Lần đầu tiên đăng đàn trả lời chất vấn của đại biểu Quốc hội, Bộ trưởng Văn hóa Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện thẳng thắn đề cập những sự việc ồn ào dư luận gần đây tại Cục Nghệ thuật biểu diễn và Tổng cục Du lịch.
"Đây là bài học sâu sắc đối với công tác quản lý nhà nước của ngành, là Bộ trưởng tôi xin nhận trách nhiệm của người đứng đầu", ông nói ngay đầu phiên chất vấn, đồng thời khẳng định Bộ đang quyết liệt chấn chỉnh, khắc phục những tồn tại, hạn chế và nâng cao phương pháp điều hành.
"Cấp phép" hơn 300 bài hát quen thuộc là sai sơ đẳng
Đại biểu Cao Thị Xuân dẫn báo cáo của Bộ Văn hoá cho thấy Bộ trưởng đã thẳng thắn chỉ ra 3 hạn chế cơ bản của lĩnh vực quản lý hoạt động văn hóa, đều xoay quanh năng lực của đội ngũ cán bộ, công chức, đó là tư duy quản lý lạc hậu, nặng về cấp phép xin - cho, không kịp thời nắm bắt các văn bản của pháp luật. Tuy nhiên trong số các giải pháp Bộ đưa ra để chấn chỉnh lĩnh vực này, không có nội dung nào liên quan trực tiếp đến "thanh lọc, xử lý yếu tố con người".
"Bộ trưởng có giải pháp gì để giải quyết vấn đề này trong nhiệm kỳ của mình", bà Xuân chất vấn.
Phó chủ nhiệm Uỷ ban Văn hoá, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên, Nhi đồng Phạm Tất Thắng cũng bày tỏ sự không hài lòng quanh hoạt động "cấp phép". Ông cho biết, trong báo cáo số 119 của Bộ, tại phần quản lý cấp phép hoạt động văn hóa nghệ thuật, khi đọc có cảm giác công tác quản lý của Bộ là xin phép, cấp phép, quản lý cấp phép hoạt động nghệ thuật biểu diễn.
“Phải chăng vì thiên về hoạt động xin phép - cấp phép như vậy nên cơ quan quản lý của Bộ đã làm những việc không cần làm, ví dụ như việc liên quan đến hơn 300 bài hát đã phổ biến rộng rãi trong đó có Quốc ca?”, ông Thắng băn khoăn.
Vì vậy, ông đề nghị Bộ trưởng đánh giá việc cấp phép các hoạt động văn hóa nghệ thuật có bất cập gì? Trách nhiệm của Bộ tới đâu, giải pháp trong thời gian tới?
Giải đáp các vấn đề nêu trên, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện khẳng định, những sự việc xảy ra vừa rồi "trước hết là do năng lực cán bộ". Theo ông, việc cập nhật 324 bài hát lên website của Cục nghệ thuật biểu diễn là "cái sai sơ đẳng không đáng có", vì Cục tự làm khi không có yêu cầu và lại cập nhật vào mục "cấp phép".
Lãnh đạo ngành văn hoá cũng cho biết Bộ đã tiến hành kiểm điểm trách nhiệm, làm rõ nguyên nhân tại đâu để trên cơ sở đó có giải pháp nâng cao năng lực của cán bộ, thậm chí là thuyên chuyển nhân sự.
Với câu hỏi của đại biểu Thắng, Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện giải thích, vừa qua tình hình quản lý cấp phép nóng nên Tổng thư ký Quốc hội yêu cầu Bộ báo cáo, chứ không phải vai trò nhà nước của Bộ chỉ là quản lý và cấp phép.
Đề xuất xử lý nghệ sỹ ăn mặc phản cảm
Đề cập đến hoạt động biểu diễn nghệ thuật, đại biểu Vũ Thị Nguyệt cho rằng bên cạnh những nghệ sỹ chân chính, lao động, cống hiến hết mình cho nghệ thuật, thì lại có nhiều người chưa phân biệt được ranh giới giữa gợi cảm hay phản cảm, giữa hài hước hay chiêu trò, giữa nổi tiếng hay tai tiếng để câu view, câu like, đánh bóng tên tuổi tạo nên những hình ảnh phản cảm; lối sống không lành mạnh ảnh hướng đến giới trẻ.
"Có những nghệ sỹ cố tình bị phạt để nổi tiếng hơn. Bộ trưởng có giải pháp nào?", bà Nguyệt đặt câu hỏi.
