Một chiếc xe bom do quân đội Iraq thu giữ được ở thành phố Tikrit. Ảnh: Twitter
Trong trận giao tranh diễn ra ở thành phố Ramadi, Iraq, hồi tháng trước, quân khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) dùng đến khoảng 30 bom xe cải tiến, sẵn sàng cho nổ tung bất cứ vật cản nào ngáng đường chúng chiếm lĩnh cứ điểm quan trọng mà quân chính phủ và đồng minh đã bảo vệ vững vàng suốt hơn một năm, theo AFP.
Các chiến binh IS tận dụng tất cả những loại xe chúng cướp được, từ xe bọc thép chở quân, xe bán tải đến xe chở dầu, biến những phương tiện di chuyển vô hại này thành thứ vũ khí có sức hủy diệt lớn bằng cách nhồi hàng tấn thuốc nổ vào bên trong sau đó hàn lồng thép xung quanh để tăng khả năng bảo vệ.
Trong lúc chiến đấu, nếu chạm trán một điểm phòng thủ quá chắc chắn, không thể xuyên thủng bằng phương pháp thông thường, IS lập tức huy động những kẻ tấn công liều chết lái một chiếc xe bom lao thẳng vào hàng ngũ đối phương, phá tan thế trận phòng vệ chỉ trong tích tắc.
"Những chiếc xe đó có thể chống chịu cả súng máy hạng nặng 12,7mm, thậm chí vẫn nguyên vẹn trước đạn súng phản lực chống tăng vác vai RPG. Mặt khác, trên xe chất nhiều thuốc nổ nên nó vẫn có khả năng gây sát thương ngay cả khi mục tiêu ở cách xa đến 50 m", một chuyên gia quân sự Iraq giấu tên cho hay.
Trong các băng ghi lại cảnh IS sử dụng bom xe tấn công thị trấn Kobani ở phía bắc Syria hay các mặt trận khác, người xem có thể thấy chúng gây ra những vụ nổ lớn đến nỗi những nhân chứng đứng cách xa nhiều km vẫn quan sát dễ dàng.
"Thiệt hại lớn hơn nhiều so với một quả bom nửa tấn do máy bay phản lực ném xuống", một chuyên gia phương Tây nhận xét. "Những chiếc xe nhồi bom chẳng khác gì không quân trên bộ" của IS.
Phản bác lại lời buộc tội của Mỹ về việc các binh sĩ của mình bỏ chạy trong trận chiến ở Ramadi, Thủ tướng Iraq Haider al-Abadi nói sức ảnh hưởng từ một vụ nổ bom xe tương tự như của "một quả bom hạt nhân loại nhỏ" và đây mới là nguyên nhân chính khiến quân đội Iraq thất thủ trước IS.
Chiến thuật mới
Chiếc xe bom của IS hôm 16/5 phát nổ trước cửa một tòa nhà chính phủ ở thành phố Ramadi, Iraq. Ảnh: NTS
Các tay súng IS không phải là những kẻ đầu tiên phát minh ra bom tự sát gắn trên phương tiện lưu động cải tiến (SVBIED). Hiện vẫn chưa rõ ai là người sáng chế ra loại vũ khí này bởi từ hơn hai thế kỷ trước, năm 1800, đã có kẻ chất đầy thuốc nổ lên những cỗ xe ngựa và ám sát hụt hoàng đế Napoleon ở thủ đô Paris, Pháp. Nhưng dường IS sử dụng thứ vũ khí nguy hiểm này hiệu quả hơn cả để gieo rắc nỗi sợ hãi trong dân chúng cũng như khiến chính quyền Iraq có vẻ như những người yếu thế, không thể kiểm soát, quản lý đất nước.
Trong giai đoạn quân đội Mỹ còn duy trì hiện diện ở Iraq, các nhóm khủng bố lúc bấy giờ cũng dùng những chiếc xe tải 18 bánh nhồi đầy thuốc nổ để thực hiện nhiệm vụ đánh bom liều chết. Tuy nhiên, chính các chỉ huy quân sự của IS đã đưa phương pháp tấn công này lên một tầm cao mới.
