Theo WatchMojo, zombie (xác sống) là khái niệm được sử dụng từ đầu thế kỷ 19, miêu tả phần xác của con người sau khi chết đi có thể cử động. Chúng mất hết não bộ, không còn bản năng con người và mang theo mầm họa về bệnh tật. Xác sống có thể khiến người bình thường lây nhiêm bệnh chỉ với vết cắn hay cào cấu.
Để tạo ra sự độc đáo, mỗi đạo diễn có cách xây dựng kiểu xác sống riêng - có khi chúng chạy nhanh, có khi chỉ đi bộ, có lúc mang trí tuệ, hoặc lúc lại biết yêu.
Xác sống lần đầu xuất hiện trên màn ảnh phương Tây trong bộ phim White Zombie (1932) của Victor Halperin. Chúng được tạo ra do một loại thuốc độc và gắn kết tâm linh với chủ nhân của mình. Kiểu xác sống này vô hồn và có thể chịu được đạn bắn.
Tác phẩm Night of the Living Dead (1968) đến nay vẫn được xem là chuẩn mực cho dòng phim zombie. Phim do đạo diễn George Romero thực hiện với kinh phí thấp nhưng tạo ra nhiều khung hình ám ảnh.
Trong phim, người chết hồi sinh ngay sau lúc tắt thở và trở thành những xác sống với mục đích duy nhất là ăn thịt người. Chúng có tốc độ khá chậm, đi kiểu kéo lê nhưng kiên trì với mục tiêu. Night of the Living Dead mang đến những thay đổi mang tính cách mạng trong việc khắc họa hình ảnh thây ma như: cách di chuyển, cách ăn thịt sống... thay vì là những người bị thôi miên bởi tà thuật trước đó.
Sau thành công của phần hai Dawn of the Dead (1978), hình tượng xác sống này trở nên quen thuộc với khán giả.
Trong bộ phim The Return of the Living Dead (1985), một loại khí độc bị rò rỉ biến con người thành xác sống. Kiểu zombie này hoạt động gần như người sống. Mục đích của chúng là ăn não người và chỉ bị tiêu diệt bằng cách đốt trụi.
Bộ phim 28 Days Later (2002) của đạo diễn Danny Boyle đem đến loại zombie gần như khác hẳn với phong cách truyền thống. Loại zombie này luôn tỏ ra cuồng nộ do nồng độ adrenalin cao trong cơ thể. Chúng cũng duy trì trí tuệ ở mức độ thấp, đủ để thực hiện vài thao tác cơ bản. Khi ở gần người chưa nhiễm bệnh, những zombie này tấn công họ ngay tức khắc. Chúng có thể bị tiêu diệt theo những cách tương tự như con người.
Ngoài phần hình ảnh về xác sống, phim để lại dấu ấn với việc sử dụng thể loại nhạc Deathrock và Punk Rock nổi tiếng giữa những năm 1980. Mặc dù là phim kinh dị, Return of the Living Dead lại được đánh giá cao ở tính hài hước và các cảnh khỏa thân.
Dawn of the Dead (2004) là bản làm lại của bộ phim kinh điển năm 1978. Đạo diễn Zack Snyder đi ngược lại các quy tắc của phim cũ khi kể về các zombie nhanh nhẹn và dẻo dai. Tác phẩm có ngân sách 26 triệu USD, sau đó thu về 102,4 triệu USD.
Land of the Dead là phim thứ tư trong loạt phim xác sống của đạo diễn George Romero, sau Night of the Living Dead, Dawn of the Dead và Day of the Dead. Tác phẩm kể về loài xác sống dần dần lấy lại trí thông minh và xây dựng một xã hội có cấp bậc, dù vài kẻ vẫn dễ dàng bị đánh lạc hướng bởi ánh sáng. Trong phim, nhân vật xác sống có tên Big Daddy thậm chí còn chỉ đạo một cuộc tấn công vào lãnh thổ con người. Được giới phê bình đánh giá tích cực, phim thu về 46 triệu USD sau khi ra mắt.
