Dự kiến diễn ra từ 23h ngày 29/7 (giờ Việt Nam), nhưng sự kiện bị chậm hơn một tiếng đồng hồ do trục trặc kỹ thuật.
Mở màn phiên điều trần, David Cicilline, Chủ tịch Tiểu ban chống độc quyền - Uỷ ban Tư pháp Hạ viện Mỹ, cho biết quá trình điều tra các hành vi độc quyền của bốn hãng Amazon, Apple, Google và Facebook đã diễn ra trong suốt 13 tháng qua. Uỷ ban đã yêu cầu nộp ít nhất 1,3 triệu tài liệu, tổ chức 5 phiên điều trần riêng và thực hiện hàng trăm giờ phỏng vấn đối với đại diện bốn tập đoàn công nghệ lớn này.
David Cicilline, Chủ tịch Tiểu ban chống độc quyền, điều hành phiên điều trần. Ảnh: CNN.
"Trước Covid-19, những công ty này đã là những 'người khổng lồ' trong nền kinh tế của chúng ta. Trong đại dịch, họ thậm chí lớn mạnh hơn bao giờ hết", ông nói. "Các nền tảng này có khả năng khai thác sức mạnh để đưa ra mức phí đắt đỏ, thực hiện những hợp đồng mang tính áp đặt và trích xuất dữ liệu có giá trị từ những người và những doanh nghiệp phụ thuộc vào họ".
"Nói đơn giản, họ đang nắm trong tay quá nhiều quyền lực", Cicilline kết luận.
Jerry Nadler, Chủ tịch Uỷ ban Tư pháp, so sánh các tập đoàn công nghệ ngày nay giống như sự độc quyền trong ngành đường sắt hơn một thế kỷ trước, khi các công ty thống trị có thể lựa chọn mức giá, loại bỏ đối thủ.
Do hạn chế đi lại trong đại dịch, cả bốn CEO đều chọn trả lời chất vấn trực tuyến. Phông nền phía sau Mark Zuckerberg là bức tường trắng quen thuộc trong các cuộc họp trực tuyến mà ông từng tham gia. Tim Cook cũng sử dụng background trung tính với một số cây cảnh trang trí. Người giàu nhất thế giới Jeff Bezos ngồi trước giá sách gỗ trong khi Sundar Pichai dường như ngồi trong phòng họp của công ty.
Jeff Bezos, CEO Amazon. Ảnh: AFP.
Được yêu cầu phát biểu đầu tiên, Jeff Bezos, CEO Amazon, chia sẻ về tuổi thơ sóng gió bởi bà Jackie mang thai và sinh ông khi mới là nữ sinh trung học 17 tuổi. Họ Bezos của ông thực tế là họ của cha dượng chứ không phải cha đẻ. Thời niên thiếu, ông sống ở ngoại ô Texas cùng ông bà ngoại và làm công việc đồng áng. Tuy nhiên, từ cách đây 26 năm, gia đình ông đã sẵn sàng đầu tư số tiền tiết kiệm của họ cho Amazon và Internet dù đó là những khái niệm họ không hề hiểu. "Họ đặt cược vào con trai của mình", ông nói.
Khởi đầu là một kho sách trực tuyến khiêm tốn, Jeff Bezos thừa nhận Amazon đã vươn lên thành một công ty lớn về thương mại điện tử. Tuy nhiên, ông cho rằng Amazon chiếm thị phần không lớn bởi tham gia vào thị trường bán lẻ trực tuyến đông đúc với các tên tuổi nổi tiếng như Target, Costco and Walmart. Ông còn cho rằng Amazon nên được điều tra và trách nhiệm của họ là vượt qua các cuộc điều tra một cách thành công.
Sau bài phát biểu này, các thành viên Hạ viện không "đả động" tới Bezos trong gần 90 phút, khiến ông thảnh thơi ăn bánh, uống nước trong khi các CEO khác liên tục bị chất vấn.
Giống như Bezos, Tim Cook, CEO Apple, cũng tuyên bố họ vấp phải sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường smartphone với những đối thủ lớn như Samsung, Huawei, Google.
"Mục tiêu của chúng tôi là 'tốt nhất', không phải 'nhiều nhất'. Chúng tôi không có thị phần thống trị ở bất cứ thị trường hay trong bất cứ phân khúc sản phẩm nào", ông nói.
Tuy nhiên, vấn đề là các nhà điều tra không xét đến thị phần smartphone, mà tập trung vào đơn khiếu nại của các nhà phát triển rằng Apple áp đặt những quy định khắc nghiệt, trong có việc phải đóng phí lên đến 15-30% doanh thu nếu muốn ứng dụng có mặt trên App Store.
Tim Cook, CEO Apple, phát biểu trực tuyến. Ảnh: CNN.
Tương tự, trong bài phát biểu dài 5 phút, Mark Zuckerberg, CEO của Facebook, mô tả "sự cạnh tranh gay gắt" mà công ty của mình phải đối mặt. "Dịch vụ nhắn tin phổ biến nhất tại Mỹ là Apple iMessage. Ứng dụng phát triển nhanh nhất là TikTok. Ứng dụng video phổ biến nhất hiện nay là YouTube. Nền tảng quảng cáo có tốc độ tăng trưởng cao nhất là Amazon. Nền tảng quảng cáo lớn nhất hiện nay là Google", Zuckerberg liệt kê một loạt đối thủ để nhấn mạnh sự khó khăn của hãng.
Ông cũng cho biết quyết định bỏ ra 19 tỷ USD để mua WhatsApp năm 2014 chỉ là giải pháp giúp công ty cạnh tranh với các hãng viễn thông, vốn thu tiền người dùng qua mỗi nhắn tin.
Trước câu hỏi có nên tách Instagram khỏi Facebook, Zuckerberg cho rằng không có gì đảm bảo ứng dụng này sẽ đạt được thành công với hơn một tỷ người dùng hàng tháng như hiện nay nếu họ không chi một tỷ USD để thâu tóm vào năm 2012. Nghị sĩ Jerry Nadler nhắc đến một số email nội bộ, trong đó Facebook coi Instagram là mối đe doạ và thay vì cạnh tranh, họ bỏ tiền ra mua lại nó. Zuckerberg phủ nhận và nhắc lại rằng khi đó Uỷ ban Thương mại Liên bang đã phê duyệt thương vụ này.
Trong khi đó, trong lời nói đầu, Google CEO Sundar Pichai khẳng định công ty đã tạo ra một nền tảng cạnh tranh với mức giá thấp hơn cho các nhà quảng cáo. Ông cũng nhấn mạnh những đóng góp của Google đối với nước Mỹ: hơn 75.000 nhân viên đang làm việc tại 26 bang, mức đầu tư cho nghiên cứu phát triển tính đến cuối năm 2019 đạt 26 tỷ USD, tăng gấp 10 lần so với con số 2,8 tỷ USD của 10 năm trước đó.
Nghĩ sĩ Cicilline cho biết Uỷ ban đã thu thập email nội bộ của nhân viên Google và thực hiện phỏng vấn với các doanh nghiệp nhỏ hơn. Họ nhận thấy hãng này đã sử dụng các công cụ theo dõi lưu lượng truy cập web để xác định những đối thủ tiềm năng, hạ thứ hạng trên kết quả tìm kiếm trong khi ưu tiên hiển thị website và sản phẩm của chính mình.
Pichai không trực tiếp phủ nhận cáo buộc và giải thích họ "cố gắng hiểu các xu hướng dựa trên dữ liệu và khai thác nó để cải tiến sản phẩm phục vụ người dùng".
Châu An