"Các chiến dịch của IS ở Iraq có lẽ là lần đầu tiên mà xe bom cải tiến được dùng trong trận đánh của một lực lượng tấn công lớn trên chiến trường Trung Đông", Andrew Terrill, giáo sư tại Viện Nghiên cứu Chiến lược của Quân đội Mỹ, nhận định.
Lực lượng Những con hổ giải phóng Tamil (LTTE) trước đây cũng sử dụng chiến thuật đánh bom xe tự sát trong các cuộc càn quét của đơn vị bộ binh nhưng theo Mike Davis, tác giả cuốn sách về lịch sử hình thành bom xe, những vụ đánh bom xe của LTTE thường chỉ là "các cuộc tấn công đơn lẻ" để mở đầu cuộc chiến.
"Cuộc tấn công vào thành phố Ramadi gây sốc và khơi dậy sợ hãi ở một cấp độ hoàn toàn khác biệt", Davis nhấn mạnh.
Một quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết khoảng 12 xe bom được IS sử dụng trong cuộc đổ bộ vào Ramadi. Chúng chứa lượng thuốc nổ lớn với sức công phá tương đương vụ đánh bom tại thành phố Oklahoma năm 1955. Vụ việc xảy ra cách đây 60 năm ở Mỹ khiến 168 người chết và hàng trăm người khác bị thương.
Lực lượng chiến đấu kiểu mới
Theo Davis, xe bom giống với chiếc được sử dụng trong vụ Oklahoma được nhồi lượng thuốc nổ bằng với "số bom chất trong một oanh tạc cơ B-24 trong thời kỳ Chiến tranh Thế giới thứ II".
"Nhưng những xe bom ở Ramadi mạnh mẽ hơn nhiều, có sức hủy diệt tương đương một cuộc không kích sử dụng các trái bom nặng gần nửa tấn", Davis nói thêm.
Sau thất bại ở Ramadi, Washington gửi khoảng 2.000 súng chống tăng AT4, với hỏa lực đủ sức đánh bay các xe bom chết người của IS, tới hỗ trợ quân đội Iraq.
"Bước đầu thì AT4 là một lựa chọn tốt nhưng chúng không có hệ thống điều khiển, vậy nên khi chiếc xe nhồi bom lao đến, bạn bắt buộc phải đứng trước mặt nó", một chuyên gia quân sự giấu tên bàn về loại vũ khí chống tăng do Thụy Điển phát triển.
"Khi xe bom tiếp cận và chỉ còn cách khoảng 100 m, lúc đó đã là quá muộn để tiêu diệt nó", ông cho biết thêm. "Hơn nữa, trong các thành phố, ví dụ như ở Ramadi, gần như không thể vô hiệu hóa chúng".
Hàng nghìn nhân viên an ninh Iraq cùng đồng minh đang vây hãm Ramadi nhằm chiếm lại thành phố chiến lược này. Tuy nhiên, Thủ tướng Abadi phải thừa nhận rằng xâm nhập thành phố bây giờ chứa quá nhiều rủi ro.
"Chúng tôi quyết định không giao tranh bên trong các thành phố chính bởi những chiếc xe bom này. Bạn không thể quan sát rõ ràng và đề phòng kịp thời vì tại đây có quá nhiều ngóc ngách", ông nói trong cuộc phỏng vấn với BBC.
Theo AFP, bằng cách triển khai xe bom trong các cuộc tấn công trên bộ, IS đã khiến Baghdad và đồng minh phải thay đổi hoàn toàn chiến lược đối phó với nhóm khủng bố khét tiếng này. Chiến thuật sử dụng bom xe rõ ràng đã biến IS thành những "lực lượng chiến đấu kiểu mới", Davis nhận định.
Vũ Hoàng (theo AFP)