 |
|
Ngày một nhiều công trình xây dựng mọc lên ở Trung Quốc. |
Tuy nhiên, giá nhà ở quá cao so với mức người tiêu dùng Trung Quốc có thể chi trả: gấp 3-6 lần so với mức thu nhập mỗi năm của một hộ gia đình trung bình. Còn ở những thành phố lớn, tỷ lệ đó là 10 lần.
Đối với đất nước đông dân nhất và là một trong những nền kinh tế tăng trưởng nhanh nhất thế giới, cơn bão đầu tư để tăng nguồn cung bất động sản đang lớn hơn cầu. Trong khi những cảnh tượng đào bới, xây cất đang trở nên quen thuộc, thì các nhà hoạch định chính sách lo ngại một bong bóng nguy hiểm dần hình thành.
Theo Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc, chỉ tính riêng năm ngoái, 95 tỷ USD đã chạy vào lĩnh vực bất động sản, tăng 30% so với năm 2001. Bộ Đất đai và Tài nguyên Trung Quốc tháng trước kêu gọi chính quyền tất cả các thành phố và tỉnh theo dõi chặt chẽ việc phát triển nhà cửa, văn phòng và khu công nghệ cao, phòng trường hợp xây dựng quá nhiều.
"Bong bóng sẽ xuất hiện nếu chính phủ trung ương không có biện pháp hạ nhiệt thị trường", Giám đốc công ty phát triển bất động sản China Vanke Co. Wang Shi nói. "Nếu tình trạng hiện nay không được giải quyết hợp lý, thì những vấn đề nghiêm trọng hơn nhiều sẽ xảy ra". Thủ tướng Chu Dung Cơ cũng tuyên bố: "Chính phủ phải cực kỳ cẩn trọng với tình hình đầu tư vào bất động sản gia tăng".
Nguy cơ đối với hãng phát triển nhà đất kéo theo nguy cơ với ngân hàng. Trong khi thị trường chứng khoán mới ở giai đoạn phát triển đầu tiên, ngân hàng là nguồn vốn cơ bản ở Trung Quốc. Bong bóng nổ tung sẽ gây ra những khoản nợ không có khả năng hoàn lại, bên cạnh những khoản nợ khó đòi đang tồn tại, mà một số nhà kinh tế độc lập cho rằng hiện ở mức 500 tỷ USD. Tình hình này làm trầm trọng thêm vấn đề vốn đã tồi tệ nhất của đất nước trong quá trình chuyển đổi sang kinh tế thị trường.
Chẳng hạn, tháng 10/2002, 1/10 số nợ chưa được bồi hoàn 1,6 nghìn tỷ USD của các ngân hàng Trung Quốc là từ khu vực bất động sản, trong đó 60 tỷ USD là của các hãng phát triển và hơn 90 tỷ USD có thế chấp nhà cửa. Tháng trước, ngân hàng trung ương thông báo theo kết quả điều tra, 1/10 số nợ trên vi phạm các quy định nhà nước.
Đầu tư quá nhiều vào bất động sản và hệ quả là giá giảm mạnh là ngòi nổ đầu tiên gây ra cuộc khủng hoảng tài chính Đông Nam Á và Hàn Quốc năm 1997-1998. Ở Trung Quốc hiện nay, 26% diện tích khu văn phòng vẫn để trống và giá bắt đầu giảm xuống. Theo Hiệp hội Bất động sản Trung Quốc, gần 20% cổ phần nhà đất của nhà nước vẫn vô chủ.
10 năm trước, Trung Quốc từng trải qua vụ bong bóng bất động sản nổ đáng sợ, làm nhiều nhà cho thuê đất sụp đổ. Khi đó, ngân hàng và nhà đầu tư đã rút ra bài học cho mình. Mặc dù giá bán ở phần lớn các thành phố lớn tăng hơn 10%, nhưng tốc độ đầu tư còn lớn gấp 3 lần. Những nhà phát triển bất động sản phải chịu gánh nặng nợ lên tới 75% tài sản, thấp hơn 10% so với 10 năm trước nhưng vẫn ở mức cao báo động.
Ngoài ra, rất nhiều vốn bị lãng phí vào những khoản đầu tư quá mức và tham nhũng. Nhiều hãng phát triển dùng các hợp đồng mua bán giả cho những khu vực chưa được xây cất của mình để được thế chấp tư nhân rồi lại xây dựng ở chính nơi đó. Người ta còn vay tiền ngân hàng để mua quyền sử dụng đất (chỉ nhà nước mới có quyền sở hữu), rồi dùng quyền đó để vay tiền ngân hàng. Các doanh nghiệp nhà nước khai thác lợi thế được vay với lãi suất thấp để xây những toà nhà lớn nhằm phô trương thanh thế, chứ không vì mục đích kinh doanh. Cho dù không có ai thuê văn phòng, nhưng giá vẫn không giảm vì đó là tiền của nhà nước.
Nguyễn Hạnh (theo Washington Post)