của World Bank, các nước châu Âu có tỷ lệ mang thai tuổi vị thành niên vào loại thấp nhất thế giới. Ở Italy, Đức và Thụy Sĩ, trong số 1.000 trẻ được sinh ra, không đến bốn trẻ có mẹ ở tuổi vị thành niên. Con số này ở các nước như Thụy Điển, Pháp, Đan Mạch và Bỉ là khoảng 5-6.
World Bank đánh giá điều này có được là nhờ vào các chương trình giáo dục giới tính tiến bộ. Giáo viên giảng dạy giới tính ở các quốc gia này không nhấn mạnh "sự nguy hiểm của tình dục". Thay vào đó, họ tập trung hướng dẫn phương pháp tình dục an toàn, cách giữ sức khỏe, chăm sóc bản thân ở tuổi mới lớn.
Trong khi châu Âu cởi mở với các nội dung về giới tính và tình dục trong trường học, các nước châu Á dè dặt hơn. Tại Indonesia, giáo dục giới tính là không bắt buộc. Người Indonesia thường được cảnh báo về những nguy hiểm khi quan hệ tình dục, nhưng không được dạy tại sao nó có thể nguy hiểm hoặc cách để làm điều đó an toàn.
Tổ chức Rutgers của Hà Lan đã mở các lớp giáo dục giới tính tại 38 trường ở quốc gia này. Khóa học dành cho trẻ em 12 đến 14 tuổi, nhằm bàn luận về các vấn đề tình dục, các mối quan hệ, giới tính và cảm xúc. Những bài học thường được dạy thông qua trò chơi.
Tại một trường học ở Jakarta, các bài học về giáo dục giới tính phần lớn đến từ các trò chơi. Ảnh: The Guardian
Ở Ấn Độ, giáo dục giới tính từ lâu là vấn đề gây tranh cãi, khiến nội dung này hiếm có trong trường học. Số liệu thống kê của nước này cho thấy khoảng 53% trẻ em 5-12 tuổi bị xâm hại tình dục. Lý do khiến nạn nhân không lên tiếng là họ thậm chí không biết mình bị xâm hại hoặc quá ngại ngùng để nói chuyện với cha mẹ.
Theo Timesofindia, hơn 50% trẻ em gái ở vùng nông thôn Ấn Độ không biết về kinh nguyệt hoặc ý nghĩa của nó. Báo cáo của Liên hợp quốc cũng cho thấy, Ấn Độ hiện có số ca nhiễm HIV cao thứ ba thế giới và thanh thiếu niên trong độ tuổi 15 đến 25 chiếm 31%. Hơn nữa, Ấn Độ có tỷ lệ gia tăng dân số và mang thai ở tuổi vị thành niên cao nhất.
Năm 2007, giáo dục giới tính được Hội đồng Giáo dục, Nghiên cứu và Đào tạo Quốc gia đưa vào chương trình giảng dạy. Tuy nhiên, nội dung này vấp phải sự phản đối rộng rãi và sau đó bị loại bỏ ở các bang như Gujarat, Maharashtra, Madhya Pradesh và Goa, theo Timesofindia. Không chỉ phụ huynh mà cả giáo viên cũng phản đối vì cho rằng đây là cách quảng cáo bao cao su của các công ty đa quốc gia. Họ cũng lo sợ chương trình này sẽ làm tăng sự tò mò của học sinh.
Trong khi đó ở Hàn Quốc, báo cáo của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hàn Quốc năm 2016 cho biết độ tuổi trung bình của lần quan hệ tình dục đầu tiên ở thanh thiếu niên nước này là 13,1. Mặc dù từ đó đến nay độ tuổi quan hệ tình dục lần đầu của các em ngày càng thấp đi hàng năm, việc giáo dục giới tính ở trường học vẫn còn trì trệ và lạc hậu.
Một nhóm học sinh bàn về các biện pháp tránh thai tại Trung tâm Văn hóa Tình dục Thanh thiếu niên North Chungcheong. Ảnh: North Chungcheong Youth Sex Culture Center
Học sinh Hàn Quốc bắt đầu học giới tính từ tiểu học. Nhưng theo The Korea Times, giáo dục giới tính trong các trường học ở nước này là bài giảng "một buổi", thường được thay thế bằng các video clip mà không có bất kỳ giải thích cụ thể nào về các phương pháp quan hệ và bảo vệ thực tế.
Các chuyên gia cho rằng không đủ kiến thức về tình dục có thể dẫn đến những trải nghiệm tình dục không an toàn. Một số học sinh trung học sử dụng các lựa chọn không hợp vệ sinh như dùng túi bóng để thay thế bao cao su, vì cảm thấy xấu hổ khi mua chúng ở nơi công cộng.
"Tình yêu của thanh thiếu niên không nên được coi là một vấn đề kiêng kỵ, mà nên được thảo luận cởi mở để đưa ra thông điệp rằng họ có trách nhiệm với cơ thể của mình và phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình", Park Hyeon-yee, Giám đốc tại Trung tâm Tư vấn và Giáo dục Giới tính cho Thanh thiếu niên Aha, cho biết.
"Quan hệ tình dục ở tuổi vị thành niên xảy ra, hoặc sẽ xảy ra trong tương lai gần của các em. Từ chối thực tế đó có thể dẫn đến những lựa chọn hoặc hậu quả tồi tệ hơn nếu giáo dục không được coi trọng", bà Park nói.
Bình Minh (Theo Guardian, Timesofindia)