Bộ phim Na Uy Dead Snow (2009) có ý tưởng khá độc đáo khi kết hợp đề tài zombie và phát xít. Một nhóm lính Đức bị dân làng đánh đuổi lên núi vào cuối Thế chiến hai và trở thành những xác sống.
Từ năm 2010 tới nay, The Walking Dead luôn nằm trong số phim truyền hình được ưa thích nhất với hàng triệu người hâm mộ trên toàn cầu. Series kể về một thế giới đang đi đến tận thế với sự lên ngôi của zombie (xác sống). Một nhóm người sống sót do viên cảnh sát Rick Grimes (Andrew Lincoln) lãnh đạo tìm cách sinh tồn trong thế giới nguy hiểm ấy.
Những cái chết bất ngờ và sự tái xuất khó đoán của các nhân vật chính khiến người hâm mộ thường xuyên truy cập diễn đàn của bộ phim trên IMDB để bình luận.
Bom tấn của ngôi sao Brad Pitt - World War Z - dựa trên cuốn tiểu thuyết cùng tên ra mắt năm 2006. Khác những bộ phim zombie trước đó, phim chú trọng vào cảnh hành động và kỹ xảo hoành tráng. Hình ảnh của xác sống cũng rất khác: không quá ghê rợn nhưng di chuyển nhanh và mạnh hơn. Một cảnh quay ấn tượng trong phim là khi zombie chồng lên nhau để vượt qua bức tường thành khổng lồ.
World War Z thu về gần 540 triệu USD sau khi chiếu rạp.
Bộ phim lãng mạn Warm Bodies (2013) làm người xem thay đổi quan niệm về zombie. Tác phẩm xây dựng nhân vật thây ma R (Nicholas Hoult) chuyên đi reo giắc kinh hoàng cho xã hội nhưng lại phải lòng cô gái tên Julie ngay cái nhìn đầu tiên. Vì tình yêu nên R dạy cho Julie bắt chước cách sống của thây ma để cô không bị tấn công. Tình huống tréo ngoe xảy ra khi cha Julie là người đứng đầu tổ chức chống thây ma.
Game of Thrones là series 18+ giả tưởng kể về cuộc tranh giành vương quyền của sáu gia tộc ở vùng đất giả tưởng châu Âu thời xa xưa. Ngoài những cảnh đấu trí và chiến trận giữa con người với con người, phim cũng gây ám ảnh với tuyến nhân vật về xác sống (White walkers).
Trong phim, White walkers là một chủng tộc xác chết cổ đại ở cực Bắc lục địa Westeros. Những sinh vật này biến mất lâu đến nỗi nhiều người hoài nghi sự tồn tại của chúng. Lực lượng xác sống có lãnh đạo tối cao là Dạ Vương và hoạt động theo đội ngũ quy củ. Chúng có khả năng đóng băng và biến người chết thành đồng bọn.
Ở châu Á, Cương thi tiên sinh (Mr. Vampire) là bộ phim kinh dị nổi tiếng về xác sống của Hong Kong ra mắt năm 1985. Tác phẩm kể về một loài xác chết có tứ chi cứng nhắc, đầu luôn ngẩng cao, mắt luôn nhìn thẳng, hai chân khép chặt vào nhau và thi thể không bị phân hủy. Những con ma có khả năng hút sinh khí người sống này mặc trang phục nhà Thanh.
Ngoài những phân đoạn kinh dị, phim có nhiều cảnh hài hước. Sau khi ra mắt, tác phẩm thành công và kéo theo bốn phần tiếp theo.
Train to Busan của Hàn Quốc là phim châu Á mới nhất làm về zombie. Bộ phim kể về nhóm xác sống có thể vặn ngược cơ thể và sợ bóng tối. Chúng chỉ ùa đến vồ người khi có tiếng động phát ra hoặc khi nhìn thấy con người ở khoảng cách gần.
Ngoài những phân đoạn tạo sự hồi hộp, phim lấy nước mắt người xem nhờ các cảnh tình cảm giữa nhóm nạn nhân con người.
Ân Nguyễn