l. Ảnh: AP |
"Cần phân định rõ ràng trách nhiệm của các lãnh đạo và những người bị ép buộc trở thành công cụ như tôi", Eichmann, tội phạm chiến tranh thuộc phe phát xít Đức, kẻ được mệnh danh là "kiến trúc sư trưởng" của thảm họa diệt chủng Holocaust, phân bua trong một bức thư viết ngày 29/5/1962. Đây cũng là thời điểm Tòa án Tối cao Israel bác đơn kháng cáo của tên này, theo New York Times.
Eichmann cầu xin sự khoan hồng từ ông Yitzhak Ben-Zvi, tổng thống Israel khi đó, với lập luận rằng ông ta "không phải một lãnh đạo chịu trách nhiệm cho mọi thứ", vì thế Eichmann "không cảm thấy bản thân mình có tội".
Bức thư, được Eichmann viết bằng tiếng Đức, cùng nhiều văn bản gốc khác liên quan tới vụ việc, lần đầu tiên được Tổng thống Israel Reuven Rivlin công bố hôm 27/1, nhân Ngày Tưởng niệm Holocaust Quốc tế. Các nhà nghiên cứu phát hiện ra những tài liệu này vài tuần trước, khi họ thực hiện quy trình số hóa các thông tin lưu trữ của tổng thống.
Trong thư, Eichmann liên tục biện minh rằng y không có vai trò gì khác ngoài việc là một nhân viên cấp thấp, nhận chỉ thị từ lãnh đạo, vậy nên y không có nghĩa vụ phải chịu trách nhiệm cho những tội ác mà cấp trên gây ra. Eichmann đổ lỗi cho các thẩm phán đã kết tội vì họ "không thể cảm thông" cho hoàn cảnh mà y phải trải qua suốt thời kỳ chiến tranh.
"Cũng chưa chính xác khi miêu tả tôi là một người không có nhân tính", Eichmann nói thêm. "Sau khi chứng kiến những hành vi quá tàn bạo và vô nhân đạo, tôi ngay lập tức yêu cầu được thuyên chuyển. Ngoài ra, trong quá trình điều tra của cảnh sát, tôi cũng tự nguyện tiết lộ những sự thật kinh hoàng chưa ai biết đến để giúp họ thiết lập các bằng chứng không thể chối cãi".
Eichmann một mực khẳng định ông ta chỉ là người làm theo lệnh. "Tôi không thể đồng tình với phán quyết của tòa án, vì vậy, tôi mong ngài tổng thống có thể ban lệnh ân xá, bãi bỏ án tử hình đối với tôi", Eichmann khép lại lá thư của mình và ký tên bằng bút mực xanh.
Ngoài ra, các văn bản vừa được công bố còn bao gồm những lá đơn kháng cáo của Vera, vợ Eichmann, cùng 5 người anh em, đi kèm với bức thư hồi đáp của tổng thống Ben-Zvi, đề ngày 31/5/1962.
"Sau khi cân nhắc các yêu cầu kháng cáo đối với Adolf Eichmann và xem xét lại tất cả tài liệu liên quan, tôi đi đến kết luận rằng không có lý do gì để ân xá cho Adolf Eichmann hay giảm án tử hình đối với người này", NYTimes trích dẫn bức thư được đánh máy bằng tiếng Hebrew mà tổng thống Ben-Zvi viết cho bộ trưởng tư pháp Israel Dov Yosef ngày 31/5/1962.
Đêm 1/6/1962, Eichmann bị xử tử bằng hình thức treo cổ.
Chân dung . Ảnh: 24News |
Tại buổi lễ công bố các tài liệu kể trên, trước những người sống sót sau thảm họa diệt chủng Holocaust cùng người từng tham gia vụ xét xử Eichmann, Tổng thống Rivlin nhấn mạnh "các nạn nhân, những người phải chịu đựng tội ác mà Eichmann gây ra, họ chưa bao giờ nhận được một chút thương xót nào".
"Đơn xin ân xá của Eichmann được công bố tại đây, hôm nay cho chúng ta thấy Eichmann cùng gia đình của y đã nhận ra một điều rằng ở đất nước Israel, những kẻ sát nhân như Eichmann phải bị kết tội và công lý sẽ được thực thi", ông Rivlin nói.
Cũng chính tại phiên tòa xét xử Eichmann năm 1961, người dân Israel mới lần đầu tiên được nghe lời khai gây choáng váng của những người sống sót sau thảm họa Holocaust.
Haim Gouri, nhà thơ, nhà báo hàng đầu Israel, người từng đưa tin về phiên xử, cho hay, ông không bao giờ quên được những gì mình chứng kiến và trải qua khi đó. "Nhờ tham dự phiên tòa ấy mà tôi mới thấu hiểu điều gì đã xảy ra với người Do Thái cùng những người khác", Gouri nói. "Các nhân chứng đã kể những câu chuyện mà có thể người khác sẽ không bao giờ kể ra được, bằng một nguồn sức mạnh vô tận", ông miêu tả.
50 năm sau phiên tòa, Cục Lưu trữ Nhà nước Israel cũng chọn lọc để công bố một số văn bản liên quan đến vụ việc. Hồi năm ngoái, cơ quan này tiếp tục đưa ra tài liệu cho thấy vợ Eichmann từng đến thăm chồng trong tù khoảng một tháng trước khi tên này bị xử tử. Nhưng những tài liệu mới nhất này chưa bao giờ được chia sẻ công khai.
Vai trò cũng như ảnh hưởng của Eichmann trong bộ máy phát xít Đức là một vấn đề gây tranh cãi suốt nhiều năm qua. David Cesarani, nhà sử học nghiên cứu cuộc sống của người Do Thái ở thế kỷ XX, từng viết một cuốn tiểu sử về Eichmann và khẳng định tên này là một đầu sỏ với tư tưởng phát xít đã ngấm vào máu. Thông tin ông đưa ra trái ngược với nhận định của tác giả Hannah Arendt khi cho rằng Eichmann chỉ là một viên chức tầm thường, phải làm theo mệnh lệnh.
Bức thư xin ân xá của Eichmann dường như vẫn không thể đặt dấu chấm hết cho cuộc tranh luận này.
Vũ Hoàng