Bộ trưởng Y tế: Luôn có sự giằng co trong chi trả bảo hiểm

Sau Bộ trưởng Nông nghiệp và Văn hoá, Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến lần đầu tiên đăng đàn trả lời chất vấn của Quốc hội khoá 14.

Theo tổng hợp ý kiến đề nghị chất vấn của các đại biểu, những nhóm vấn đề mà bà Tiến sẽ giải đáp là: thực trạng, giải pháp nâng cao chất lượng, hiệu quả khám chữa bệnh; giá thuốc và quản lý nhà nước về giá thuốc, cung ứng thuốc tại các cơ sở y tế.

Những tồn tại, bất cập của ngành y như quá tải bệnh viện, chất lượng chuyên môn khám chữa bệnh ở tuyến dưới (huyện và tuyến xã) vẫn còn hạn chế chưa được người dân tin tưởng cao: Tai biến y khoa xảy ra rải rác tại các bệnh viện cả tuyến dưới và tuyến trên; Lạm dụng kỹ thuật trong chẩn đoán, điều trị tại một số bệnh viện… cũng được các đại biểu quan tâm.

58 đại biểu đăng ký chất vấn

Đầu phiên chất vấn của Bộ trưởng Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến, có 58 đại biểu đăng ký câu hỏi. Phản ánh tình trạng trục lợi bảo hiểm xã hội, lạm dụng các kỹ thuật trong chẩn đoán, y tế xã phường lạc hậu, việc chuyển viện với những bệnh nan y rườm rà, đại biểu Nguyễn Thị Phúc đề nghị tư lệnh ngành y tế nêu giải pháp.

Đại biểu Nguyễn Chiến phản ánh tình trạng quá tải cơ sở y tế dẫn đến y bác sĩ thiếu tôn trọng người bệnh, trong khi ở nước ngoài nhân viên y tế "cúi rạp người cảm ơn bệnh nhân khi xuất viện". “Vậy ở nước ta, Bộ trưởng có biện pháp thường xuyên nào để cải thiện việc này”? Ông Chiến cũng quan tâm đến việc nhiều loại trang thiết bị, vật tư y tế nhập khẩu chưa dùng đã hỏng, giá cao mà cơ quan chức năng phát hiện vừa qua.

Đại biểu Trịnh Ngọc Phương đề nghị Bộ trưởng Y tế làm rõ thông tin giá thuốc ở Việt Nam cao hơn mặt bằng chung trong khu vực, Bộ có giải pháp gì để giảm tác động của việc tăng giá thuốc đối với nhóm khó khăn.

Đại biểu Trịnh Ngọc Phương chất vấn Bộ trưởng Y tế.

Giá thuốc Việt Nam thấp hơn 10% so với trung bình 6 nước ASEAN

Không trả lời câu hỏi cụ thể của từng đại biểu, Bộ trưởng Y tế trình bày theo nhóm vấn đề. Với chất vấn của đại biểu Trịnh Ngọc Phượng rằng giá thuốc Việt Nam cao hơn thế giới thế nào, Bộ trưởng Tiến khẳng định với các văn bản quản lý của Chính phủ và Bộ ban hành thời gian qua thì thị trường thuốc Việt Nam ổn định, không tăng cao. Trong chỉ số giá tiêu dùng CPI của mặt hàng thiết yếu, thuốc là đứng 9-10, nghĩa là không tăng đột biến.

Các tổ chức quốc tế cũng đưa ra đánh giá độc lập giá thuốc biệt dược và một số loại thuốc gốc chữa ung thư, tim mạch, tiểu đường thì Việt Nam thấp hơn 10% so với trung bình 6 nước ASEAN. Trong khi của các nước khác, như Philippines, Thái Lan cao hơn 37% và 19%. Đây là đánh giá của tổ chức quốc tế.

"Nói là giá thuốc của chúng ta cao hơn thế giới thì có lẽ phải có số liệu và đánh giá độc lập của tổ chức quốc tế", Bộ trưởng khẳng định. 