Trả lời chất vấn trên, Bộ trưởng Thiện thừa nhận "đúng là thời gian vừa qua còn có nhiều hiện tượng phản cảm liên quan đến các ca sỹ, nghệ sỹ, từ hành vi, thái độ, cho đến trang phục...". Theo ông, hiện đã có một nghị định về việc xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực này, và qua đó cũng góp phần "giáo dục đạo đức cho các nghệ sỹ khi tham gia biểu diễn".
Tạm dừng thu phí tác quyền âm nhạc ở quán cafe, khách sạn
Đại biểu Ngọ Duy Hiểu đặt câu hỏi liên quan đến việc trung tâm bảo vệ quyền tác giả âm nhạc Việt Nam thu tiền tác quyền tại các quán cafe, nhà hàng, khách sạn khiến dư luận phản đối.
Ông Hiểu cho rằng việc thu này không có căn cứ, bị thu 2 lần, tức là đơn vị sản xuất băng đĩa đã nộp tiền, trong khi nhiều loại hình văn hóa nghệ thuật như sân khấu điện ảnh, văn học, điêu khắc không thu. Như vậy là không công bằng và bất hợp lý.
Bộ trưởng Nguyễn Ngọc Thiện cho biết, căn cứ một số quy định liên quan thì việc thu vừa rồi có cơ sở. Tuy nhiên thu như thế nào, ai ủy quyền, Trung tâm có căn cứ khoa học chưa, thoả thuận như thế nào..., là những vấn đề về dân sự.
"Bộ đã yêu cầu Trung tâm dừng thu để cùng nhau rà soát lại xem cách thu như vậy đã đúng chưa, khi nào đúng các quy định của pháp luật rồi thì Trung tâm mới tiếp tục thu. Đây là một trong những vấn đề rất quan trọng để xây dựng công nghiệp văn hóa, và là một trong những nội dung của bản quyền tác giả", ông Thiện nói.
Chủ tịch Quốc hội nhắc nhở, ý của đại biểu Ngọc Duy Hiểu muốn nói là thu ở quán cafe, ở nhà hàng hay những nơi khác đã đảm bảo công bằng, hợp lý chưa?
Bộ trưởng Thiện trả lời bổ sung, theo quy định của Luật sở hữu trí tuệ thì có thu ở khách sạn và một số quán cà phê, nhưng "vừa rồi có dư luận nên chúng tôi đề nghị Trung tâm phải đảm bảo các thủ tục".
Lãnh đạo ngành văn hoá cũng cam kết sẽ có báo cáo giải trình cụ thể vấn đề nêu trên cho đại biểu Quốc hội.
Mỗi giờ một lễ hội là nhiều hay ít?
Đại biểu Triệu Thế Hùng cho rằng, ở Việt Nam, hàng nghìn năm nay, lễ hội đã trở thành nét đẹp sinh hoạt, văn hóa đặc sắc mỗi dịp xuân về nhưng lễ hội cũng đang là vấn đề gây nhiều tranh luận và bức xúc trong xã hội. Hàng năm có quá nhiều lễ hội diễn ra và tình trạng lợi dụng tín ngưỡng để cầu lợi đang gia tăng.
Theo thống kê của Bộ Văn hóa, mỗi năm Việt Nam có tới gần 8.000 lễ hội dân gian và hội làng, tức là trung bình mỗi ngày ở Việt Nam có 22 lễ hội và mỗi một giờ trung bình có một lễ hội diễn ra. "Như vậy có phải là đã quá nhiều so với đời sống của chúng ta hiện nay hay không? Trong thời gian qua ngành văn hóa có quá dễ dãi trong việc cho phép và quản lý lễ hội không? Xin Bộ trưởng cho biết sẽ có chính sách gì, giải pháp nào để cải thiện về tình trạng lễ hội hiện nay", ông Hùng đặt câu hỏi.
Bộ trưởng Văn hoá giải trình, lễ hội hình thành rất nhiều chủ yếu là lễ hội dân gian (khoảng 88%); ngoài ra có một số lễ hội sau này như lễ hội văn hóa, quảng bá xúc tiến thương mại, thể thao và du lịch, rồi một số lễ hội nước ngoài.
"Chúng tôi đã tham mưu cho Chính phủ, sắp tới sẽ ban hành một nghị định quy hoạch lễ hội như thế nào và tần xuất tổ chức lễ hội ra làm sao", ông Thiện cho hay.
Hoàng Thùy
Xem diễn biến chính