Theo Luật Quản lý thuế, người nộp thuế gồm tổ chức và cá nhân. Song, việc tạm hoãn xuất cảnh hiện chỉ áp dụng với cá nhân là người đại diện pháp luật của doanh nghiệp. Theo Bộ Tài chính, quy định này không phù hợp với thực tiễn.
"Tạm hoãn xuất cảnh cần được thực hiện với cả cá nhân người nộp thuế và các cá nhân khác là đại diện pháp luật của tổ chức nộp thuế", Bộ Tài chính đánh giá.
Do đó, tại dự thảo sửa Luật Quản lý thuế, cơ quan này đề xuất bổ sung đối tượng bị tạm hoãn xuất cảnh gồm cá nhân là đại diện pháp luật của hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã, chủ hộ, cá nhân kinh doanh. Các đối tượng này chịu cùng quy định với cá nhân là người đại diện pháp luật của doanh nghiệp.
Cả nước hiện có khoảng 5,5 triệu hộ kinh doanh, trong đó có khoảng 3,5 triệu hộ đã được cấp mã số thuế, theo Bộ Tài chính.
Nửa đầu năm, cơ quan thuế ban hành gần 16.900 lượt thông báo tạm hoãn xuất cảnh với tiền nợ thuế 24.100 tỷ đồng. Họ đã thu hồi gần 920 tỷ đồng của 1.482 người nợ qua hình thức này. Mức này bằng 30% nợ thu hồi bằng các biện pháp cưỡng chế thuế trong nửa đầu năm (2.700 tỷ đồng).
Lực lượng an ninh tại cửa khẩu Hữu Nghị đang chờ làm thủ tục xuất cảnh cho người dân, tháng 4/2020. Ảnh: Giang Huy
Tạm hoãn xuất cảnh là một trong số biện pháp cưỡng chế nợ được ngành thuế áp dụng với những trường hợp chây ỳ, có dấu hiệu tẩu tán tài sản, bỏ trốn. Các quy định hiện nay không nêu ngưỡng nợ cụ thể bị xem xét, áp dụng biện pháp cưỡng chế này, tức nợ thuế quá hạn 1 đồng cũng phải cưỡng chế thu hồi. Lãnh đạo cơ quan thuế từng khẳng định quyết định tạm hoãn xuất cảnh được đưa ra dựa trên quy trình chặt chẽ, cân nhắc hồ sơ từng trường hợp.
Ngoài tạm hoãn xuất cảnh, ngành thuế áp dụng nhiều biện pháp cưỡng chế nợ như kê biên tài sản, thu qua bên thứ ba với những trường hợp chây ỳ, có dấu hiệu tẩu tán tài sản, bỏ trốn.
Tuy nhiên, theo Bộ Tài chính, việc kê biên tài sản và thu bên thứ ba có một số bất cập. Chẳng hạn, cán bộ thuế khó xác định quyền sở hữu tài sản của đối tượng nộp để cưỡng chế. Việc xác định tỷ lệ trách nhiệm của người nợ thuế với đóng góp của doanh nghiệp hoặc tài sản của họ với các đồng sở hữu cũng không dễ dàng. Chưa kể, hầu hết tài sản của người nộp thuế đang được thế chấp tại các tổ chức tín dụng, thời gian sử dụng của tài sản thấp.
"Áp dụng các biện pháp trên rất phức tạp, phụ thuộc nhiều bên liên quan", Bộ Tài chính nêu, thêm rằng cơ quan thuế không có đủ nguồn lực để kịp thời thực hiện với tất cả đối tượng bị cưỡng chế.
Do đó, họ đề xuất bổ sung quy định cơ quan thuế chỉ kê biên tài sản, thu bên thứ ba khi có đầy đủ thông tin, điều kiện. Biện pháp này cũng không thực hiện cưỡng chế bắt buộc với tất cả. Điều này giúp cơ quan thuế tập trung nguồn lực vào các đối tượng trọng tâm, trọng điểm có khả năng thu hồi nợ.
Ngoài ra, cơ quan quản lý ngành thuế cũng bổ sung quy định cho phép áp dụng ngay biện pháp phù hợp nếu người nộp thuế có hành vi phát tán tài sản hoặc bỏ trốn. Việc này nhằm kịp thời thu tiền thuế nợ vào ngân sách nhà nước.
Phương Dung