 

 

Bộ trưởng Bộ Y tế trả lời về vấn đề giá thuốc của Việt Nam

Hơn 7.000 cán bộ y tế đã bị kỷ luật

Về ứng xử thiếu tôn trọng của y bác sĩ, Bộ trưởng Y tế thừa nhận có tình trạng "con sâu làm rầu nồi canh". Vừa qua ngành đã có chương trình đổi mới toàn diện thái độ phong cách phục vụ, hướng tới sự hài lòng của người bệnh, áp dụng nhiều biện pháp như đường dây nóng, thùng thư góp ý, lắp đặt camera, giám sát chuyên môn…, chế tài nghiêm khắc với các sai phạm. Hơn 7.000 cán bộ y tế đã bị kỷ luật thời gian qua, từ cảnh cáo đến buộc ra khỏi ngành.

Trước tình trạng lãng phí, gây phiền hà cho người dân khi phải đi xét nghiệm nhiều lần, Bộ trưởng cho biết đã ban hành thông tư công nhận các xét nghiệm lẫn nhau của bệnh viện cấp trung ương và cấp tỉnh. Đến năm 2018 tất cả kết quả xét nghiệm ở các cấp sẽ được công nhận. 

Bộ trưởng Tiến cho biết việc người dân muốn tiếp cận dịch vụ y tế cao và đến thẳng tuyến Trung ương là nguyện vọng chính đáng. Hiện đã có quy định cho thông tuyến và đến năm 2021 sẽ “thông toàn quốc”.

Tuy nhiên, y tế cơ sở là nơi có thể chăm sóc sức khỏe ban đầu, với các bệnh nặng và mãn tính thì Bộ có chương trình để giải quyết. Theo bà, nhiều bệnh nhân cũng muốn nhận thuốc để điều trị theo phác đồ ngay tại cấp huyện và cấp xã mà không cần lên tuyến Trung ương.

Cơ sở y tế không đồng thuận với kết luận của kiểm toán

Về đầu tư trang thiết bị ngành y tế, Bộ trưởng Tiến cho biết vừa qua Kiểm toán Nhà nước kết luận nhiều thiết bị chưa hết khấu hao đã hỏng, đắp chiếu. Tuy nhiên, theo bà, một trong những lý do là công suất quá lớn kể cả ở tuyến tỉnh; một số máy đắp chiếu vì đang trong thời gian bảo hành, bảo trì…

Về chênh lệch giá cao giữa các cơ sở y tế khi mua cùng một mặt hãng, bà Tiến lý giải “kiểm toán có quyền kết luận, tuy nhiên các cơ sở y tế không đồng thuận với kết luận này”, vì trang thiết bị vật tư y tế rất đa dạng. Ví dụ, kim cánh bướm là kim nhỏ để luồn trong mao mạch nhỏ, thông thường Bệnh viện Việt Đức mua giá 6-7 nghìn đồng mỗi chiếc, trong khi Bệnh viện Chợ Rẫy mua gấp 10 lần. Vấn đề ở chỗ cùng là kim cánh bướm, nhưng cái Bệnh viện Chợ Rẫy mua là kim có khóa, có van, đầu vát để tránh đau cho bệnh nhân…, vì vậy giá chênh lệch nhau.

“Giá đấu thầu ở các bệnh viện đó theo đánh giá của Thanh tra Bộ Y tế và các đoàn giám sát là vào loại thấp nhất”, bà Tiến nói.

Trả lời câu hỏi “giá khám chữa bệnh tăng, chất lượng có tăng”, bà Tiến nói trong thực tế lộ trình điều chỉnh giá y tế đã chậm vì dự kiến năm 2017 sẽ “tính đúng tính đủ” nhưng hết năm nay chưa thực hiện được. “Khi giá tăng thì chất lượng phải tăng”, Bộ trưởng Y tế cam kết và cho biết sẽ đổi mới toàn diện thái độ, phong cách phục vụ của đội ngũ y bác sĩ.

