(Bài viết Ý Kiến không nhất thiết trùng với quan điểm VnExpress.net.)
Tôi năm nay đi làm cũng được gần 14 năm, đã có một vợ hai con, nhà riêng để ở, nhà trọ cho thuê và một vài lô đất kinh doanh. Hai vợ chồng tôi trước giờ vẫn đi làm cơ quan. Tôi làm sale trong lĩnh vực IT, vợ (nhỏ hơn một tuổi) làm giao dịch viên của một phòng giao dịch ngân hàng.
Nhiều lần, vì khó khăn trong công việc, cộng với thu nhập không cao nên tôi cũng có ý định nghỉ việc để mở kinh doanh riêng. Nhưng tính tôi hay lo lắng, dễ bị stress, sợ kinh doanh thua lỗ nên lại thôi.
Xác định chỉ đi làm công nên tôi luôn suy nghĩ làm sao để gia tăng thu nhập. Tôi cũng vài lần nhảy việc, nhưng qua nhiều chỗ, tôi thấy mặt bằng thu nhập của sale ở Việt Nam là gần như nhau. Lương cứng ở mức cơ bản (chỉ chênh lệch vài triệu đồng, tùy theo lĩnh vực kinh doanh); hoa hồng tính phần trăm theo doanh số (1-2%). Tổng thu nhập của tôi chỉ trong khoảng 15-20 triệu một tháng nhờ mảng kinh doanh vẫn duy trì phát triển và có danh sách khách hàng quan hệ tốt.
>>Sau 8 năm khởi nghiệp, tôi quay lại làm thuê
Nếu hai vợ chồng cùng đi làm, nuôi con nhỏ, với mức thu nhập 24-30 triệu một tháng (lương vợ dao động 12-15 triệu một tháng) thì tương đối ổn, có tiết kiệm chút ít.
Nhưng đàn ông có vợ con thì cũng cần lo mua nhà cửa để "an cư lạc nghiệp". Hai vợ chồng tôi, sau một thời gian đi làm và tiết kiệm, lúc ấy chỉ có được chút ít vốn (khoảng 200 triệu đồng). Trong khi giá nhà thời 2013 cũng 1-1,5 tỷ đồng căn 80m2 ở ngoại thành, chung cư giá rẻ cũng 800 triệu - 1 tỷ đồng một căn.
Hai bên nội ngoại cũng khó khăn nên không "nhờ vả" tiền bạc được. Sau một thời gian đắn đo, thì chúng tôi cũng quyết định mua căn nhà giá 1 tỷ đồng, mượn thêm tiền bạn bè và người thân để có đủ 30% giá trị vay ngân hàng.
Có nhà riêng thì cũng sướng được thời gian đầu. Nợ gốc còn lớn khoảng 70% giá trị căn nhà. Tiền lãi thì đầu tháng phải cắt trả ngay khi lương vừa về nên áp lực đè nặng lên vai hai vợ chồng. Xác định công việc của vợ là ổn định, không phụ tôi kiếm thêm được, và vợ còn phải dành thời gian để chăm con, nên hằng đêm tôi thường bị tỉnh giấc, nằm suy nghĩ cách kiếm tiền thêm.
Tôi cũng đã cố gắng chạy đạt doanh số 100% hoặc hơn. Nhưng thu nhập cũng chỉ trong khoảng đó. Tôi tham gia nhiều cách đầu tư mà cũng không tới đâu. Trước đó, tôi cũng có một khoảng thời gian thử vận với đầu tư chứng khoán, đa phần là lỗ vì tâm lý đầu tư ngắn hạn, cộng thêm thị trường sơ khai, tổ lái chi phối đánh giá lên và xuống. Tôi có tham gia đa cấp thời gian ngắn rồi bỏ vì thấy người ta đi lừa người thân là chính, sản phẩm cơ bản nhưng giá bán cao để có tiền chi hoa hồng cho nhiều cấp. Tôi đi tư vấn bảo hiểm thì thấy nhiều khách trình độ và thu nhập chưa cao nên tâm lý chưa sẵn sàng, thậm chí họ còn hiểu nhầm giữa mua bảo hiểm để phòng ngừa rủi ro và đầu tư.
