Tại phiên họp thứ 12 của Ban chỉ đạo Nhà nước các công trình quan trọng quốc gia, trọng điểm ngành giao thông vận tải sáng 14/6, ông Thắng cho biết vừa qua lúa tại xã Vị Thắng, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang, giáp cao tốc Hậu Giang - Cà Mau bị chết. Có thông tin cho rằng do đất bị nhiễm mặn từ nguồn cát đắp nền cao tốc.
"Dự án cao tốc Hậu Giang - Cà Mau chưa sử dụng một hạt cát biển nào", Bộ trưởng Thắng khẳng định. Các dự án thành phần thuộc cao tốc Bắc Nam phía Đông giai đoạn 2021-2025 nói chung, dự án thành phần đoạn Cần Thơ - Cà Mau nói riêng "đều sử dụng cát sông". Đoạn Cần Thơ - Cà Mau đang sử dụng duy nhất nguồn vật liệu cát đắp từ các mỏ cát sông được UBND các tỉnh An Giang, Đồng Tháp, Vĩnh Long cấp cho dự án theo cơ chế đặc thù.
Quá trình khai thác, vận chuyển để đưa vật liệu cát về thi công công trình được kiểm soát nghiêm ngặt bởi nhiều cơ quan liên quan. Chính quyền địa phương cũng kiểm soát việc đăng ký phương tiện vận chuyển của nhà thầu, lắp đặt định vị hành trình phương tiện vận chuyển, lắp đặt và định vị camera giám sát thiết bị khai thác.
Bên cạnh đó, chủ đầu tư, tư vấn giám sát, các nhà thầu phải thí nghiệm vật liệu trước khi chấp thuận nguồn. Khi cát đưa về công trường đều được thí nghiệm thành phần hạt, các chỉ tiêu cơ lý theo quy định của chỉ dẫn kỹ thuật. Cát đáp ứng yêu cầu mới được tư vấn giám sát, chủ đầu tư chấp thuận; công tác thí nghiệm, kiểm tra đều được thực hiện theo tần suất. Các cơ quan liên quan kiểm soát về nguồn gốc xuất xứ, hóa đơn chứng từ...
"Ban Quản lý dự án Mỹ Thuận, các nhà thầu đang làm việc với UBND tỉnh Sóc Trăng để hoàn thiện thủ tục cấp phép khai thác cát biển để thi công các đoạn tuyến tại khu vực có điều kiện môi trường tương đồng với khu vực đã thí điểm. Dự kiến cuối tháng 6 mới có thể bắt đầu khai thác", Bộ trưởng Thắng cho hay.
Thực hiện chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ sẽ cùng hai Bộ Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tổ chức đoàn khảo sát, tìm hiểu lý do lúa chết.
Độ mặn ruộng lúa vượt tiêu chuẩn
Báo cáo Thủ tướng hôm 13/6, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết kết quả đo độ mặn nước trong ruộng lúa bị ảnh hưởng ở vụ Đông Xuân 2023-2024 là 2,5 phần nghìn, nồng độ mặn của nước ruộng vùng không bị thiệt hại là 0,1 phần nghìn. Trong khi đó, tiêu chuẩn về ngưỡng chịu mặn của cây lúa là 1,28 phần nghìn. Hơn 3 ha lúa hè thu của 9 hộ dân ở Hậu Giang bị ảnh hưởng với thiệt hại ban đầu khoảng 44 triệu đồng, nhà thầu đã hỗ trợ cho nông dân.
Kết quả kiểm tra thực tế diện tích lúa hè thu 2024 ở gần đường thuộc dự án cao tốc Bắc Nam tại UBND xã Vị Thắng, huyện Vị Thủy, cho thấy một số thửa ruộng có 70% lúa bị chết, một số bị ảnh hưởng 20-50%. Kết quả đo độ mặn tại ruộng lúa bị chết là 6,6 phần nghìn, tại lòng đường cao tốc là 1,8 phần nghìn và kênh thủy lợi là 0,4 phần nghìn.
Sau khi chỉ ra thực trạng trên, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Giao thông Vận tải yêu cầu các đơn vị thi công có giải pháp cụ thể để độ nhiễm mặn của nước nơi thi công đảm bảo đúng tiêu chuẩn.
Trước đó giữa tháng 6, đồng lúa vụ hè thu hơn 3 ha của 9 hộ dân ở ấp 9, xã Vị Thắng, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang, được khoảng 60 ngày tuổi chậm phát triển, nhiều chỗ ngả màu vàng, suy yếu, có dấu hiệu chết dần. Người dân sau đó nghi ngờ đất nhiễm mặn do nguồn cát đắp nền dự án, song phía nhà thầu bác bỏ.
Chi cục trưởng Thủy lợi tỉnh Hậu Giang Trần Thanh Toàn cho biết khu vực lúa chết nằm sát dự án cao tốc vốn là vùng sinh thái nước ngọt, chưa bao giờ ghi nhận có nước mặn. Ngành nông nghiệp vừa qua cũng chủ động phòng chống mặn xâm nên "lúa chết không phải do thiên tai".
Cao tốc Hậu Giang - Cà Mau đi qua tỉnh Hậu Giang, Bạc Liêu, Kiên Giang và Cà Mau. Tuyến đường trên 73 km, vốn hơn 17.000 tỷ đồng, khởi công đầu năm 2023, dự kiến khai thác năm 2026. Giai đoạn đầu cao tốc rộng 17 m, 4 làn xe. Giai đoạn hoàn chỉnh, tuyến đường rộng gần 25 m, vận tốc thiết kế 100 km/h.
Tuyến đường khi hoàn thành sẽ nối với đoạn cao tốc Cần Thơ - Hậu Giang (dài 36,7 km) giúp giao thông miền Tây thuận lợi, phát triển kinh tế - xã hội ở khu vực. Hiện, các dự án cao tốc ở đây chậm tiến độ do thiếu nguồn vật liệu đắp nền.