Báo cáo lên Thủ tướng về các vụ việc liên quan đến đấu giá đất thời gian qua, Bộ Xây dựng cho biết, hiện tượng bỏ giá rất cao một số lô đất, rồi "bỏ cọc", tạo mặt bằng "giá ảo" để thao túng thị trường, mua đi, bán lại nhiều lô đất trúng đấu giá khác thu lợi bất chính diễn ra phổ biến ở nhiều nơi và thậm chí mang tính tổ chức.
Kết quả trúng đấu giá cao gấp nhiều lần so với mức khởi điểm cũng tác động đến thị trường bất động sản khu vực. Cụ thể như với vụ việc ở Thủ Thiêm, mặt bằng giá đất, nhà ở tại khu vực này sau cuộc đấu giá đã đồng loạt tăng dù giao dịch ít.
Toàn cảnh đấu giá đất Thủ Thiêm xem tại đây.
Mặt khác, theo thông tin của Bộ Xây dựng, trong quá trình tổ chức thực hiện đấu giá, đặc biệt là đấu giá đất ở một số nơi còn có hiện tượng "cò đấu giá", "quân xanh - quân đỏ" lộng hành, thông đồng, dìm giá, làm sai lệch kết quả đấu giá. Điều này đã gây mất an ninh, trật tự, thất thoát nguồn thu ngân sách, ảnh hưởng đến quyền lợi của người tham gia.
Cơ quan này cũng ghi nhận, có tình trạng để lộ thông tin về người đăng ký tham gia đấu giá trước khi cuộc đấu thầu diễn ra và tình trạng "xã hội đen" đe dọa cá nhân, tổ chức tham gia phải xin rút hồ sơ; thông đồng giữa Tổ chức tư vấn định giá với người tham gia để "dìm giá" như vụ đấu giá quyền sử dụng đất tại Thái Bình năm 2020, tại huyện Đông Anh, Hà Nội năm 2021.
Để xử lý vấn đề này, Bộ Xây dựng cho biết sẽ tiếp tục bám sát thị trường, đồng thời thanh kiểm tra việc thực hiện pháp luật về kinh doanh bất động sản. Bộ sẽ phối hợp với các địa phương, cơ quan chức năng khác để bổ sung cơ chế, chính sách phù hợp với thị trường.
Bộ cũng đề xuất Thủ tướng giao các bộ gồm: Tài nguyên và Môi trường, Tư pháp, Tài chính tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện quy định về đấu giá quyền sử dụng đất, xử lý nghiêm các vi phạm về đấu giá, có yếu tố trục lợi trong đấu giá quyền sử dụng đất.
Ngân hàng Nhà nước cần rà soát các tổ chức tín dụng cho các nhà đầu tư vay tiền tham gia đấu giá đất để đảm bảo an toàn tín dụng.
Các cơ quan chức năng cần nghiên cứu, bổ sung quy định để phân định các trường hợp, khu vực thực hiện đấu giá quyền sử dụng đất với các trường hợp đấu thầu dự án có sử dụng đất kèm theo điều kiện cụ thể đối với tổ chức, doanh nghiệp tham giá đấu thầu dự án.
Bên cạnh đó, cần nghiên cứu, sửa đổi các quy định pháp luật liên quan đến việc đấu giá quyền sử dụng đất như thống nhất về hình thức, trình tự, thủ tục trong tổ chức thực hiện; xác định giá khởi điểm để đấu giá đất; số tiền đặt trước khi tham gia và số tiền đảm bảo thực hiện hợp đồng khi trúng thầu...
Trước đó, Bộ Tài nguyên & Môi trường cũng đề nghị các địa phương rà soát, kiểm tra các hoạt động đấu giá đất, từ đó, xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Các địa phương cần ngăn chặn hành vi lợi dụng đấu giá quyền sử dụng đất để gây nhiễu loạn thị trường, trục lợi.
Ngoài ra, cơ quan này lưu ý các thành phố chấn chỉnh đấu giá đất, trong đó tập trung vào việc thực hiện đúng quy định các trường hợp phải đấu giá quyền sử dụng đất, nhất là những khu đất "vàng" để chống thất thu cho ngân sách và phòng chống tiêu cực, tham nhũng.
Các địa phương cần chủ động tổng hợp thông tin, đánh giá, nhận định về khả năng tiềm ẩn nguy cơ diễn biến bất thường liên quan đến biến động giá đất thời gian tới.
Kiến nghị trên của Bộ Xây dựng và Bộ Tài nguyên & Môi trường được đưa ra trong bối cảnh thị trường bất động sản cả nước đã chứng kiến nhiều vụ đấu giá gây sốc vì kết quả trúng thầu cao bất thường so với khởi điểm, đặc biệt là với 4 lô đất ở Thủ Thiêm. Tuy nhiên, tính đến ngày 8/2, hai trên bốn doanh nghiệp đã xin bỏ cọc ở 4 lô đất tại Khu đô thị mới này.
Theo đó, chiều 8/2, Công ty TNHH Đầu tư Phát triển và Thương mại Bình Minh (trúng lô đất 3-9 với số tiền 5.026 tỷ đồng, gấp 6,9 lần giá khởi điểm) đã nối gót Công ty Bất động sản Ngôi sao Việt (đơn vị thuộc Tân Hoàng Minh) chấm dứt hợp đồng mua bán lô đất ở khu vực này.
Cục Thuế TP HCM cũng cho biết, với hai doanh nghiệp trúng đấu giá còn lại là Công ty cổ phần Dream Republic và Sheen Mega đến chiều 8/2, hệ thống quản lý của cơ quan này chưa nhận được tiền sử dụng đất (hạn chót nộp 50% tiền là ngày 6/2).
Cuối tháng 1, sau khi Tân Hoàng Minh xin chấm dứt hợp đồng mua bán lô đất Thủ Thiêm, Bộ Xây dựng cho rằng "thị trường bất động sản khu vực cơ bản ổn định lại".
Đức Minh