>> 'Tuổi 35 là một nhân viên giỏi còn hơn làm người sếp tồi'
Cơ duyên có một khách hàng quen hỏi tôi mua một mặt hàng mà bên tôi làm không cung cấp. Nếu trước kia tôi từ chối hoặc chỉ họ qua đơn vị khác, thì tôi chợt nghĩ là sao mình không tự tìm mối để kiếm thêm hoa hồng.
Sau đó tôi đóng vai khách hàng, dựa theo kinh nghiệm trong ngành mình làm, để tìm đến 2-3 nhà cung cấp uy tín, và đặt vấn đề làm môi giới để hưởng phần trăm. Ban đầu do tôi là người mới, họ không tin tưởng nên đặt điều kiện phải thanh toán 100% mới giao hàng (có hợp đồng). Trong khi khách hàng chỉ biết tôi, mà không biết đến đơn vị kia nên yêu cầu giao hàng và hóa đơn thì mới thanh toán.
Tôi phải đứng ra ở giữa để thương thảo bên mua và bên bán. Cuối cùng hai bên cũng đồng ý đặt cọc 50% sau khi ký hợp đồng, 50% còn lại sau khi giao hàng. Trước đó, tôi đã chạy đến văn phòng bên bán để xem họ đáng tin không (xem trụ sở, kho hàng, chủ kinh doanh) vì tôi lấy uy tin cá nhân để giới thiệu với bên mua.
Sau đó, tôi kiêm luôn làm sale cho họ để lo khâu soạn thảo hợp đồng, thủ tục thanh toán cọc, và cuối cùng là giao hàng và thanh toán đợt còn lại. Sau khi đơn hàng được thanh toán đủ 100% thì tôi được hưởng 6 triệu hoa hồng từ bên bán, khoảng 30% thu nhập tháng của tôi lúc đó. Tôi cầm tiền trên tay mà vui như trẻ con được kẹo.
Số tiền ấy tôi trích ra để đãi vợ con một bữa ăn ngon, còn lại bảo vợ gom lại để trả thêm tiền gốc bên ngân hàng. Sau đơn hàng đó, tôi duy trì liên lạc để làm tiếp 2-3 đơn nữa cho đến lúc bên mua không còn nhu cầu mua.
>> Thất nghiệp tuổi 40 nên tiếp tục xin việc hay kinh doanh riêng?
Và tôi tự chủ động chào thêm các mặt hàng khác cho cách khách hàng khác của tôi, miễn là không xung đột với mặt hàng của chỗ tôi đang làm chính. Cùng một khoảng thời gian chăm sóc khách hàng, một sale đến một khách hàng mà chào được nhiều sản phẩm hơn thì phần "thưởng" được nhiều hơn.
Hiện tại thì tôi đang kiêm hai công việc, một là làm sale cho một đơn vị của Việt Nam (đã làm được hơn 10 năm), và một là công việc tư vấn giải pháp (lương cố định, không hoa hồng) cho một đơn vị IT của Nhật.
Hai công việc này bổ trợ cho nhau rất nhiều. Khi làm với đơn vị của Nhật, tôi học được tác phong làm việc, kinh nghiệm quản lý của họ để áp dụng cho công việc bên đơn vị của Việt Nam.
Nhờ việc kiếm thêm thu nhập này, hai vợ chồng cũng đã trả xong nợ trong vòng 4 năm. Sau đó, hai vợ chồng tôi lại vay tiền tiếp để mua một lô đất khác. Nhờ giá đất tăng trong khoảng thời gian 2016-2018, chúng tôi bán đi để lấy vốn xây nhà trọ trên mảnh đất mà ba tôi cho ở dưới quê.
Gia đình có thêm một nguồn thu nhập thụ động, chiếm khoảng 30% tổng thu nhập gia đình, và hai vợ chồng bàn nhau, để dành khoản tiền này để tái đầu tư vào các lô đất khác ở các tỉnh vùng ven Sài Gòn.
Thu nhập của vợ tôi cũng tăng thêm nhờ lên làm quản lý cách đây ba năm. Tôi nghiệm ra rằng, tuy làm công ăn lương, nếu kiên trì và chịu khó suy nghĩ cách (cộng chút may mắn) thì vẫn có con đường để kinh tế gia đình sung túc hơn, nhờ vào đa dạng hóa nhiều nguồn thu nhập.
>>Chia sẻ bài viết của bạn cho trang Ý kiến tại đây.
Phát