Đại biểu lo lắng tình trạng kháng thuốc

Đại biểu Nguyễn Thị Minh Ánh nêu vấn đề tình trạng bán thuốc không cần kê đơn của bác sĩ, lạm dụng kháng sinh khiến bệnh nhân kháng thuốc, mất hàng tỷ USD để chữa trị. Việc bán thuốc không theo đơn diễn ra tràn lan, mặc dù nhà nước đã có quy định xử phạt. Bà Ánh đề nghị Bộ trưởng cho biết trách nhiệm về vấn đề này?

Đại biểu Dương Minh Ánh chất vấn về tình trạng bán thuốc không theo đơn bác sĩ.

Cùng quan tâm đến vấn đề kháng thuốc, đại biểu Phạm Văn Tuân cho hay, nhiều cửa hàng thuốc bán theo triệu chứng người mua kể mà không theo toa của bác sĩ. “Bao giờ mới chấm dứt tình trạng dược sĩ kê đơn như bác sĩ”, đại biểu Tuân chất vấn.

Vấn đề lạm dụng kỹ thuật cao trong khám chữa bệnh tiếp tục được nhiều đại biểu quan tâm. Ông Phạm Văn Tuân và bà Hồ Thị Kim Ngân cùng đặt vấn đề thực trạng trên có phải do cơ chế giao tự chủ cho bệnh viện công lập phải đảm bảo thu chi tài chính, chứ không xuất phát từ nhu cầu người bệnh? 

Về nguồn lực bác sĩ, đại biểu Hồng Vân đề nghị Bộ trưởng chỉ ra giải pháp khắc phục tình trạng chảy máu chất xám từ bệnh viện công sang bệnh viện tư. Có thực tế nhiều bác sĩ khám chữa bệnh tại bệnh viện công rất sơ sài. “Phải chăng bác sĩ đã khám ở nhà, bệnh viện tư quá mệt mỏi”, bà Vân đặt câu hỏi.

Trục lợi bảo hiểm từ cả cơ quan y tế và người dân

Về trục lợi bảo hiểm y tế, bà Tiến cho biết ngành vừa tổ chức đoàn đi giám sát thấy có tình trạng lạm dụng từ 2 phía cơ quan y tế và người dân. Do giá dịch vụ tăng, quyền lợi được hưởng của người đóng bảo hiểm y tế rộng hơn, và với chủ trương thông tuyến nhiều người đã lạm dụng. Có người khám đến 20-30 lần trong thời gian ngắn, sáng đi khám, chiều lại từ bệnh viện này sang bệnh viện khác…

Với các cơ sở y tế, cơ chế tự chủ bên cạnh mặt tích cực cũng có hạn chế là lạm dụng kỹ thuật xét nghiệm, dịch vụ y tế cao, kéo dài thời gian nằm viện hoặc chưa thật cần thiết nhưng vẫn yêu cầu nằm viện… để tăng nguồn thu. “Bộ sẽ làm quy trình quản lý khám chữa bệnh chặt chẽ hơn, kèm theo giám sát, cùng với Bảo hiểm xã hội có định mức trần chi, đổi mới mô hình tự chủ của cơ sở y tế; y tế các cơ sở công nhận kết quả xét nghiệm của nhau”, bà Tiến nói.

'Bán thuốc không kê đơn là yếu kém của ngành'

Bộ trưởng: "Bán thuốc không cần kê đơn là yếu kém của ngành".

Bộ trưởng Tiến thừa nhận ý kiến đại biểu Dương Minh Ánh về tình trạng bán thuốc không cần kê đơn là “xác đáng”. “Đây là yếu kém của ngành, chúng tôi nhận trách nhiệm”, bà Tiến nói và cho hay, đội ngũ thanh tra vấn đề này còn yếu, cả nước chưa đến 300 người. 

Thừa nhận có tình trạng lạm dụng kháng sinh và để hạn chế, Bộ trưởng cho hay Việt Nam là một trong những nước tham gia thí điểm chương trình quản lý kháng kháng sinh của Tổ chức Y tế thế giới. Bộ sẽ đưa ra một số giải pháp như ban hành thông tư kê đơn, kê đơn thuốc điện tử… 

Với chất vấn “loạn giá thuốc”, giá nhập khẩu cao hơn rất nhiều giá bán, Bộ trưởng nhận định “có thể đúng và không đúng”. Với thuốc trong bệnh viện, nhà thuốc trong viện, Bộ đã ban hành thông tư quản lý giá và hiện giá thuốc khu vực này khá tốt. Các nhà thuốc ngoài bệnh viện thì phải tôn trọng quy luật thị trường. Bộ có lực lượng đi kiểm tra việc niêm yết giá, nhưng rất mỏng. 

Theo Bộ trưởng, giá thuốc cao tập trung ở nhóm biệt dược, do vấn đề bản quyền. Hiện gần 700 biệt dược có bản quyền, Bộ sẽ nắm bắt nhu cầu và tổ chức đàm phán giá với đối tác cung cấp. Với gần 500 biệt dược gần hết bản quyền, Bộ sẽ đưa vào đấu thầu… 

Nhiều đại biểu tranh luận với Bộ trưởng

7 đại biểu tranh luận và tiếp tục đặt câu hỏi với Bộ trưởng Tiến. Ông Phạm Như Hiệp đồng ý với Bộ trưởng rằng y tế cơ sở đóng vai trò quan trọng, một đồng cho y tế cơ sở bằng 10 đồng khám chữa bệnh. Nhưng cơ cấu bệnh tật thay đổi, nhiều bệnh nan y, y tế cơ sở không phát hiện được. Đến khi phát bệnh thì đã nghiêm trọng, điều trị tốn kém. "Bộ có giải pháp gì sớm phát hiện bệnh hiểm nghèo?", ông Hiệp hỏi.

"Việc trang thiết bị y tế mau hỏng, đắp chiếu là không thể chấp nhận. Bộ trưởng đã trình bày, nhưng chưa chỉ rõ tại sao, giải pháp là gì", đại biểu Đặng Thị Mỹ Hương chất vấn. Bà Hương hỏi có hay không tình trạng cấp trên cấp trang thiết bị xuống cơ sở nhưng không phù hợp với nhu cầu, cơ sở không đáp ứng nguồn nhân lực, hướng xử lý sắp tới thế nào?

Vấn đề y tế cơ sở dù được Bộ trưởng trả lời nhiều, nhưng đại biểu Lê Quân vẫn chưa thấy thuyết phục. Ông cho rằng nếu tập trung đầu tư quá nhiều vào y tế công lập thì e rằng vài năm tới tình hình không chuyển biến. Mạng lưới y tế, ngoài các bệnh viện công, trung tâm, trạm y tế xã phường thì còn đội ngũ đông đảo các bác sĩ tư, phòng khám tư. 

"Họ có đóng góp nhất định trong việc khám chữa bệnh. Tại sao ta không học các nước, cho phép bác sĩ được sử dụng thiết bị y tế công ở những trung tâm, trạm y tế xã phường, vốn đang ít được sử dụng, vào việc khám chữa bệnh?", ông Quân đặt câu hỏi. 

Đại biểu Hoàng Đức Thắng phản ánh thực tế rất nhiều bệnh nhân điều trị mãi một cơ sở y tế không khỏi, nhưng không được chuyển lên tuyến trên bởi bị ràng buộc bảo hiểm y tế. "Trách nhiệm của ngành và cá nhân Bộ trưởng thế nào?, ông Thắng chất vấn.

Chia sẻ bức xúc của người dân khi đi khám bảo hiểm y tế, đại biểu Nguyễn Phi Thường cho rằng việc khám chữa bệnh bằng loại bảo hiểm này đang méo mó, các bên liên quan đến không hài lòng, ảnh hưởng tới chất lượng khám chữa bệnh, đi lệch mục đích tôn chỉ của ngành. "Vậy trách nhiệm Bộ Y tế ở đâu, quan điểm và biện pháp xử lý vấn đề này thế nào?", ông Thường đặt câu hỏi. Ông cũng chất vấn Bộ trưởng bao giờ thì áp dụng sổ bảo hiểm y tế điện tử?

Chốt lại phần sáng nay, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết có 18 đại biểu hỏi Bộ trưởng Y tế. Sau phần nghỉ trưa, Bộ trưởng tiếp tục đăng đàn.